Translation/s: Bisaya | English

Da­pat kon­so­li­da­hin ng la­hat ng de­mok­ra­ti­kong pwer­sa ang ka­ni­lang ha­nay at su­por­ta­han ang isa’t isa sa ka­ni­lang mga de­mok­ra­ti­kong pa­ki­ki­ba­ka la­ban sa re­hi­meng Duterte. Kai­la­ngang-kai­la­ngan nga­yon ang pag­ka­kai­sa sa ha­rap ng su­nud-su­nod na pag­sa­la­kay ng ti­ra­no sa in­te­res ng ba­yan.

Noong Hul­yo 10, ipi­na­tu­pad ng su­nud-su­nu­rang kong­re­so ang utos ni Du­ter­te na ipa­sa­ra ang ABS-CBN, bilang hak­ba­nging per­so­nal na pag­hi­hi­gan­ti la­ban sa mid­yang naging daan sa kri­ti­sis­mo sa re­hi­men. Isa itong ham­ba­los sa ka­la­ya­an sa pa­ma­ma­ha­yag at ma­li­naw na ban­ta sa mga mid­yang naninindigan laban sa tiraniya. Bi­ni­big­yan-da­an din ng pag­pa­pa­sa­ra sa ABS-CBN ang tang­kang pag-a­gaw di­to ng mga oli­garkong pi­na­pa­bu­ran ni Du­ter­te.

Ba­go ni­to, pi­nir­ma­han ni Du­ter­te ang kan­yang ba­tas sa te­ro­ris­mo na ma­la­la pa sa ba­tas mi­li­tar ni Marcos noong 1972. Inang­kin ni­ya ang ka­pang­ya­ri­hang ares­tu­hin nang wa­lang man­dam­yen­to at ibim­bin ang si­nu­man nang 24 na araw na wa­lang ka­so at wa­lang ka­ra­pa­tang mag­tang­gol sa sa­ri­li. Bu­buuin ni­ya ang Anti-Ter­rorism Council (ATC) na may ka­pang­ya­ri­hang itu­ring ang si­nu­man na “te­ro­ris­ta,” “na­ka-ug­nay” o “su­mu­su­por­ta sa te­ro­ris­mo” ga­mit ang ma­la­bo at lubhang ma­sak­law na de­pi­ni­syon ng ba­tas. Du­dug­tong ang ATC sa NTF-ELCAC pa­ra kon­so­li­da­hin ang hun­tang mi­li­tar ni Du­ter­te.

Pag­ka­li­pas lamang ng ilang araw, uma­ta­ke ang mga pwer­sa ng es­ta­do sa buong ban­sa. Sa Mas­ba­te, mi­na­sa­ker ng pu­lis at mi­li­tar ang tat­long mag­sa­sa­ka. Su­nud-su­nod din ang ka­so ng pag-a­res­to at pa­ni­nin­dak sa mga ak­ti­bis­ta at ta­ga­pag­ta­gu­yod sa ka­ra­pa­tang-tao sa Bicol at May­ni­la. Mi­na­man­ma­nan ng mga pu­lis ang mga de­monstra­syo­n, pa­ti na ang mga mi­sang Ka­to­li­ko, sa nga­lan ng pag­pa­pa­tu­pad ng hak­ba­nging pampan­dem­ya.

Ngayong hawak ng estado ang ba­tas sa te­ro­ris­mo, mas ma­ra­mi pa ang aa­ta­ke­hin ni Du­ter­te sa da­ra­ting na mga ling­go at bu­wan. Tan­da ito ng des­pe­ra­syong su­pi­lin ang ku­mu­ku­long ga­lit at lu­ma­la­kas na pro­tes­ta ng ba­yan la­ban sa pal­ya­dong pag­ha­rap sa Covid-19, lu­mu­lub­hang ko­rap­syo­n, pag­wa­sak sa eko­nom­ya at pag­wa­wa­lam­ba­ha­la sa ka­bu­ha­yan at ka­ga­li­ngan ng ba­yan. Nag­ku­ku­ma­hog si­yang itu­lak ang is­ke­mang ita­tag ang isang pa­sis­tang dik­ta­du­ra at si­gu­ru­hin ang pag­pa­pa­la­wig lag­pas sa 2022 ng kan­yang pag­ha­ha­ri o ng kan­yang pi­pi­li­ing ta­ga­ha­li­li.

Da­pat ha­ra­pin at puk­sa­in ang ha­li­maw na si Du­ter­te ng hi­gan­teng ka­pang­ya­ri­han ng ba­yan pa­ra ipa­ngibabaw ang sa de­mok­ra­sya at ka­la­ya­an. Upang ma­ka­pag­pa­la­kas, da­pat ku­mi­los bilang isa ang iba’t ibang sektor. Dapat suportahan ang kahilingan ng bawat isa. Sa gani­tong paraan lamang matitipon ang lakas at tapang para tumindig laban sa tiraniya.

Ha­bang isi­ni­si­gaw ang pag­ba­ba­su­ra sa ba­tas sa te­ro­ris­mo at ang pag­ba­ba­lik sa ere ng ABS-CBN, da­pat ding su­por­ta­han ang si­gaw ng mga nars at mang­ga­ga­wang pang­ka­lu­su­gan pa­ra sa pro­tek­syon at dag­dag-swel­do at libreng mass tes­ting para masawata ang pandemya; ng mga dray­ber ng dyip pa­ra ma­ka­ba­lik-pa­sa­da, at ng mga mang­ga­ga­wa pa­ra sa dag­dag sa­hod at ka­lig­ta­san sa tra­ba­ho. Dapat sabay-sabay ni­lang igiit ang sub­sid­yo para sa mil­yong nawalan ng trabaho at kita at maliliit na negosyong nalugi dahil sa lockdown. Dapat silang makiisa sa sigaw ng mga mag­sa­sa­ka at ma­ngi­ngis­da la­ban sa ma­pang­wa­sak na mga pro­yek­tong pang-impra­struk­tu­ra, mi­na at iba pang ne­go­syong mag­pa­pa­la­yas sa ka­ni­la mula sa ka­ni­lang mga ta­ha­nan, lu­pa at pa­ngis­da­an; ng mga ka­tu­tu­bo at ma­sa sa ka­na­yu­nan la­ban sa oku­pa­syong mi­li­tar sa ka­ni­lang mga ko­mu­ni­dad, pa­ni­nin­dak at mga bru­tal na kam­pan­ya ng pa­ma­mas­lang, pag­da­kip, pam­bo­bom­ba, pa­nga­ngan­yon at pag-a­bu­so sa ka­ra­pa­tang-tao na ta­tak ng kontra-­in­sur­hen­sya ng re­hi­men; ng mga ba­ta, ka­ba­ta­an at mga tit­ser pa­ra lig­tas na buk­san ang mga eskwe­la­han; at ng mga migrante para sa ayuda at ligtas na pag-uwi.

Mabangis pero may­sa­kit at nag­hihi­ngalong ha­li­maw si Duterte. Si­na­man­ta­la ni­ya ang pan­dem­ya upang angki­nin ang ma­la­wak na ka­pang­ya­ri­han, at mag­kam­kam ng ya­man sa pa­ma­ma­gi­tan ng ko­rap­syon sa pon­dong pam­pub­li­ko. Pi­na­lu­hod ni­ya ang ma­la­king ne­go­syo sa pag­ba­ban­tang ipa­sa­sa­ra o aa­ga­win ang ka­ni­lang ari-a­ri­an at ope­ra­syo­n. Ipi­nai­la­lim ni­ya ang buong po­pu­la­syon sa ba­tas mi­li­tar na pag­hi­hig­pit na san­hi ng ma­la­wa­kang pag­du­ru­sa at pag­hi­hi­rap. Ilam­pungli­bo ang hi­nu­li sa nga­lan ng “ka­lu­su­gang pam­pub­li­ko.” Pi­na­tay ni­ya ang mga ak­ti­bis­ta at iki­nu­long ang mga kri­ti­ko. Ilam­bil­yong pi­song mga erop­la­no, he­li­kop­ter, kan­yon at iba pang ga­mit pan­dig­ma ang bi­ni­li, ha­bang na­ngu­tang ng $5 bil­yong pa­ra sa kan­yang pi­na­pa­bu­rang mga pro­yek­tong pang-imprastruk­tu­ra sa ka­pin­sa­la­an ng lo­kal na eko­nom­ya at ka­bu­ha­yan ng ba­yan.

Su­ba­lit tu­wing hi­na­ham­ba­los ni Du­ter­te ang ba­yan, la­lo si­yang na­hi­hi­wa­lay sa mamamayan. Nang ina­ta­ke ni­ya ang ka­la­ya­an sa pa­ma­ma­ha­yag sa pag­pa­pa­sa­ra sa ABS-CBN, su­mik­lab ang ga­lit ng mga ma­ma­ma­ha­yag at mang­ga­ga­wa sa mid­ya, pa­ti na ng buong ba­yan. Nang pi­nir­ma­han ni­ya ang ba­tas sa te­ro­ris­mo, gi­na­lit ni­ya hin­di la­mang ang sam­ba­ya­nang Pi­li­pi­no, kun­di pa­ti ang ma­ma­ma­yan at mga or­ga­ni­sa­syon sa iba’t ibang pa­nig ng daig­dig. Ibayong ga­lit ang si­sik­lab sa ba­lak na itu­lak ang pag­ba­ba­go sa konsti­tu­syon upang pa­hin­tu­lu­tan ang mga da­yu­han na 100% ari­in ang mga empre­sa at lu­pa, ga­yun­din, pa­ra ali­sin ang mga hang­ga­nan sa pa­na­na­ti­li sa po­der upang big­yang da­an ang pa­na­na­ti­li ni Du­ter­te sa kapang­ya­rihan lag­pas sa 2022.

Ma­la­wak na ha­nay ng mga de­mok­ra­ti­kong pwer­sa ang nga­yo’y na­ka­tin­dig la­ban sa ti­ra­ni­kong re­hi­men ni Du­ter­te, mu­la sa pat­ri­yo­ti­ko at de­mok­ra­ti­kong mga or­ga­ni­sa­­syon, al­yan­sa at ki­lu­sang ma­sa; hang­gang sa mga pwer­sa ng kon­ser­ba­ti­bong opo­si­syo­n, pa­ti na ang sim­ba­hang Ka­to­li­ko, ma­la­king ne­go­syo at yaong li­him na na­sa bu­ruk­ra­sya at sa AFP at PNP.

Da­pat pa­sik­la­bin ang mga martsa sa lan­sa­ngan at ma­la­la­king de­monstra­syon sa mga da­ra­ting na ling­go at bu­wan upang sa­la­gin ang te­ro­ris­tang ham­ba­los ng re­hi­men. Ha­bang mas ma­la­ki at ma­da­las ang mga de­monstra­syo­n, la­long ma­lamang na mag-aa­lis ng su­por­ta sa re­hi­men ang dis­gus­ta­dong mga upi­syal ng mi­li­tar at pu­lis, ga­yun­din ang in­ter­na­syu­nal na ko­mu­ni­dad, at itu­tu­lak ang pro­se­so ng pag­ha­li­li alin­su­nod sa konsti­tu­syong 1987.

La­hat ng re­bo­lu­syo­nar­yong pwer­sa sa ila­lim ng Par­ti­do ay kai­sa sa ha­nga­rin ng sam­ba­ya­nang Pi­li­pi­no na ma­ki­tang wa­ka­san ang ka­ni­lang pag­du­ru­sa sa ila­lim ng ti­ra­ni­kong re­hi­men. Ha­bang nag­sa­sa­ga­wa ng ser­bisyo pa­ra sa ka­lu­su­gang pam­pub­li­ko at kabutihang pang-ekonomya sa ma­sang mag­sa­sa­ka, ang mga ar­ma­dong re­bo­lu­syo­nar­yong pwer­­sa sa ila­lim ng Ba­gong Huk­bong Ba­yan ay da­pat mag­lun­sad ng mga tak­ti­kal na open­si­ba pa­ra ipag­tang­gol ang ba­yan la­ban sa te­ro­ris­tang mga ham­ba­los ng re­hi­meng Du­ter­te.

Sa git­na ng pan­dem­yang Covid-19, ang pa­tu­loy na pra­yo­ri­dad ng re­hi­men sa pag­ta­ta­tag ng pa­sis­tang dik­ta­du­ra ay nag­sa­sa­pe­lig­ro kap­wa sa mga de­mok­ra­ti­kong ka­ra­pa­tan ng ma­ma­ma­yan at sa ka­ni­lang ka­lu­su­gan. May ma­la­wak na pag­ka­kai­sa na da­pat ta­pu­sin na ang pag­ha­ha­ri ng ti­ra­no. Da­pat ma­hig­pit na mag­kai­sa at ma­nin­di­gan na ang ba­yang Pi­li­pi­no!