Iti panagdengngeg iti Kongreso idi Pebrero 29, pinangbutbuteng ti Confederation of Wearable Exporters of the Philippines (Conwep) ti nasaknap a panagikkat iti industriya ti lupot nu ipaay ti uray sangkapirit a nayon-sueldo kadagiti mangmangged ditoy. Iti surat na iti rehimen Marcos, nagballaag daytoy a maawanan ti trabaho ti agingga 120,000 wenno 70%-80% iti sakalaw na a 160,000 mangmangged nu maipasa iti Senado ken Kongreso ti aniaman a panagngato. Nayon da iti 21,912 mangmangged a naikeddengen a maikkat itatta a tawen gapu iti “nakapkapsut nga internasyunal a demand.”

Ti Conwep ket asosasyon dagiti dadakkel a kapitalista nga espesyalisasyon iti panagmanupaktura kadagiti lupot para iti kadadakkelan a “global brand” (dagiti popular a marka iti intero a lubong). Karaman kadagitoy ti Ralph Lauren, Coach, Michael Kors, Adidas, Dillard’s, Marks & Spencer ken Ann Taylor. Iyeks-eksport na dagiti naaramid a lupot kangrunaan idiay US, kasaruno kadagiti pagilian iti European Union, United Kingdom ken Japan. Dominado ti asosasyon dagiti ganggannaet a kompanya, nu sadino ti kabassitan ket adda 1,000 mangmangged. Dua iti kadadakkelan a kompanya ditoy ket mangpatpataray ti 6-7 pabrika ken mangpapaubra iti 22,000-24,000 mangmangged. Dagitoy a kompanya ket addaan met operasyon iti sabali a paset ti Asia (Cambodia, Thailand ken Vietnam). Sakbay nagpandemya, nagpaubra daytoy iti agingga 220,000 mangmangged.

Mayorya kadagiti mangmangged iti industriya ket babbai, relatibo nga adda iti agtutubo nga edad, ken kontraktwal. Iti pangkabuklan, nababbaba iti 17%-25% ti ipaspasueldo kadakuada maiyarig iti lallaki.

Bumasbassit nga industriya, umir-irteng a pananggundaway

Agsipud dekada 1990, bumasbassiten ti nagbalin a paset ti industriya ti lupot iti Pilipinas iti internasyunal a linnakuan dagiti badbado. Idi 2020, adda laengen 200 pabrika nga agmanmanupaktura ti lupot iti pagilian, 240 trader ken surok 1,000 subkontraktor. Agpapaubra daytoy ti surok 490,000 mangmangged iti naduma-duma a kapasidad, ken mayorya wenno 69.4% kadagitoy ket babbai.

Idi 2020, inaramat ti Conwep ti pandemya a Covid-19 tapno ipatungpal ti nasaknap a panagikkat, panagkissay ti sueldo ken ania pay dita a pleksibilidad iti panagtegged. Inkabil na iti “floating status” ti rinib-ribu a mangmangged bayat a direkta a sinisante ti dadduma pay. Kakaruan ti panagikkat kadagiti pabrika iti uneg ti kompanya a Taiwanese a Sports City International, ti kadakkelan nga agpapaubra idiay Mactan Export Processing Zone. Kadagiti tawen a 2020-2023, saan a bumaba iti 12,000 mangmangged ti naawanan ti trabaho idi inyakar na dagiti operasyon ti kompanya kadagiti pabrika na idiay Vietnam. Pinaruar ti Conwep a “panangisalakan kadagiti trabaho” dagiti panagikkat. Iti aktwal, insayangkat dagiti retrenchment tapno pagtalinaeden ti tukad ti ganansya ti kompanya iti pannakadidigra dagiti mangmangged a Pilipino.

Kas ti dadduma pay a kompanya nga adda iti uneg dagiti engklabo, laklak-amen dagiti ganggannaet a kapitalista ti Conwep dagiti awan kabatog a pribilehiyo ken insentiba. Karaman kadagitoy dagiti tax holiday, “duty-free” wenno awan buwis a panagserrek ti kasapulan a materyal, panagaramat kadagiti abante nga imprastruktura a naipatakder usar ti pampubliko a pondo, “pleksible” a panagubra, ken dagiti subsidyo para kadagiti yutilidad (danum ken kuryente) ken abang. Laklak-amen da met ti nayon a panagkissay ti mabayadan a buwis iti uneg ti linteg ti CREATE. Saan a naparang, ngem iti aktwal ket maipatpatungpal kadagiti uneg dagiti engklabo ti patakaran a “no union, no strike.”

Mapalpalubosan dagitoy a ganggannaet nga iruar ti pagilian ti sibubukel a pastrek da nga awan sungsungbatan iti Pilipinas. Kas iti mapaspasamaken, arbitraryo nga iserserra dagiti pabrika na iti Pilipinas nga awan kamat dagiti mangmangged.

Idi 2023, naglista ti Conwep ti nasurok $1 bilyon balor ti eksport. Para iti 2024, kalkalkularen ti Foreign Buyers Association of the Philippines nga apagbassit a dumur-as daytoy iti 2% wenno agturong $1.33 bilyon gapu iti panagserrek dagiti barbaro nga order.