Editoryal

Tay-ugon ang paghari sang paantus, papet kag pasista nga rehimen US-Marcos

, ,

Sa palaabuton nga mga binulan kag tuig, katungdanan sang pungsodnon-demokratiko nga kahublagan nga ubos-kusog nga isulong ang kahublagan propaganda kag pag-organisa sa masa. Dapat nga gamiton ang bug-os nga kusog agud lab-uton ang minilyon ka pumuluyo sa mga ulobrahan, komunidad, kampus, talatapan kag iban pa. Dapat labi nga isulong ang ila mga paghimakas nagapanguna batuk sa pagsaka sang presyo, para sa dugang nga suhol kag sweldo, trabaho kag palangabuhian, kag batuk sa nagasingki nga pagpasilabot militar sang US kag pagpangaman kag pagpangandam sini sang gyera.

Hingalitan ang paborable nga sitwasyon agud labi nga ilunsar ang pagpukaw, pag-organisa kag pagpahulag sa tanan nga demokratikong sektor sang pumuluyong Pilipino, ilabi na ang mga mamumugon, mangunguma kag malapad nga masang anakbalhas.

Tipunon ang tagalumapaw nga kaakig sang pumuluyong Pilipino sa paantus, pasista kag papet nga rehimen US-Marcos nga nagadala sa ila sa tuman nga pagpamigos, kapigaduhon kag pasakit. Sa nagligad nga duha ka tuig sa idalom ni Marcos, nagbagsak ang ekonomiya kag palangabuhian sang pumuluyo, nagsingki ang terorismo sang estado kag pagpanumpo sa mga demokratiko nga kinamatarung, naglala ang korapsyon kag pagkadalok, kag mas nga naglala ang pagtugot sang papet nga rehimen sa pagpasilabot sang imperyalismong US sa pulitika kag militar.

Bangud sang kontra-pumuluyo, kontra-imol kag maki-dumuluong nga mga patakaran ni Ferdinand Marcos Jr, mas pa nga nagsangyad ang ginbilin sadto ni Duterte nga hagmak nga ekonomiya kag palangabuhian sang mayoriya sang pumuluyo. Sugod sang naghari si Marcos, wala untat ang pagsaka sang presyo sang bugas kag iban pa nga nagapanguna nga balaklon kag serbisyo. Sa tuyo nga buyokon ang dumuluong nga pagpamuhunan, ginlansang ni Marcos ang minimum nga sweldo sang mga mamumugon kag sweldo sang mga ordinaryo nga empleyado, nga subong tunga na lang ang balor sang inadlaw nga kinahanglanon nila kag ila nga mga pamilya.

Napaslawan si Marcos nga solbaron ang malala nga problema sang kawad-on sang trabaho, ilabi na sang mga pamatan-on. Malala pa, ginhatagan ligwa ni Marcos ang dalagko nga dumuluong kapitalista kag mga kahimbon nga dalagko nga burgesya nga agawon ang duta, palangisdaan, pamalay kag palangabuhian sang masang anakbalhas kag bisan sang petiburgesya sa kabukiran kag kasyudaran. Minilyon nga Pilipino ang wala sang palangabuhian, disente nga trabaho ukon nagakaigo nga kita. Mas ginpalargada ni Marcos ang liberalisasyon sa importasyon nga ilabi nagapatay sa lokal nga produksyon kag nagapi-ang kag nagpabangkarote sa ekonomiya. Labi nga nagbug-at ang ginapas-an nga utang sang mga Pilipino tungod sa wala tupong nga kadasig nga pagpangutang ni Marcos. Peke kag wala pulos ang ginapadayaw ni Marcos nga “pagtin-ad” nga pangtabon lamang sa padayon nga paglala sang kahimtangan sang malapad nga masa sang pumuluyo.

Ginbuhian ni Marcos ang mga ido-buang niya nga pasistang ahente sang militar kag pulis para wala untat nga abusohan ang pumuluyo nga gutom kag akig. Sa ginatos ka barangay sa kabukiran, nagahari-harian ang militar sa tabon sang operasyon nga “community service” kag “barangay development.” Sa kasyudaran, ginapanilagan ang mga unyon sa mga ulobrahan kag talatapan, mga asosasyon sang imol nga komunidad, mga organisasyon nga pangkampus, mga asosasyon sang kababainhan, tawong-simbahan, tigpangapin sang tawhanon nga kinamatarung, kinaiyahan kag iban pa. Ginapahog ang pumuluyo nga “magsungka” ukon “magbalik sa gobyerno” sa tuyo nga pahipuson sila, bungkagon ang ila paghiliusa, kag punggan ang ila pagbato.

Gingamit ni Marcos ang kapid nga laye nga Anti-Terror Law kag Anti-Terrorism Financing Law, para ilunsar ang wala-tuo nga pagpang-aresto, pagpasaka sang himu-himo nga kaso, kag pagbilanggo. Ilabi na sa kabukiran, wala untat ang mga kaso sang pagpang-abuso sa tawhanon nga kinamatarung, mga pagpamatay kag pagmasaker sa mga sibilyan, kag iban pa nga mga paglapas sa internasyunal nga makitawhanon nga laye. Patarasak man ang terorista nga pagpamomba halin sa kahawaan, pagpang-istraping kag pagpanganyon para itanum ang kahadlok sa dughan sang pumuluyo.

Sa idalom ni Marcos, labi nga nagakabuyagyag ang tudok sa tul-an nga pagkagaruk sang nagahari nga sistema. Sugod sang liwat magpungko sa Malacañang, sunod-sunod nga ginpabasura ni Marcos ang mga kaso batuk sa ila nga pamilya kaangot sa ginatos ka bilyon ka piso nga manggad nga ginkawkaw sa panahon sang amay nga diktador. Patimaan sang krisis sang nagahari nga sistema, wala kabulusgan ang pagkasakon ni Marcos sa burukratiko nga benepisyo kag pribilehiyo. Ang ginatos ka bilyon ka piso nga Maharlika Investment Fund ang ginauyatan ni Marcos para paboran ang iya mga kroni kag mga paborito nga upisyal.

Kontrolado subong ni Marcos ang ismagling sang bugas, kalamay kag iban pa nga mga kontrabando pang-agrikultura. Gin-agaw ni Marcos sa kamot sang mga Duterte ang pila ka dalagko nga kontrata sa gubyerno pareho sang proyekto nga riles sa Mindanao kag iban pa nga dalagko nga proyektong pang-imprastraktura. Isa ini sa mga kabangdanan sa lubos nga pagkabiak sang ila pakitang-tawo nga “paghiusa” kag sang nagabaskog nga bangigay sang mga nagabungguanay nga grupo sang nagahari nga sahi.

Kon sadto nagluhod si Duterte sa China kag nagpaidalom sa US, lubos na subong nga ginsungka ni Marcos ang kahilwayan kag independensya sang Pilipinas sa imperyalismong US. Kabaylo sang ayuda militar, suportang pampulitika kag mga pasalig nga pagpamuhunan, ginpatindogan ni Marcos ang US sang dugang nga mga base militar kag pasilidad sa nagkalain-lain nga bahin sang pungsod agud ipwesto ang mga dumuluong nga tropa kag armas. Ginpagamit ni Marcos sa US ang Pilipinas bilang lunsaran sang mga operasyon militar santo sa estratehiya nga heyopulitikal sini batuk sa imperyalistang karibal nga China. Adlaw-adlaw nga ginagamit sang US ang duta kag kadagatan sang Pilipinas para sa mga paghanas kag pag-andam sa gyera. Sa tabon sang pagpangapin sa West Philippine Sea, ginpagamit ni Marcos sa US ang AFP kag Philippine Coast Guard para maglunsar sang mga operasyon nga nagagarit-garit sa China kag hatagan-rason ang posible nga paggamit sang Mutual Defense Treaty sa panahon nga gustohon sang US.

Tuman nga kadulom ang buasdamlag sang bug-os nga pungsod kag sigurado nga labi nga magalala ang sitwasyon sang pumuluyong Pilipino sa idalom sang rehimen US-Marcos kag dunot nga estado sang mga nagahari nga sahi. Tuman ka kinahanglanon nga manindugan kag ululupod nga maghulag ang bilog nga pumuluyo para ipakigbato ang ila pungsodnon kag demokratiko nga interes. Si Marcos subong ang numero uno nga nagapabug-at sa ginapas-an sang masa sang pumuluyo, numero uno nga terorista, numero uno sa korapsyon, numero uno nga ido-ido sang imperyalismong US kag numero uno nga traidor sa kahilwayan kag kaluwasan sang pungsod. Ang rehimen US-Marcos ang numero uno nga ginasukot, ginabatikos kag ginabatuan sang pumuluyong Pilipino.

Padayon nga atubangon ang tanan nga patag sang pakig-away. Halin sa pagwelga sa mga ulubrahan, rali sa mga eskwelahan, talatapan, komunidad kag kadalanan, paghangkat sa reaksyunaryo nga eleksyon, tubtob sa armado nga paghimakas sa kabukiran, dapat nga ipakita sang malapad nga masa ang ila kaakig kag pagkangil-ad kay Marcos, kag isikway kag tay-ugon ang iya nga paghari.

Tay-ugon ang paghari sang paantus, papet kag pasista nga rehimen US-Marcos