Pakikiramay: Alay ng mga makata sa mga magsasaka ng Hacienda Luisita:
Pagdamay, pakikiisa, paglaban

Read this article in English

Sa bawat panahong sukdulan na ang pagsasamantala at pang-aapi ng naghaharing uri, hindi mapigilan ang pagsambulat ng mga likhang sining at panitikang naglalarawan sa paglaban ng mamamayan. Pinatunayan ito sa pag-agos ng mga awitin, tula, bidyo at salaysay ng mga nakasaksi sa ilog ng dugong dumaloy at nakiramay sa mga biktima ng masaker sa Hacienda Luisita.

Ang Pakikiramay... ay inilathala ng Congress of Teachers for Nationalism and Democracy-Alliance of Concerned Teachers at Amado V. Hernandez Resource Center. Pinamatnugutan ito ni Joi Barrios at naglalaman ng mga tula ng 25 sa pinakabantog na mga makatang Pilipino.

Maagap na lumabas ang koleksyon ng mga tula sa libretong pinamagatang Pakikiramay: Alay ng mga makata sa mga magsasaka ng Hacienda Luisita. Inilathala ito bilang bahagi ng pagkundena sa pagpaslang sa mga magbubukid sa asyenda noong Nobyembre 2004 at pakikiisa ng mga manunula sa buhay at pakikibaka ng masang anakpawis.

Nahahati sa mga kategorya ang mga tula. Nasa bungad ng koleksyon ang �Serenata� ni Fidel Rillo at �Sa Hacienda Luisita� ni Romulo P. Baquiran, Jr. na naglarawan sa katwiran ng pakikipaglaban ng mga magbubukid para sa kanilang karapatan sa lupa.

Nasa seksyong Mga tula ng paglalamay ang �Paglalamay� ni Rio Alma at �Agunyas sa Hacienda Luisita� ni Bienvenido Lumbera: �Walang benditang tumigmak sa amoy-lupang bihis/ Ng mga welgistang humingi ng dagdag/ Sa 9.50 lingguhang kita./ Dugong pumulandit sa dagsa ng bala,/ Laway na tumalsik nang hatawin ng truncheon,/ Plemang idinahak ng panginoong maylupa.�

Kinutya ang mga makapangyarihan sa Mga tula ng pamumusong [�Sagrada Pamilya� ni Reuel Molina Aguila, �Matam-is Nga Yuhum Kag Harakhak (Matamis na Ngiti at Halakhak)� sa Kinaray-a ni John Iremil Teodoro at �Para kay Cory, Tanda ng Masaker sa Hacienda Luisita� ni Mila D. Aguilar: �Para ka namang si Bush/ Na sa ngalan ng Ama�y/ Nambobomba ng kapwa....�

Isinalarawan ng Mga tula sa suliraning agraryo ang dantaon nang tanikalang gumagapos sa mga magbubukid. Mula sa �Dugo sa Isinumpang Paraiso� ni Domingo G. Landicho, �Magsasaka: Tayo�y kay laong/ Iginaos ng lupain/ Ng panginoong maylupa/ Na bathala�t batas natin/ Di ba�t tayo�y nagpunla/ Tayo rin ang nagtanim/ Ano�t nitong magapak na�y/ Asendero ang nagpiging?�

Nagtatapos ang koleksyon sa Mga tula ng pagsusuri at pagsulong. Nasa bahaging ito ang �After Luisita on Aussie TV� ni Jose Wendell Capili, �Diskurso ng Estado� ni Joi Barrios, �Ibain Ko (Ikinahihiya Ko)� sa Iloko ni Herminio S. Beltran Jr., �Ang Magbubukid, Muli� ni Danton Remoto at iba pa.

Kinukumpleto ng disenyo ng pabalat [Cesar Hernando at Jesse Allegre] ang Pakikiramay�. Sa harap, ang mga magbubukid ay nasa likod ng tubuhang kahalintulad ng mga rehas ng selda ang pagkaguhit. Sa likod naman ay wala na ang mistulang selda, nagpapahiwatig ng paglaya ng mga magsasaka.

Hindi lamang mahusay na inilarawan sa Pakikiramay� ang pakikibaka sa Hacienda Luisita, itinampok nito ang makatarungang pakikibaka di lamang ng mga magbubukid kundi ng buong sambayanan.

21 Pebrero 2005
Edisyong Pilipino

	Editoryal: Labanan ang mga pasistang hakbang ng rehimeng US-Arroyo
	Matatagumpay na TO: 33 sundalo, napatay sa mga opensiba sa Compostela Valley at Isabela
	Matatagumpay na TO: Sa Southern Luzon
	Matatagumpay na TO: Tatlong tropa ng militar, pinatay ng dating mandirigma ng BHB
	NAHRA, RPA-ABB: Mga tagapagsalita ng pasistang rehimen
	Sabwatang Arroyo-Marcos-Akbayan: Katarungan para sa mga biktima ng batas militar, hinaharang sa kongreso
	Sabwatang Arroyo-Marcos-Akbayan: Maniobra ng mga magnanakaw
	Kalagayan ng mga manggagawang bukid sa buong kapuluan
	Makauring tunggalian sa Hacienda Luisita
	Pakikiramay: Alay ng mga makata sa mga magsasaka ng Hacienda Luisita: Pagdamay, pakikiisa, paglaban
	Sa Ibayong Dagat: Imperyalistang agresyon sa Middle East Iran, isusunod na?
	Sa Ibayong Dagat: �Outposts of tyranny� at iba pang katha ng guniguni ni Bush
	Sa Ibayong Dagat: Deklarasyon ng batas militar sa Nepal, tinututulan
	Sa Ibayong Dagat: Umiigting ang armadong pakikibaka sa Colombia