Ka Amado V. Hernandez:
Komunista, lider manggagawa, makata, nobelista at peryodista

Read this article in English

Nitong Setyembre 13, ipinagdiwang ang ika-100 taong kapanganakan ni Ka Amado V. Hernandez. Isa siyang mahusay na komunista, mamamahayag, makata at nobelista. Isa siyang dakilang bayani at lider ng kilusang paggawa sa bansa.

Ipinanganak si Ka Amado sa Tondo, Maynila noong 1903. Pinamatnugutan niya ang pahayagang Mabuhay sa edad na 32. Naging patnugot din siya ng mga pahayagang Mabuhay, Pilipino, Sampagita, Weekly at Mabuhay Extra.

Sumapi si Ka Amado sa mga pwersang gerilya sa Sierra Madre nang pumutok ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Pagkatapos ng digmaan, kasama ni Ka Amado si Cipriano Cid (isang manunulat, abugado at lider obrero) sa pagtatag ng Philippine Newspaper League (PNL)�isang unyon ng mga mamamahayag noong 1945. Sa taon ding ito itinatag ang Congress of Labor Organizations (CLO), ang pinakamalaki at pinakamilitanteng pederasyon ng mga unyon mula 1945-1951. Kasama ni Ka Amado sa pagbubuo nito sina Mariano Balgos, Guillermo Capadocia, Pedro Castro, Felixberto Olalia at Cipriano Cid.

Nahalal si Ka Amado bilang isa sa mga pangalawang pangulo ng CLO noong 1945 at tagapangulo mula 1947 hanggang sa nadakip siya ng militar noong 1951. Mahusay niyang pinamunuan ang pederasyon sa pamamagitan ng pagsusulong ng mga pakikibaka at mga kapakanan ng mga manggagawa at paglaban sa imperyalismong US.

Sinupil ng mga rehimeng Roxas at Quirino ang nabuong bagong pagkakaisa at pakikibaka ng mga manggagawa. Sa malawakang kampanya laban sa militanteng unyonismo ng reaksyunaryong estado, isa si Ka Amado sa mga lider-manggagawa na hinuli at kinasuhan ng rebelyon. Mula Enero 26, 1951, limang buwang incommunicado si Ka Amado sa Camp Murphy (Camp Aguinaldo na ngayon), bago sinampahan ng kasong �rebellion complexed with other crimes.� Nahatulang mabilanggo si Ka Amado nang limang taon at anim na buwan.

Hindi nasikil ng di makatarungang pagkakabilanggo ang makauring pagsusulat ni Ka Amado. Sa loob ng bilangguang ito kung saan sinabi ni Ka Amado na �ang buhay ay naging patay� kinatha niya ang dalawa sa mga itinuturing na pangunahing obra maestra niya�Isang Dipang Langit at Panata sa Kalayaan.

Pansamantalang nakalaya si Ka Amado noong 1956. Pagkatapos ng siyam na taong pakikibaka sa korte, pinawalang-saysay ng Korte Suprema noong Mayo 31, 1964 ang kanyang kaso. Naging bantog ang kapasyahang ito bilang �Hernandez Doctrine.�

Nagpatuloy sa pagsusulat si Ka Amado nang siya ay makalaya. Pinamatnugutan niya ang Taliba (1962-1967) at ang mga progresibong pahayagang Makabayan at Ang Masa (1969-1970).

Iba�t ibang porma ng panitikan ang naisulat ni Ka Amado�nobela, dula, maikling kwento, sanaysay, tula, at ulat (reportage). Dalawa sa kilalang nobela niya ay ang Ibong Mandaragit (1969) at Luha ng Buwaya (1963). Produkto ang mga ito ng kanyang mga karanasan sa loob ng bilangguan.

Hindi lamang naging talaan ang kanyang mga akda ng mga pangyayari sa kanyang panahon kundi sumasalamin din ang mga ito ng masidhing pagnanais ng mga uring inaapi at pinagsasamantalahan para sa tunay na kalayaan at demokrasya. Aniya sa "Bartolina": �Sa aking piita'y hindi pumupurol ang lumang panulat,/ bawat isang titik, may tunog ng punlo at talim ng tabak."

Patunay ng kahusayan sa panunulat ni Ka Amado ang maraming mga parangal na iginawad sa kanya�Commonwealth Award (1939 at 1940) para sa koleksyon ng mga tulang Kayumanggi. Noong 1958, iginawad sa kanya ng National Press Club ang Certificate of Merit para sa 25 taong pag-alagad sa larangan ng peryodismo. Nagtamo rin siya ng parangal sa tulang �Isang Dipang Langit� sa pamamagitan ng Cultural Heritage Award. Tulad ng kanyang asawang si Honorata �Ka Atang� de la Rama�ang Reyna ng Sarswelang Pilipino�iginawad kay Ka Amado ang National Artist Award pagkamatay niya.

Bilang kasapi ng lumang Partido, isa si Ka Amado sa mga tumulong upang mailunsad ang Unang Kampanya ng Pagtutuwid ng mga Kamalian ng lideratong Lava at Taruc at ang muling pagtatatag sa Partido Komunista ng Pilipinas noong Disyembre 26, 1968.

Nitong Setyembre 13, sa pangunguna at pangangasiwa ng Amado V. Hernandez Resource Center ay idinaos ang gabi ng parangal kay Ka Amado sa pamamagitan ng pagbabasa ng kanyang mga tula at pagtatanghal ng mga makabayang awitin.

Patuloy na inspirasyon ng mga komunistang manunulat si Ka Amado bilang militanteng alagad ng sining at organisador ng masang anakpawis.

21 Setyembre 2003
Edisyong Pilipino

	Editoryal: Palakasin ang kilusang protesta laban sa korapsyon at rehimeng US-Arroyo
	Ang mga haharapin ni Macapagal-Arroyo bago ang eleksyong 2004
	GMA: Desperadong kumakapit sa poder
	Tumitindi ang panunupil sa pamamahayag
	Tumitinding panunupil: Humahabang listahan ng mga biktima
	Paikut-ikot
	Ka Amado V. Hernandez: Komunista, lider manggagawa, makata, nobelista at peryodista
	Sa Ibayong Dagat: Pulong ng WTO sa Cancun, bagsak
	Sa Ibayong Dagat: Mga protesta laban sa adyenda sa Cancun, tagumpay
	Matatagumpay na opensiba ng BHB: Tampok na mga opensiba
	Balita