TULISAN GIGAMIT SA AFP, PNP SA PAGGUBA SA PANGINABUHIAN SA MAG-UUMA

Maria Malaya
Tigpamaba
NDF-Amihanan Sidlakang Mindanao
(Northeastern Mindanao)
Abril 18, 2004

Karon bag-o, sunod-sunod ang mga pagpanulis. Nidagsang ug nagkaaktibo ang lainlaing grupo sa mga tulisan sa CARAGA. Nahitabo ang pagpanulis, panglungkab ug pangmasaker sa mga baryo nga gituohang gilihukan sa NPA ug sa mga highway. Ang target sa pagpanulis mao ang mga nagalambo nga kooperatibang tindahan sa mga mag-uuma ug pipila ka mga negosyante, ug mga sakyanang de-pasahero. Ang mga panghitabong panulis kanunay ang blotter sa pulis: NPA nanulis. Sumala sa mga datus ug pagtuon, kini nga mga tulisan gibuhi ug gisuportahan sa mga kadreman sa AFP ug sa pipila ka opisyales sa PNP. Human sa hitabong pagpanulis, kalit lang nagsurender ang mga tulisan ug gipanghambog nga mga NPA sila.

Grabeng nahasi, nagmugna og kalisang sa mga lumulopyo (na-terrorize), ang pagpanulis ug pagpangpatay. Nabalda ang panginabuhi ug inadlaw-adlaw nga kalihukan. Nahikot ang mga tagibaryo sa paggwardya sa ilang kooperatibang tindahan ug mga indibidwal nga kabtangan. Sa pagreport nila ngadto sa armi ug PNP, ang tubag: magbutang og detatsment sa AFP-SCAA, magpamembro sa SCAA ug maglunsad sa military operations aron wala nay krimen, imbes nga dakpon ang tulisan. Matngon nga gipaluyohan sa AFP/PNP ang mga tulisan aron mahasi ang kabaryohan, ilabina ang dili pa nila maabot sa mga dinagkung military operations aron pagbungkag sa rebolusyonaryong kalihukan.

Mga panghitabo nga magpamatuod sa paggamit sa AFP/PNP sa mga grupong tulisan batok sa malamboong paningkamot sa mga mag-uuma aron maguba ang ilang rebolusyonaryong panaghiusa ug pasanginlan ang NPA nga tulisan:

usa ka pribadong sakyanan gitulis og 4 ka tawo nga armado sa baby armalite, laing M16 nga riple ug 2 ka mugbo nga armas niadtong Abril 15, alas 3 sa buntag samtang paingon sila sa Surigao City. Sa Santiago, Agusan del Norte misakay ang mga tulisan ug minaog kini sa Mahayahay, Kitcharao, Agusan del Norte. Ang tulisan sa maong lugar nga adunay baby armalite mao sila si Peter Iligan, lumad nga Manobo ug dunay 3 ka sakop. Nagpuyo kini sa Purok 1, Poblacion 1, Santiago, Agusan del Norte ug taga Baryo Kasagayan, Santiago kini siya sa niagi, usa ka tribal baranggay sa Manobo ug klarong aktibong asset kini ni Chief of Police Heros Morales sa Santiago. Si Caldo Iligan, paryente ni Peter tulisan usab. Lain pang grupo mao ang kang Jack Anilao ug Junior Ampo sa Surigao del Sur. Mga membro kini sila sa Lupaca (Lumadnong Pakigbisog sa CARAGA), nga gitukod kanhi ni General Carolina ug gipasurender dayon nga mga NPA kuno. Kini nga grupo magtabok-tabok sa Tri-boundary sa Surigao del Sur, Agusan del Norte ug Surigao del Norte.
2 ka nagsunod-sunod nga pagpanulis sa Bacuag, Abril 2 ug Claver, Surigao del Norte. Gipasangil dayon nga ang nagtulis-patay sa pulis didto sa Bacuag, NPA. Ug gani karon adunay ginganlan og Dodong Villona alyas Rambo nga gikasuhan nga maoy nagtulis-patay ug NPA kuno. Adunay grupo sa tulisan sa lumad sa Bacuag nga gibuhi sa armi ug kini gidesisyonan na sa Hukumang Bayan sa Katawhan nga silutan sa kamatayon ang glider ug ang mga membro nga grabe na ang krimen ug wala pa magbag-o human sa mga pahimangno.
Sunod-sunod nga pagpanulis, pagpatay-masaker sa mga kabaryohan sa Cabadbaran ug Butuan City niadtong bulan sa Nobyembre 2003; tulis-patay sa usa ka mag-uuma sa San Antonio; Disyembre 1, 2003, pagtulis-masaker sa 5 ka mag-uuma; Pebrero 27, 2004, wala molampos nga pagtulis sa kooperatibang tindahan sa tribal sityo sa Kalidan, Mahaba, tanan sa Cabadbaran; ug pagtulis sa Sityo Sinaka, Antikala, Butuan City. Ang responsable niini mao ang 8 ka tawo nga lumad nga sakop ni Loloy Mandag. Kini si Loloy Mandag aktibong asset ni Sgt. Marlito Boholps ug si Fernando Bernas Cablay nga sakop ni Loloy asset ni 1st Sgt. Mateo Darasin, tanan sa Mahayahay, Antikala, Butuan City AFP-SCAA Detatsment. Niadtong Marso 2004, kini nga mga tulisan gipasurender kay kuno NPA sila didto sa New Leyte, Prosperidad, Agusan del Sur sa kampo sa 401st brigade.
Bulan sa Nobyembre 2003, duha ka hugna sa pagsulay sa pagtulis ug sa ikaduhang semana sa Abril 2004, naay hugong-hugong sa pagtulis na usab sa kooperatibang tindahan sa mga lumad sa bukid sa Diatagon, Lianga, Surigao del Sur. Tungod niini, nagsugod na usab ang mga membro sa kooperatiba sa paggwardya sa ilang kooperatiba ug ang ilang kaugalingon.

Sa pagtuon, ang mga lugar nga dunay daghang lumad, daghan ang gitukod nga mga grupong tulisan nga mga lumad ra usab. Bisan human na kini nabungkag sa rebolusyonaryong kalihukan motumaw na pod ang laing grupo. Gibungkag sila pinaagi sa pagsilot sa ilang lider ug ang mainantuson nga re-edukasyon sa mga membro. Sa lugar nga panagsa ra maadtoan sa NPA, makapatuyang ang tulisan kay dili sila dakpon sa armi ug PNP. Gitukod kini sila aron mahasol/mahasi ang mga mag-uuma ug mga lumad nga nakigbisog, nga naningkamot nga molambo ang ilang panginabuhi sa pagkakaron nga kahimtang. Tungod sa mga tulisan nakunhoran na ang ilang panahon sa pag-uma tungod kay maggwardya pa man sila. Ang mga lumad nga anaa sa hilit nga kabukiran ug paborableng basehan sa mga rebolusyonaryong pwersa mao ang target sa pagguba sa maong mga tulisan nga gipangulohan sa AFP/PNP. Nahimo ni silang target tungod kay giingon nila nga paborable kini nga basehan/malanguyan sa NPA. Apan nasayop sila tungod kay ang lumad sa kabukiran lang mabuhi. Busa uban sa NPA sumpoon nila ang mga tulisan nga babag sa ilang paglambo.

Among awhag sa mga anaa sa kabukiran ug sa highway, angay magbinantayon ang katawhan sa kabukiran ug maghiusa batok sa mga tulisan nga gipasiugdahan sa AFP ug PNP. Palig-onon ug padak-on nato ang BHB aron panalipdan ang mga kadaugan! ###