Lalong uminit ang giriaang US-China dulot ng tuluy-tuloy na panghihimasok ng US sa usapin ng Taiwan. Pinakahuling mapanulsol na hakbang ng US ang pakikipagkita sa California ni US House Speaker Kevin McCarthy sa pinuno ng Taiwan na Tsai Ing-wen noong Biyernes.

Inilarawan ng gubyernong US ang pagtungo ni Tsai sa US bilang pribadong pagbisita. Gayunman, nakipagkita sa kanya si McCarthy at iba pang kongresista at paulit-ulit na itinambol ang tungkol sa “kalayaan” ng Taiwan. Ayon sa China, ang mga hakbanging ito ay taliwas sa prinsipyong One China na itinataguyod ng US mula noong dekada 1970.

Maaalala na noong Agosto 2022, tahasan ring nilaban ng noo’y House Speaker na si Nancy Pelosi ang patakarang ito nang bumisita siya sa Taiwan para makipag-usap kay Tsai.

Sa pagitan ng dalawang pagbisita at kahit bago pa ang una, walang patid ang mapanghamong mga paglalayag at war games na dikit sa teritoryo kundiman nasa teritoryo na ng Taiwan. Bahagi rin ng opensibang mga aksyon ng US ang pagpwesto ng mga armas at tropa nito sa mga bansang nitong Fist Island chain. Kabilang dito ang agresibong pagtatayo ng US ng mga base militar sa Pilipinas sa tabing ng tagibang na mga kasunduan tulad ng Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA) at Mutual Defense Treaty.

Bilang sagot sa pagbisita ni Tsai sa US, inilunsad ng China ang 3-araw na pagsasanay militar (United Sharp Sword) noong Abril 8 para mariing kastiguhin ang agresibong pagtutulak ng US ng paghihiwalay ng Taiwan sa China. Nagpadala ang China ng mga eroplano, barko at sundalo sa Taiwan Strait at sa hilaga at timog na baybay ng isla.

“Ang mga operasyong ito ay magsisilbng mahigpit na babala laban sa sabwatan ng mga pwersang separatista na nagsusulong ng “independensya ng Taiwan” at mga eksternal na pwersa at laban sa kanilang mga mapanghamong mga aktibidad,” pahayag ng tagapagsalita ng People’s Liberation Army ng China. Tinawag niyang “depensa sa soberanya at teritoryal na integridad ng China” ang naturang pagsasanay.

“Ang usapin ng Tawian ay internal na usapin ng China at ang resolusyon nito ay usaping Chinese,” giit ng tagapagsalita ng China. “Hindi ang China ang nagpapainit sa mga tension sa (Taiwan) Strait kung di ang mga ‘pwersang maka-independensya’ sa loob ng isla at partikular na mga bansang sumusuporta sa mga pwersang ito.”

Malinaw na pinatutungkulan ng China ang US at mga alyado nitong mga kapitalistang bansa, gayundin ang mga sunud-sunurang mga tutang estado nito sa Asia. Batid ng China ang pagsasangang-dila ng US sa mga pahayag nitong “iginagalang” nito ang “status quo” o ang kaayusang ang Taiwan ay bahagi ng China.

Batid rin ng China ang tusong mga layunin ng US kaugnay sa walang patid na paglalayag ng mga barkong pandigma malapit sa Taiwan Strait at paulit-ulit na paglulunsad ng mga “pagsasanay militar” malapit dito. Kabilang sa mga ito ang Balikatan 2023 na may bahaging idadaos sa Luzon Strait, ilang kilometro lamang ang layo sa baybay ng Taiwan.

Dalawang araw bago nito, nanawagan ang China sa bansa sa Indo-Pacific na pag-isipang maige ang “seryosong di-maibabalik na kahihitnanan” ng patuloy ng pagkapal ng mga pwersang US sa rehiyon. Pangalawang babala na ito ng China sa Pilipinas kaugnay sa pagdagdag ng mga bagong EDCA site o base militar ng US. Anito, maaring mahigop ang Pilipinas sa gitna ng potensyal na sigalot sa Taiwan Strait dahil sa mga baseng ito.

Tulad ng US, nagsisinungaling din ang tagapagsalita ng Department of National Defense sa pagsabing “hindi nakatuon laban sa isang partikular na bansa” ang apat na EDCA site na idinagdag sa dating lima nang base militar. Tahasan itong nagsinungaling sa pagsabing layunin lamang nitong “imodernisa ang alyansa” ng Pilipinas at US para sa pagpapanatili ng “mapayapa, malaya at maunlad” na rehiyon.

Ang mga pahayag na ito ay una nang pinasinungalingan ng mga heneral mismo ng US na nagsabing bahagi ng paghahanda ng “teatro ng digma” ang pagpwesto nito ng mga tropa at armas sa Pilipinas. Tungo rito, pinopondohan, inaarmasan at sinasanay US ang Armed Forces of the Philippines bilang pwersang pandigma nito laban sa China.