Sa una nga tuig sa pagpungko sa poder ni Marcos Jr kapintas ang sabat sa reaksyonaryo nga gobyerno sa demanda sang pumuluyo kaangay sang pagpasaka sang sweldo, pagpatuman sang matuod nga reporma sa duta, paghatag sang nagakaigo nga serbisyo sosyal, kag paglab-ot sa matuod nga kalinong kag hustisya sosyal. Imbes nga mahatagan sang pagtagad kag sulbad ang mga pag-antus sang pumuluyo sa gina-atubang nga nagkagrabe nga malakolonyal kag malapyudal nga krisis, mas ginapasingki pa sang pwersa sang estado ang pagsabwag sang kapintas kag terorismo batok sa pumuluyo gamit ang binilyon nga pondo para sa ila kontra-insurhensya nga kampanya. Nagatuga sang kakugmat sang pumuluyo kag troma sang mga kabataan ang wala untat nga militarisasyon sa mga komunidad ilabi na sa kaumhan.

Sugod Hulyo 2022 tubtub subong, naglab-ot sa masobra 300 ka mga kaso sang paglapas sang tawhanon nga kinamatarung sa isla sang Negros kon sa diin indi magnubo sa 24,000 ka mga indibidwal ang apektado. Kadam-an mga mangunguma kag mamumugon sa uma ang nangin biktima sang maitom nga mga operasyon militar sang mga idu-ido sang nagahari nga sahi—ang Armed Forces of the Philippines (AFP), Philippine National Police (PNP) kag National Task Force (NTF)-Elcac. Makahalangawa pa gid nga 27 sa ini nga mga kaso direkta nga imbolbado ang masobra 50 ka menor de edad.

Padayon si Marcos Jr kag iya mga alipures sa wala pulos nga mga byahe sa guwa sang pungsod agud makapila ka beses nga ibaligya ang soberanya sang Pilipinas samtang ang pumuluyong Pilipino nag-atubang sa pasismo nga nagtuga sang kawalay hustisya sa mga ekstrahudisyal nga pagpamatay, enforced disappearance, pagpamomba, iligal nga pagdetine, pagpamahug, pagpangharas kag intimidasyon, pagpangastigo, pagtiner sang mga pwersa sang estado sa mga pamalay sang mga mangunguma kag sa mga pampubliko nga pasilidad kaangay sang eskwelahan, gym, mga tribal hall sang indigenous people kag mga simbahan.

Ginpaidalum sa ala-martial law nga sitwasyon ang isla sa desperasyon sang AFP, PNP kag NTF-Elcac nga lutuson ang NPA kag ang bilog nga rebolusyonaryo nga kahublagan sa isla sang Negros sa pinakamadali nga panahon paagi sa sustenido nga mga focused military operation, civil military operation kag intelligence operation nga wala na pag-ulikid sa kinatuhay sang kombatant kag sibilyan. Nangin kabangdanan ini sa madamu nga mga bayolasyon sa tawhanon nga kinamatarung kag paglapas sa mga kasugtanan sa Comprehensive Agreement on Respect of Human Rights and International Humanitarian Law (CARHRIHL) kag sa internasyunal nga makitawhanon nga laye.

Mayoriya sang 41 ka kaso sang ekstrahudisyal nga pagpatay kag iban pa nga mga bayolasyon sa tawhanon nga kinamatarung sa isla nakapokus sa Central Negros diin nakadestino ang supog nga pasista kag berdugo nga 94th IB kag 62nd IB. Diri ang ginkilala sang mga pwersa sang estado nga pinakabaskog ang pwersa sang NPA.

May rekord ang 94th IB sa pagsalbeyds kag pagmasaker sang 18 ka indibidwal: walo ka mangunguma, walo ka hors de combat kag duha ka konsultant sang National Democratic Front of the Philippines (NDFP). Pinakatingkad sini ang pag-abduct kag pagpatay kay NDFP Consultant Rogelio Posadas kag padayon nga pagkadula sang tatlo niya nga upod nga sila Lyngrace Marturillas, Denald Mialen kag Renel de los Santos; kag, sining ulihi lang, ang wala kaluoy nga pagmasaker sang pamilya Fausto. Brutal man ang pagpatay sang amo nga tropa militar upod ang 47th IB kay NDFP Consultant Ericson Acosta kag lider mangunguma nga si Joseph Jimenez.

Sa kasuguan nga “wala sang dakpon nga buhi sa NPA,” gindakop kag ginpatay sang 94th IB ang tigpamaba sang Apolinario Gatmaitan Command-New People’s Army Negros Island (AGC-NPA) nga si Romeo Nanta ukon mas kilala nga Ka Juanito Magbanua matapos ginbombahan sang pila ka adlaw ang nabukid nga bahin sang Himamaylan City gamit ang mortar kag 105 mm howitzer canon. Sining Hulyo 6 man ang una nga anibersaryo sang pagmasaker sang berdugo nga 94th IB sang apat ka Pulang hangaway nga nagpahulay lang tani sa isa ka balay sa Brgy. Santol, Binalbagan, Negros Occidental bangud sa sakit.

Kaanggid sang 94th IB ang pagka-berdugo kag pagka-pintas ang 62nd IB sa ila hungod nga pagpatay sa 15 ka mga sibilyan nga mangunguma nga ginsuspetsahan nga katapo ukon tigsuporta sang NPA. Mabaskog nga ginpakamalaut sang pumuluyo ang ila wala kaluoy nga pagmasaker sa nagbusong nga si Cristina Jacolbe, iya menor de edad nga bata nga si Everly Kee Jacolbe kag ila himata nga si Rodan Montero sa Guihulngan City, Negros Oriental sadtong Hulyo 26, 2022. Ginkangil-aran man sang pumuluyo ang ila pagpatay sa isa ka nagmasakit nga katapo sang NPA kag pag-utas sang tatlo ka kabuhi sa mga pilason lang man tani nga mga Pulang hangaway sang ila nadakpan pagtapos sa engkwentro.

Indi man hilway ang pumuluyo sa norte kag sur nga bahin sang isla diin padayon sa gihapon ang dalagkuan kag sustenido nga mga focused military operation sa tunga sang ginhambal nga “dismantled” na ang mga ini. Pinakanabutang sa peligro ang mga kabataan nga nangin biktima sang pasista nga 11th IB kag 79th IB.

Ang ginkidnap sadtong Enero 2021 sang 79th IB nga duha ka bulan nga lapsag nga si Baby Marx Cairo Salino sang mag-asawa nga Pulang hangaway tubtob subong ara pa sa kustodiya sang City Social Welfare and Development (CSWD) sang Escalante City, Negros Occidental kag ginhimo nga hostage agud magsungka ang iya ginikanan. Samtang ginbutangan sang 11th IB sang padya nga P50,000 ang isa ka duha ka tuig nga bata sang mag-asawa nga Pulang hangaway sang Rachelle Mae Palang Command (RMPC-NPA) agud pahugon ang ginikanan kag mapilitan nga magsurender.

Sa tunga sang tanan nga mga makasiligni nga mga pagpanglapas nga ginhimo sang mga pwersa sa militar kag sa ila mga kahimbon nga force multipiers batok sa pumuluyong Negrosanon, ginapabugal pa sang AFP/PNP/NTF-Elcac nga malapit na matapos ang insurhensya sa isla sang Negros. Lubos nga kabutigan kag pagpatalang ang mga ginapangwakal nila ilabi na sang 3rd ID Commander nga si MGen. Marion Sison agud hinabonan ang ila maduguon nga mga kamot kag athag nga kapaslawan sang ila mga operasyon militar.

Ang pasismo kag kabutigan sang AFP/PNP/NTF-Elcac bisan san-o indi gid makatarunganon. Ang ini nga mga hinimoan indi na mapanas nga mga inagihan sang pumuluyong Negrosanon kag nagapabilin ang ila kaakig sa nagaharing sahi nga gipangunahan ni Marcos Jr kag sa mga berdugo kag idu-ido nga alipures sini sa ila hunahuna kag tagipusuon.

Ang AGC-NPA upod ang lima ka larangan gerilya sa bilog isla padayon nga nagapa-uswag sa mga kadre kag katapuan sini agud mangin mas mabakud nga hinganiban sang pumuluyong Negrosanon sa paglab-ot sang pungsodnon nga kahilwayan kag demokrasya kag pagpanukot sang hustisya kag pagpabayad sang mahal sa rehimen Marcos Jr kag sa mga may utang nga dugo sa rebolusyon. Handa ang mga Pulang kumander kag hangaway sa dugang pa nga mga kabudlayan kag sakripisyo kag may mataas nga determinasyon upod ang bilog nga rebolusyonaryong pwersa kag pumuluyo nga ubos-kaya nga paslawon ang plano sa pasistang rehimen ni Marcos Jr nga wasakon ang mga rebolusyonaryong pwersa sa isla.

Padayon nga ginasulong sang AGC-NPA sa absoluto nga pagpamuno sang Communist Party of the Philippines (CPP) ang lapnagon kag sunson nga pakig-away gerilya base sa nagalapad kag nagadalom nga baseng masa. Ang mga madinalag-on nga mga taktikal nga opensiba sang NPA sa Negros mangin inspirasyon sang pumuluyong Negrosanon sa ila mga paghimakas kag mag-engganyo sa ila sa pagpakigbahin sa pagsulong sang rebolusyonaryo nga armadong paghimakas.

Ginapanawagan sa mga mamumugon, mangunguma, mamumugon sa uma, imol sa syudad, mga drayber sang dyip, mangingisda kag petiburgesya sa lungsod ilabi na ang mga pamatan-on nga ipadayon ang pagpakig-away batok sa paghimulos kag pagpamigos sang mga reaksyonaryong nagahari nga dalagkung negosyante-kumprador, dalagku nga agalon mayduta-asendero kag mga burukrata kapitalista sa isla. Ang rehimen US-Marcos II segurado nga maghinulsol sa mga hinimoan sini bangud sa pagdamu sang makigbahin sa pagsulong sa pungsodnon demokratiko nga rebolusyon sa hanay sang masa nga ginapigos kag ginahimuslan.###