Kaangay sang ginbuslan sini nga pasistang rehimen US-Duterte, wala sang mabatyagan nga kalambuan sa una nga tuig sa US-Marcos II nga rehimen. Sa isa ka tuig sini sa poder, wala sang signipikante nga nahatag nga kaayuhan si Marcos II sa pumuluyong Pilipino, ilabi na sa pumuluyong Negrosanon.

Wala nagasabat sa mayor nga problema sang pumuluyo ang mga programa sang rehimen kaangay sa sim registration kag Maharlika Investment Fund. Mas ginhatagan prayoridad ang wala untat nga gastoso nga paglagaw ni Marcos II kag iya mga alipores sa iban nga mga pungsod agud makapangutang kag makahaylo sang imbestor. Gintodo larga ang pagduso sang neoliberal nga mga polisiya kag pagbaligya kag pagpakatuta sa US kag China, kag pagtalikod sa pungsudnon nga soberanya kag patrimonya.

Partikular sa Negros, madata ang krisis sang kalamay kag paglarga sang pribatisasyon sa mga pampubliko nga pasilidad kag serbisyo kaangay sang tubig kag kuryente. Nagdagsa ang mga road projects sa idalom sang Barangay Development Program (BDP) sa ngalan sang Farm-to-Market Road para tagaan dalan ang pagsulod sa mga dalagko nga kumpanya sang mina, quarry operation kag eko-torismo nga magapalayas sang mga mangunguma kag mga tumandok ukon IPs.

Indi lang sa kabukiran ang dala nga halit sang subong nga rehimen kundi ginaguba man ang palangabuhian sang mga pumuluyo sa higad-baybay kag kasyudaran. Ini tanan wala nagahatag sang subtansyal nga bulig sa pangabuhi sa pumuluyo sa baylo mas ginaseguro sini ang interes sang mga dumuluong nga kapitalista, dalagku nga burgesya kumprador kag mga agalon may duta.

Partikular sa syudad sang Himamaylan kag Kabankalan, makita ang mga kontra-pumuluyo nga mga programa nga nagadislokar sa pangabuhian sang pumuluyo. Isa na dire ang ginaduso nga pila ka ektarya nga reclamation project kag pantalan sang malapad nga baybayon sa habig sang Himamaylan City, partikular sa Brgy. Aguisan kag Talaban. Ara man ang City Zoning Project sa palibot sang sentro sang Kabankalan pakadto sa Brgy. Orong nga magatabog sa pila ka gatus ka pumuluyo sa mga apektado nga lugar.

Mas nagpalala sang krisis ang mga programa sang rehimen US-Marcos II sa daan na nga ginaantos sang pumuluyo. Dugang pa gid ang pasismo sa estado gamit ang iya bayaran nga armadong Armed Forces of the Philippines (AFP), Philippine National Police (PNP) kag ang korap nga National Task Force (NTF)-ELCAC. Sa una nga tuig lang sini, naka-record ang rehimen Marcos sang 100 ka pagpamatay sa iya brutal nga gyera kontra-terorismo nga nagabiktima indi lamang sa rebolusyonaryong pwersa pero nanguna sa mga sibilyan.

Sa Negros lang, nagalab-ot sang masobra 40 ka bilog ang napatay. Kag sa sini nga ulahi ang pagpatay kay Crispin Tingal Jr kag pagmasaker sa apat ka miyembro sang pamilya Fausto sa bulan sang Hunyo.

Nagalab-ot sang pila ka gatos tubtob liboan ang nagbakwet bangud sa lapnagon nga militarisasyon kag nakapokus nga operasyon militar sa bahin sang Kabankalan City, Himamaylan City kag banwa sang Binalbagan nga nagresulta sa truma sang pumuluyo ilabi na sang kabataan kag nagaguba man sa palangabuhian sang mga mangunguma. Sadtong bulan lang sang Oktubre 2022, sobra 18,000 ang nagbakwet bangud sa pagpamomba kag patarasak nga pagpalupok sang militar matapos ang natabo nga engkwentro sa Sityo Medel, Brgy. Carabalan, Himamaylan City. Nasundan naman sang pila ka gatos nga nagbakwet bangud man sang pagpamomba sang militar sa Sitio Mugni, Brgy. Oringaw sang bulan lang sang Pebrero kag ang liwat naman nga pagbalakwet sa pumuluyo bangud sa pareho nga rason nga pagpamomba sa Sityo Kanagbaan sakop man sa Brgy. Carabalan matapos ang engkwentro sa tunga sang yunit sang NPA kag AFP sadtong Marso 1.

Sini nga una nga semana sang Hunyo tubtob subong nga bulan sang Hulyo, sa pagsukat sang una nga tuig ni US-Marcos II, naglunsar sang lapnagon nga operasyon sa bilog sakop sang Himamaylan City partikular sa duha ka barangay sini sa Carabalan kag Buenavista. Nalab-ot sang malapit 20 ka mga sityo sa sakop sa Brgy. Buenavista kag malapit 10 ka mga sityo sa sakop sang Brgy. Carabalan ang ginsulahog sang mga tropa sang 94th IBPA, RMG 6, 6SAF, CAFGU kag iban pa nga force multiplier sini. Ginabulubanta nga ginmobilisa sang malapit 500 ka tropa sa kabilogan sa bilog bulan nga sustenido nga operasyon sa kapatagan kag kabukiran sa sakop sang Himamaylan City lang.

Wala nagakatakdo ang mga pahayag sa kumander sang 3rd ID nga si MGen. Marion Sison nga nagalab-ot na lang sang 20 ka bilog ang NPA sa bilog Negros pero padayon ang pagdugang sini sang tropa sang militar kag wala untat ang militarisasyon sa mga kabukiran.

Kon may kinalain man sa nagligad nga mga rehimen ang US-Marcos II amo ini ang mas mapintas, mas brutal, mas gastoso kag mas madamo nga mga sibilyan ang nagkalamatay sa iya una nga tuig sa poder. Matuod gid nga ginsundan niya ang yapak kag legasiya sang iya amay nga amo ang pagkaberdugo.

Sa tumong nga papason ang NPA sini nga tuig, mas ginpasingki kag mas nangin brutal ang pagpang-atake sang AFP. Pero kadungan sa krisis nga ginaatubang sang pumuluyo kag sa pasismo sang estado, wala na sang lain nga pakadtoan kag solusyon sa sini nga kahimtangan kundi ang magrebolusyon. Ini ang magatuga sang dako nga balod sang paghimakas sang pumuluyo para bag-ohon ang ila kahimtangan kag ang sistema nga mala-kolonyal kag malapyudal sang pungsod Pilipinas.

Paagi sa hugot nga pagpamuno sang Partido Komunista sang Pilipinas kag epektibo nga paggamit sa iya armado nga hukbo nga amo ang NPA kag sa malapad nga naghiliugyon nga prente, kolektibo nga pukawon, organisahon kag pahulagon ang pumuluyo agud malab-ot ang kadalag-an sang inaway banwa.###