Ginatikal ni Armed Forces of the Philippines (AFP) chief Gen. Romeo Brawner Jr nga malaumon siya nga malab-ot ang ila bug-os nga kadalag-an batok sa mga “nagkalabilin (remnants) nga NPA” sa Visayas sa katapusan sang 2024. Apang ang brutal kag tinalawan nga pagmasaker sang 47th IB kag PNP sa lima ka hors de combat sa Bohol kag ang pagpangbomba sa Trangkal Range sa Escalante City, lakip na ang pagpatay kay Jose Caramihan, isa ka ordinaryong mangunguma, nagapakita lang sa mahigko kag mapintas nga hinimoan sang AFP kag kapulisan agud ipadayag sa publiko ang peke nga kadalag-an sa ila kampanya kontra-insurhensya.

Sa tunga sang pasulit-sulit nga pag-isdog sang AFP sa dedlayn sang pagtapos sa NPA, maathag nga indi gusto ni Brawner kag sa iya Commander in Chief nga si Marcos Jr nga mag-ako sa kapaslawan sang ila tuyo nga wasakon ang rebolusyonaryo nga kahublagan.

Indi mawasak ang NPA bisan san-o. Ginpamatud-an sa masobra 55 ka tuig nga paglungtad sang NPA idalom sa pagpamuno sang Communist Party of the Philippines (CPP) ang pagkamakatarunganon sang inaway banwa nga ginalunsar sini upod ang wala paghubas nga suporta sang masa. Samtang magpabilin ang garuk nga sistema nga malakolonyal kag malapuydal, magadamo pa ang magbato kag handa nga maghalad sang ila kabuhi dira sa armado nga paghimakas.

Sa ini nga diwa, ginahatag sang Apolinario Gatmaitan Command-New People’s Army Negros Island Regional Operations Command (AGC-NPA), upod sa tanan nga mga larangan gerilya sa bilog isla, ang pinakamataas nga pagpasidungog kay Domingo Compoc (Ka Silong ukon mas kilala nga Ka Laser sang mga masa sa Negros) kag Alberto Sancho (Ka Juaning) nga lakip sa lima ka Pulang hangaway nga brutal nga ginmasaker sang mga elemento sang 47th Infantry Battalion-Philippine Army kag tropa sang Philippine National Police (PNP) sa Sityo Matin-ao 2, Barangay Campagao, Bilar, probinsya sa Bohol sadtong Pebrero 23.

Suno sa mga nakasaksi, wala sang engkwentro nga natabo sa nasambit nga lugar. Buhi pa sila Ka Laser kag Ka Juaning kag ang tatlo pa nga mga kaupod sang gindakop sang mga mersenaryong militar kag kapulisan. Nagbatayg sang sakit nga arthritis si Ka Laser kag wala na kapasidad nga magbato.

Imbes nga irespeto ang kinamatarung sang lima ka Pulang hangaway bilang prisoners of war, nakaagum sila sang tortyur sa kamot sang berdugong 47th IB kag PNP. Ginpaligid sila sa lunang kag gintiro, luwas kay Ka Laser. Ginbuno sa liog kag ginriri ang iya tiyan nga kabangdanan sa iya kamatayon. Ini athag nga bayolasyon sang 1949 Geneva Convention kag Additional Protocol 1 of 1977.

Daku ang pagpalangga sang masang Negrosanon kay Ka Laser kag Ka Juaning. Nangin kabahin sila sa pagpauswag sang rebolusyonaryo nga kahublagan sa isla sang Negros.

Si Ka Laser naghalin sa probinsya sa Bohol kag malawig na nga naghulag sa ila lugar sumugod 1980s. Tuig 2007, nadeploy siya sa Southeast Negros kag pagkatapos sini, gin-asayn man sa southwest nga bahin sang Negros sadtong 2015. Pagkatapos sini, liwat siya nga gindeploy sa Bohol sadtong 2017 bilang Platun CO kag Deputy Secretary sang Bohol Provincial Committee.

Antes gindeploy sa Negros si Ka Laser, daku ang iya kontribusyon sa pag-uswag sa isa ka sonang gerilya sa Bohol. Nakabulig siya sa pagbreyktru sa rebolusyon agraryo kaangay sa pagpataas sa bahinay sang ani pabor sa mga saop sa panahon sang Ikaduha nga Dungganon nga Kahublagan Panadlong (IDKP). Daku man ang iya amot sa pagpapagsik sa mga likom nga organisasyon masa sa Bohol.

Bantog man ang papel ni Ka Laser sa mga taktikal nga opensiba sa Bohol. Pinakatingkad nga ginpakigbahinan niya ang reyd nga wala lupok sadtong 1999 sa hedkwarters sang 7th PNP-Regional Mobile Group Combat Support Coy (RMG-CSC) sa Barangay Rizal, Batuan, Bohol kung sa diin nakakuha ang NPA sang 80 ka M16, isa ka M60 machine gun kag isa ka 60mm mortar.

Samtang, si Ka Juaning nagbulig sa dayag nga kahublagan masa sa sayong bahin sa 2010 sa Negros Oriental kag nagpultaym sa NPA sa ulihing bahin sa sina nga tuig.

Naghulag si Ka Juaning sa paghimakas masa sa imol nga taga-syudad halin pa sa 1980s. Sadtong 1987, gindakop siya sa mga pwersa sang reaksyonaryong estado bangud sa iya pagsuporta sa armadong partisano. Nakombikto siya sadtong 1994 kag gindala sa National Bilibid Prison (NBP). Isa siya sa nanindugan sa IDKP kag nagbulig sa pagpabakud sa panindugan sang mga bilanggong pulitikal sa NBP. Matapos nga nakaguwa sa prisohan sa ulihi nga bahin sang 1990s, nagbalik si Ka Juaning sa paghulag sa paghimakas masa sa Cebu.

Dapat nga pasabton ang AFP kag PNP sa ila makasiligni nga krimen sa pagmasaker sa lima ka Pulang hangaway. Nagsala ang mga berdugong militar kag kapulisan sa ila pagpati nga paagi sa ila modus nga pagmasaker kag pasabwag sang kakugmat sa kaumhan maghuyang ang NPA, sa Visayas man ukon sa bilog pungsod.

Mangin inspirasyon sa mga Pulang hangaway kag sa bilog rebolusyonaryo nga kahublagan ang paghalad sa kabuhi sang mga rebolusyonaryo nga martir kaangay kay Ka Laser kag Ka Juaning. Magpabilin nga buhi ang ila rebolusyonaryong diwa dira sa aton padayon nga pagsulong sa demokratiko nga rebolusyon sang banwa agud maangkon sa pumuluyo ang bwasdamlag nga may ara matuod nga kalinong kag kahilwayan.###