Balita sa Isla

 

Enero 17. Kapin 50 ka mga drayber sang jeepney kag tricycle ang naghiwat sang caravan para pamalabagan ang plano sang Bacolod City nga route-plan nga makaresulta sa pagphase-out sang pila ka mga jeepney kag tricycle.

Enero 21. Ginkomemorar sang mga pesante ang ika-35 nga anibersaryo sang Mendiola Massacre dala ang padayon nga panawagan sang hustisya para sa mga biktima, pag-untat sang pagpamatay kag ang pagpanawagan sang libre nga pagpanagtag sang duta.

Kadungan man nga gindumdom ang ikalima nga anibersaryo sang pagpatay kay Alexander Ceballos, isa ka lider pesante kag una nga biktima sang EJK sa rehimen ni Duterte diri sa Negros sadtong Enero 20, 2017.

Pebrero 14. Ginselebrar sang mga grupo sang kababainhan ang tuigan nga komemorasyon sang One Billion Rising paagi sa ululupod nga pagsaot para sa pagpanawagan sang kinamatarung kag seguridad sang kababainhan.

Pebrero 25. Gindumdom sang mga Negrosanon ang ika-36 nga anibersaryo sang EDSA People Power paagi sa martsa-protesta kon diin mayor nila nga panawagan ang pagpa-malabag sa pagpanumbalik sa poder sang mga Marcos kag pagpadayon sang rehimen ni Duterte paagi sa ila mga bata.

Marso 8. Naghiwat sang martsa-protesta ang mga kababainhan sang Bacolod agud dumdumon ang International Working Women’s Day bitbit ang ila mga plakard kag maanyag nga mga “float” para pamatukan ang macho-pasista nga rehimen ni Duterte.

Marso 21. Naparalisa ang 98% sang rota sang mga jeep dulot sang strayk nga ginhiwat sang mga drayber para ipanawagan ang pagpanubo sang presyo sang gatong kag pagpamatok sa bag-o nga LTFRB route nga nagapabor sa modernized jeepney.

Abril 7. Sa ikaduha nga adlaw nga indi na makit-an si Iver Larit, organisador sa mga imol nga taga syudad, naghiwat ang mga progresibo nga grupo sang isa ka lightning rally sa atubang sang CHR Region 6 para ipanawagan ang gilayon nga imbestigasyon sa iya pagkadula.

Mayo 1. Masobra sa 2,500 nga mga katapoan sang labor union kag iban pa nga mga sektor ang nagmartsa sa dalanon sang Bacolod. Nalakip sa ila nga mga panawagan ang pagpatuman sang P750 national minimum wage, pagpa-untat sang kontraktwalisasyon kag iban pa nga mga isyu sang pumuluyo.

Sa pareho nga adlaw, nag-isa ang mga pamatan-on, mamumugon, mananagat kag iban pa nga mga sektor batok sa plano nga pagpatindog sang 174 ka ektarya nga Smart City sa Dumaguete City.

Hunyo 12. Nagmartsa kag nagtipon sa adlaw sang kahilwayan ang progresibo nga mga grupo sa Bacolod City bitbit ang mga panawagan nga pagpakigbato sa pungsodnon nga soberanya batok sa kontrol sang mga imperyalista nga US kag China, kag pati na ang pagbasura sang mga neoliberal nga mga polisiya sa idalom sang administrasyon ni Duterte. Ginkundenar man nila ang pagpang-aresto sang 90 ka mga aktibista sa Hacienda Tinang sa Tarlac. Gintakpan sang grupo ang programa pinaagi sa pagsunog sang bandera sang US kag China.

Hunyo 24. Nagpatigayon sang welga ang 60 ka mga mamumugon nga kontraktwal sang Tanduay Bottle Sorters Organization (TanSO-SUPER) sa Talisay City angut sa ginaproponer sang Talisay Logistics Packing Companies nga ibanan ang adlaw sang ila pag-obra. Gindispers sang mga blue guards ang welga.

Hunyo 25. Ginlunsar ang isa ka alyansa para sa tawhanon nga kinamatarung sa Negros sa Bacolod City. Ini gintapuan sang mga tawong simbahan, media kag mga indibidwal. Ini ang may tinutuyo nga pakigbatuan ang nagaluntad nga mga paglapas sa tawhanon nga kinamatarung kaangay sang EJK, surveillance, red-tagging, peke nga pagpa-surrender, kag death threats.

Nagpahayag ang Human Rights Advocates of Negros (HRAN) sang pagpasaka sang kaso nga Multiple Murder kag Robbery batok kay BGen. Inocencio Pasaporte, Operating Troops sang 62IB kag sa ila Battalion Commander bahin sa pagpatay sa pamilya Jacolbe sadtong Hulyo 26, 2022 sa Brgy Budlasan, Canlaon City, Negros Oriental.

Agosto 17. Ginkomemorar sang mga progresibo nga grupo ang ikaduha nga anibersaryo sang pagpatay sang human rights activist kag health worker nga si Zara Alvarez paagi sa isa ka cultural presentation sa atubang sang Fountain of Justice sa Bacolod City.

Agosto 25. Nagprotesta sa Kapitolyo sang Negros Occi-dental sa Bacolod City ang mga mamumugon sa kalamay kag mga mangunguma idalum sang National Federation of Sugar Workers (NFSW) kag Kilusang Magbubukid ng Pilipinas (KMP) kontra sa nagapadayon nga tuman kanubo nga sweldo sa mga hasyenda kag sistemang ‘pakyaw.’ Ginkondena man sang grupo ang kakulang sang suporta halin sa gobyerno para sa mga mamumugon sa kalamay sam-tang ara sa tiempo muerto. Nagtigayon man sang dayalogo sa opisina sang DAR, DA kag DOLE. Nadismaya ang mga progresibo nga hubon sang wala nag-atubang si Gob. Lacson.

Agosto 30. Ginpanawagan liwat sang pamilya sang nadula nga aktibista nga si Iver Larit sa mga awtoridad nga imbestigahan ang pagkadula sa ila himata sa tion sang internasyunal nga adlaw sang desaparacidos. Suno sa KADAMAY Negros, si Larit nanindugan para sa isyu sang imol sa kasyudaran kaangay sang demolisyon kag nagduso sa ila mga demokratiko nga kinamatarung.

Setyembre 10. Isa ka anti-reclamation alliance ang ginpatindog sang mga residente sang Brgy Banago agud pamatukan ang proyekto sa reklamasyon sa ila nga lugar. Masobra 80 ka purok kag brgy leaders, tawong simbahan, human rights advocates, kag mga indibidwal ang nagtukod sang Banago Against Reclamation Movement (BARM) sa Nuestra Señora de Salvacion Parish. Ang proyekto ginpangunahan sang Bacolod Reclamation Gateway Corporation nga ginpanag-iyahan ni Bacolod City Councilor Vladimir Gonzalez. Ang 247 ka ektarya nga proyekto makaapekto sa kapin kon kulang 6,000 ka pamalay halin sa Sityo Sibucao sang Brgy Banago tubtob sa Brgy Punta Taytay sang Bacolod City.

Setyembre 20. Nagtipon para sa isa ka ecumenical service kag naghatag pahinungod sa mga martir sang Escalante nga nagpakig-away para sa hustisya kag kinamatarung sang mga mangunguma ang ila mga pamilya kag himata sa simbahan sang Mt. Carmel College. Ang Escalante Massacre natabo 37 ka tuig ang nagligad idalum sang diktadurya ni Marcos Sr sa diin napatay ang 20 kag sibilyan kag sobra 30 ang napilasan.

Setyembre 21. Gintukod sang mga pamilya sang mga binilanggong pulitikal ang KAPATID tsapter sa tion sang ika-50 nga anibersaryo sang Martial Law sa simbahan sang IFI, Bacolod City. Suno sa KAPATID-Negros, idalum sa rehimen Duterte, may ara 143 kaso sang iligal nga pag-aresto kag detensyon sa isla sa diin kadam-an mga mangunguma kag aktibista.

Nagmartsa man ang mga progresibong grupo para sa komemorasyon sang ika-50 nga anibersaryo sang Martial Law padulong sa Fountain of Justice sa amo nga adlaw. Subongman, naghiwat sang University Prayer for Peace ang komunidad sang Silliman University agud dumdumon ang kasaysayan sang Martial Law sa unibersidad kag sa bilog isla sang Negros. (Ang Paghimakas October 2022)

Balita sa Isla