Pinaagi sa mga sundalo sa 74th IB, ginaatake karon ang Sityo Canonghan, Barangay Osmeña, Palapag, Northern Samar. Sukad Abril 2023, sa pag-abot sa berdugong yunit sa sityo, daghang mga paglapas sa tawhanong katungod ang nahitabo sa lugar.

Niadtong Hunyo 2, gipaulanan og bala sa mga sundalo sa 74th IB ang 11 ka mag-uuma, lakip ang pito ka menor-de-edad, samtang nagtrabaho sa koprasan sa sityo. Human niini, giaresto sila sa mga sundalo ug gidala sa hedkwarters.

Gipagawas sa 74th IB nga usa ka engkwentro sa Bagong Hukbong Bayan (BHB)-Northern Samar ang nahitabo niadtong adlawa. Malisyoso pang gipahayag sa militar nga “giluwas” nila ang mga menor-de-edad nga giingong mga “kuryer sa pagkaon” sa hukbong bayan. Nakasinati ang mga bata og tortyur gikan sa mga sundalo.

Ginaila sila karon nga mga “hostage” o “pangpaon” aron pugson ang ilang mga ginikanan nga “mosurender” bisan pa nga mga sibilyang mag-uuma lamang sila sa komunidad. Gipugos usab silang magbansay nga mahimong mga espiya o aset sa mga pasistang sundalo. Daku kini nga paglapas sa internasyunal nga makitawhanong balaod.

Gawas niini, narekord usab ang pag-aresto sa lima ka indibidwal niadtong Pebrero ug Mayo, lakip ang usa ka 4-anyos nga bata. Nanganyon usab ang mga berdugong sundalo duul sa bukirong bahin sa sityo niadtong Marso.

Narekord usab sa Barangay Osmeña ang kanunay nga pagpatawag sa mga sundalo sa mga pamilya sa mga mag-uuma aron magpa-“clear” sa ilang mga pangalan. Nagpahamtang usab ang 74th IB og “lockdown” sa barangay.

Pugos nga ginapalista ang mga mag-uuma sa “logbook” adlaw-adlaw aron subayon ang ilang mga lihok. Ginatakdaan pa sa militar kung unsang orasa ra sila pwede magtrabaho sa uma. Gibawalan sila nga magdala og bugas sa ilang koprasan. Bisan ang mga tindahan ginapugos nga maglista sa mga pagkaon o bisan unsang materyales nga ilang gipalit.

Ang 74th IB gipangulohan ni Lt. Col. Jose Roy Manuel Dizon. Ang yunit gideploy sa Eastern Visayas niadtong Pebrero 2023 isip kabahin sa plano sa rehimeng Marcos nga tapuson ang BHB sa rehiyon. Kauban nila ang 22 ka batalyon ilalum sa 8th ID nga nakadeploy sa rehiyon.

Nagdala og kagutom

Labaw nga kagutom ug kalisud ang gidala sa terorismo sa 74th IB sa sityo. Sa wala pa ang pagdeploy sa 74th IB dinhi niadtong 2023, nagsugod pa lamang ang mga mag-uuma sa pagbangon gikan sa epekto sa Bagyong Tisoy niadtong 2019 ug sa peste sa cocolisap.

Sumala sa pagtuon, mihagba og 70% ang ani sa mga residente sa sityo sa ilang kalubihan tungod sa epekto sa bagyo. Gikan sa 330,100 nga lubi nga naani kada tulo ka bulan, nahimo na lamang kining 99,220. Katugbang kini sa 76,960 kilo sa kopras nga nawala nga nagkantidad og ₱1.5 milyon.

Pinakanaapektuhan ang mga pobreng mag-uuma nga naglangkub sa 67% sa mga pamilya sa sityo. Mihagba sa 83% ang ilang produksyon sa lubi. Dugang paantus kanila ang presensya sa 74th IB, ug ang gipahamtang niining lockdown, nga naglimita sa ilang oras sa koprasan ug umahan.

Daghang bunga sa lubi ang nangasayang tungod wala dayon makopras. Adunay kaso nga nabunotan na ang lubi apan wala na naluto ug nadaut na lang tungod sa operasyon ug pagpamig-ot sa militar. Limitado na usab ang pagtanum sa humay, lagutmon ug utanon tungod sa papgpamig-ot sa mga sundalo.

Sa matag pamilya nga may lima-ka-myembro sa sityo, kinahanglan nila og usa ug tunga ka sakong bugas sa usa ka bulan para sa konsumo. Tungod kay walay mga lagutmon ug tanum nga humay, ang pagpangopras ang tinubdan sa ilang inadlaw-adlaw nga gasto.

Sa kasinatian sa pamilya, 100 kilo sa kopra na lamang sa kantidad nga ₱25.00 kada kilo (kantidad nga ₱2,500) ang ilang naani sa usa ka bulan. Kulang kaayo kini para sa ilang pagkaon. Tungod niini, kinahanglan nilang mangita og laing tinubdan, nga ginapugngan usab sa militar.