Rirriribuken tatta dagiti soldado ti 74th IB ti Sityo Canonghan, Barangay Osmeña, Palapag, Northen Samar. Manipud Abril 2023, idi serreken ti berdugo a yunit ti sityo, agtutuon a panaglabsing iti karbengan-tao ti nailista iti lugar.

Idi Hunyo 2, pinatuduan ti bala dagiti soldado ti 74th IB ti 11 a mannalon, kabilang ti pito a menor-de-edad, iti koprasan da idiay sityo. Kalpasan daytoy, inaresto ken inpan dagiti soldado isuda idiay hedkwarters.

Parparuaren ti 74th IB a maysa nga engkwentro iti New People’s Army (NPA)-Northern Samar ti napasamak didiay nga aldaw. Tuso pay nga inpalgak ti militar nga “insalakan” da dagiti menor-de-edad a pinaruar da a “kuryer ti taraon” ti hukbo ti umili. Dagiti ubbing ket nakapadas ti tortyur manipud kadagiti soldado.

Maibilbilang isuda tatta a “hostage” wenno “appan” tapno lipiten dagiti nagannak da a “sumurender” uray sibilyan a mannalon laeng isuda iti komunidad. Mapwerpwersa da met nga agsanay nga agbalin nga espiya wenno aset dagiti pasista a soldado. Nakaro a panaglabsing daytoy iti internnasyunal a makatao a linteg.

Malaksid ditoy, naimaldit met ti panag-aresto iti lima nga indibidwal idi Pebrero ken Mayo kabilang ti maysa a 4-tawen nga ubing. Nagkanyon met dagiti berdugo a soldado iti asideg ti taltalon a paset ti sityo idi Marso.

Naimaldit met iti Barangay Osmeña ti paulit-ulit a panagpaawag dagiti soldado kadagiti pamilya ti mannalon tapno agpa-“clear” ti nagan da. Nadangkok met a nagipataw ti “lockdown” ti 74th IB iti barangay.

Inaldaw a pwersado a pagpapirmaen dagiti soldado iti “logbook” dagiti mannalon tapno bantayan ti garaw da. Kedkedngan pay dagiti militar nu anya laeng nga oras a mabalin da nga agtrabaho iti taltalon. Naparitan da nga agitugot ti bagas iti koprasan da. Uray dagiti tiendaan ket mapwerpwersa nga agilista ti gatgatangen dagiti kabaryo da a taraon wenno aniaman a materyal.

Ti 74th IB ket idadauluan ni Lt. Col. Jose Roy Manuel Dizon. Ti yunit ket naipakat iti Eastern Visayas idi laeng Pebrero 2023 kas paset ti plano ti rehimen Marcos a tuluyan a rebbeken ti NPA iti rehiyon. Kadwa da ti dumanon ti 22 a batalyon ti militar iti sidong ti 8th ID a nakaideploy iti rehiyon.

Agituntunda ti panagbisin

Nakarkaro pay a panagbisin ken kinarigat ti ituntunda ti terorismo ti 74th IB iti sityo. Sakbay ti panagpakat ti 74th IB ditoy idi 2023 ket nangrugi pay laeng nga agsubbot dagiti mannalon iti kaniogan gapu iti epekto ti bagyo a Tisoy idi 2019 ken peste a cocolisap.

Iti panagadal, bimmagsak ti 70% ti ani iti kaniogan dagiti residente iti sityo nga intunda ti bagyo. Manipud 330,100 a niyog a maal-ala iti tunggal bulan, adda iti 99,220 laengen. Kabatog daytoy ti 76,960 kilo ti kopra a napukaw nga aggatad ti ₱1.5 milyon.

Kakaruan a nadidigra dagiti nakurapay a mannalon a mangbukbukel iti 67% kadagiti pamilya iti sityo. Bimmagsak iti 83% ti produksyon da ti niyog. Nayon a parigat kadakuada ti presensya ti 74th IB, ken ti ipatpatungpal daytoy a lockdown ken pananglimitar iti oras da iti koprasan ken taltalon.

Adu a bunga ti niyog ti masaysayang gapu ta saan a dagus a makopkopras. Adda met ti kaso a nabunutanen ti niyog ngem saanen a naluto ken nabulok laengen gapu iti operasyon ken panagirut ti militar. Limitado metten ti panagmula ti pagay, dagiti bagas ti kamote ken natnateng kadagiti taltalon ken bangkag gapu iti panagirut dagiti soldado.

Iti maysa a lima-katao a pamilya iti sityo, kasapulan da ti maysa ket gudwa a sako ti bagas para iti makabulan a konsumo. Gapu ta awan dagiti bagas ti kamote ken mula a pagay, al-alaen da ti panggastos da iti panagkopra.

Iti kapadasan ti pamilya, 100 kilo ti kopra laengen iti gatad a ₱25.00 kada kilo (kabuklan ₱2,500) ti maprodyus da iti makabulan. Palalo a kurang daytoy para iti taraon da laeng. Gapu ditoy, kasapulan nga agbirok da ti dadduma a pagtaudan ti pagbiagan, a laplapdan met ti militar.