Naglanog ang singgit sang protesta sang mga aktibista nga Filipino-American samtang nagahambal ang utok-gyera nga kongresista sang US nga si Rep. Darrell Issa sa kumperensya sang Center for Strategic and International Studies, sa Washington, DC sadtong Hulyo 11. Ginsaway sang mga aktibista ang presensysa militar sang US sa Pilipinas, mga krimen sini sa pumuluyong Pilipino kag pagpanulsol sang gyera sa kabanggi sini nga imperyalistang China.

Si Issa ang katapo sang US-Philippine Friendship Caucus kag sang US House Foreign Affairs Committee. Ginaduso niya sa Kongreso sang US ang paghatag sang dugang nga $500 milyon nga ayuda militar para sa Pilipinas. Hayagan nga ginasulsolan niya ang kinagamo sa tunga sang Pilipinas kag China sa West Philippine Sea (WPS), para iduso ang interes sang US.

Sa iya nga pamulong-pulong, gindayaw ni Issa ang madinalag-on nga pagduso sang imperyalistang US sa Japan nga magpadala sang tropa militar sa Pilipinas, para awayon ang isa ka “komun nga kaaway” nga China.

Sa tabon sang ipokrito nga pagpangapin sa “hilway nga kadagatan kag teritoryo pangdagat sang Vietnam, Taiwan kag Pilipinas,” ginlalis ni Issa ang kuno “agresibo” nga aktibidad sang mga sakayan pangdagat sang China sa South China Sea. “Kon wala kita sang pagahimuon, makasaksi kita sang paglamon, direkta ukon indi direkta, sa mga pungsod nga ini kag mga teritoryo nga ini,” pamahog pa niya.

Samtang sa isa ka sulat sadtong Hulyo 12, ginapangayo sang duha ka senador sang US kay President Joe Biden nga maghatag sang “kumpleto nga listahan sang mga pangmilitar, ekonomiko kag diplomatiko nga mga pagapilian nga tikang nga gin-andam sang Pentagon kag US State Department para suportahan ang Pilipinas sa pagpakigbungguanay sini sa China sa WPS.”

Kakoro sa Pilipinas

Kakoro ni Issa kag mga senador sang US ang madamo nga binayran nga tinawo sang imperyalistang US sa Pilipinas sa pagpanulsol sang gyera kontra China. Sa kumpas sang US, wala-untat ang ila paggahod para labi pa nga painiton ang tensyon sa WPS kag buyukon ang “patriyotismo” sang mga Pilipino batuk sa China.

Kabahin sa mga ini si anay upisyal sang US Air Force nga si Col. Raymond M. Powell, nga ginahatagan sang mga kumpanya sa midya sa Pilipinas sang tuman kadako nga oras sa telebisyon kag mga interbyu halin pa nagligad nga tuig. Nagpakilala si Powell nga isa ka “security analyst” kag “eksperto sa hambalanon pangdagat.”

Si Powell ang isa ka operatiba sa saywar kag ahente-probokador sang US nga nagatulod sa mga pwersa pangseguridad sang Pilipinas nga maglunsar sang mapanulsol nga mga operasyon sa WPS, kag gamiton na ang Mutual Defense Treaty sang pungsod sa US. Wala siya untat sapaglaragway sa China nga sirado sa estoryahanay para pagwaon nga wala na sang espasyo para sa diplomasya kag dayalogo.

Kaduweto niya si Comodore Jay Tarriela, tigpamaba sang Philippine Coast Guard (PCG) para sa WPS, nga naghanas kasan-o lang sa Washington, DC. Bisan napaidalom sa kumand sang PCG, permi may yara sang kaugalingon nga “opinion” si Tarriela sa mga hambalanon sa WPS. Pihak kag pihak ang pagpahayag niya nga panalagsa supak pa sa pahayag sang tigpamaba sang bilog nga PCG kag sang Philippine Navy. Ginapainit ni Tarriela ang mga tensyon sa WPS kag muklat nga nagapalapta sang disimpormasyon ukon patse-patse nga kamatuoran.

Aktibo man nga tigpalapta sang saywar kag linya sang US bahin sa WPS ang mga lokal nga maki-US nga “think tank.” kabahin diri ang Stratbase ADR Institute, isa ka institusyon nga ginapondohan sang dalagko nga negosyo kag dumuluong nga gubyerno, kag aktibo nga nakigbinuligay sa embahada sang US kag Australia. Pareho ni Powell, ginhatagan man sang espasyo sa lokal nga masmidya ang grupo nga International Development and Security Cooperation, kag pila ka mga pinili nga akademiko nga maki-US.

Magluwas sa mga ini, aktibo man mismo ang Armed Forces of the Philippines sa saywar para hatagan-rason ang ginahimo sini nga pagpainit sang tensyon sa WPS. Ginlunsar sini sadtong Hunyo 28 ang “kampanya nga impormasyon” nga Mulat.

Ika-8 nga tuig sang arbitral ruling angot sa WPS

Sa ika-8 tuig nga anibersaryo sang arbitral ruling sa WPS, naglunsar sang malinong nga fluvial parade ukon parada sa dagat ang mga mangingisda kag pamatan-on sa Subic, Zambales sadtong Hulyo 12. Tum-ok sang hublag ang malinong kag diplomatiko nga solusyon para iduso sang mga patriyotiko nga Pilipino ang soberano nga kinamatarung sa exclusive economic zone (EEZ).

Sa desisyon sang Permanent Court of Arbitration sadtong 2016, ginbasura sini ang pag-angkon sang China sa kabilugan sang South China Sea, kabahin ang dako nga bahin sang WPS, sa idalom sang ginahambal sini nga “9-dash line.” Ginpabakod man sang korte ang soberano nga kinamatarung sang Pilipinas sa 200 nautical miles (370 km) halin sa baybayon sang pungsod nga ginakabig nga EEZ. Gintalana ini sa idalom sang 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS).

Ginhan-ay man sa desisyon nga ang Scarborough Shoal (Panatag Shoal) ang isa ka komun nga palangisdaan nga ginasaluhan sang tradisyunal ukon gagmay nga mangingisda nga Pilipino, Vietnamese kag Chinese. Nagakahulogan nga indi pwede nga punggan ang mga mangingisda nga Pilipino nga magsulod kag mangisda didto. Bisan pa nga yara sa sulod sang 200 nautical miles sang Pilipinas, ang Scarborough Shoal, indi ini sakop sang EEZ sang Pilipinas.

Ginsaway man nila ang pagpang-ipit sang China sa mga sakayan pangdagat sang Pilipinas nga nagapalawod sa EEZ. Gindun-an sini ang pagguba sang China sa kinaiyahan sang pila ka bahin sang WPS tungod sa ginpatigayon sini nga proyektong reklamasyon sa lugar para magtukod sang artipisyal nga mga isla.