Mula Luzon hanggang Mindanao, patuloy na nananalasa sa kanayunan ang Retooled Community Support Program (RCSP) ng mga yunit ng Armed Forces of the Philippines. Ang programang ito ay nakapailalim sa Development Support and Security Plan ng “Oplan Kapayapaan” na programa pa rehimeng Duterte na ipinagpapatuloy ni Ferdinand Marcos Jr.

Ang RCSP, sa esensya, ay ang Special Operations Team noon pang Oplan Lambat Bitag ng dekada 1990. Tinawag din itong “Community Organizing for Peace and Development” at “Community Support Program” sa ilalim ng Oplan Bayanihan ng rehimeng Aquino. Bahagi ito ng kontra-rebolusyonaryong estratehiya na ipagkait sa rebolusyonaryong armadong kilusan ang “pisikal at sikolohikal na base” sa pamamagitan ng matinding militarisasyon ng mga komunidad ng katutubo at magsasaka. Sa nakaraang walong taon, katambal nito ang focused military operations kung saan pinakikilos ang daan-daan hanggang ilanlibong mga pwersang militar sa masisinsin at malawakang operasyong kombat.

Karahasan ng RCSP sa Masbate

Sa isla ng Masbate, ipinailalim sa RCSP ng 22nd IB at 96th IB ang hindi bababa sa 58 barangay sa 12 bayan at syudad mula pa Enero. Sa panahong ito, naitala sa mga bayan na ito ang 36 na kaso ng paglabag sa karapatang-tao. Hindi bababa sa walong magsasaka sa mga barangay na ito ang pinaslang ng mga sundalo.

Laganap sa mga lugar na may RCSP ang pagpapatawag ng militar sa mga upisyal ng barangay. Ipinatatawag din ang mga “surrenderee” na pinasuko noon pang 2021. Itinatayo nito ang samutsaring mga samahan at organisasyon na pinipilit nilang magsagawa ng mga pekeng raling pangkapayapaan kontra sa rebolusyonaryong kilusan. Tinatakot ng militar ang mga residente na kakasuhan kung hindi umaming aktibo sa organisasyon o may kaugnayan sa hukbong bayan.

Para magmukhang katanggap-tanggap, nagpapa-seminar tungkol sa RCSP ang mga lokal na ahensya, nagpapaliga sa kabataan at nagbibigay ng iba pang “serbisyo.” Nagpapalabas ang mga sundalo ng mga pelikula ng paninira at Red-tagging sa mga progresibong samahan.

Labis na kinamumuhian ng mga residente ang pagpapalaganap nila ng pagsusugal at mga bisyo tulad ng pag-iinom at iba pang anti-sosyal na aktibidad na ginagamit ng militar para makakuha ng impormasyon at makapaniktik. Pinipilit rin ang taumbaryo na sumali sa mga grupong paramilitar, mag-CAFGU o magsilbing aset paniktik.

RCSP sa komunidad ng Mangyan

Sa Mindoro, bukod sa dose-dosenang kampo-militar, daan-daang komunidad ang inokupa ng mga pwersang RCSP ng 203rd Brigade at PNP-MIMAROPA. Nagkampo ang mga ito sa gitna o panabihan ng mga baryo ng mga magsasaka at katutubong Mangyan mula pa 2019.

Sinentruhan ng militar ang apat na magkanugnog na barangay sa hangganan ng Oriental Mindoro (Bulalacao) at Occidental Mindoro (San Jose at Rizal). Nasa mga bayan na ito ang mga operasyon ng kwari at pagmimina, at ang Tamaraw Reservation Expansion Project na sasaklaw sa mahigit 100,000 ektaryang lupang ninuno.

Nagpataw ang mga sundalo ng karpyu at iba pang panggigipit. Pinipilit nila ang mga katutubo na sumama sa operasyong kombat para sa “sugsog bakas” sa halagang ₱300 kada araw at ₱500 kapag may natuklasang bakas. Tinatarget nilang irekrut bilang aset paniktik kahit ang mga menor-de-edad.

Isa sa pinakamatagal na RCSP ang kampo sa Sityo Mantay, Barangay Monteclaro sa San Jose na hinimpilan ng mga sundalo mula 2019. Pinapipirma sa logbook ang mga naglalabas-masok sa sityo, kahit ang mga residente.

Inaalipin ng mga sundalo ang mga Mangyan bilang tagabili at tagahakot ng suplay. Laganap ang mga kaso ng pagsasamantala at abusong sekswal sa kababaihan.

Matindi ang epekto ng mga operasyong militar sa mental na kalusugan ng mga Mangyan. Dumaranas ng troma ang matatanda at mga bata mula sa mga pambobomba. Troma rin ang dulot ng mararahas na interogasyon kung saan tinututukan ng baril o gulok ang mga biktima. Mula 2019, anim na Mangyan-Buhid na ang naiulat na nagpakamatay dahil sa tindi ng tortyur at saywar sa proseso ng interogasyon.