Lt. Gen. Noel Cle­ment, ber­du­gong ani­no ni Pal­pa­ran

,

Karugtong ang ka­ma­kai­lang ma­ra­mi­hang pag­pa­tay sa Neg­ros ng malagim na Oplan Sau­ron na nag­ha­sik ng te­ror sa is­la mu­la pa Di­sye­mbre 2018. Mu­la nang ipa­tu­pad ito, ma­hi­git 40 si­bil­yan na ang bik­ti­ma ng ekstrahudisyal na pamamaslang. Ma­li­ban sa mga pinatay, puu-puo ring mga si­bil­yan ang ili­gal na ina­res­to at si­nam­pa­han ng ga­wa-ga­wang mga ka­so.

Ang pag­pa­pa­tu­pad ng Oplan Sau­ron ay pi­na­ngu­ngu­na­han ng Armed Forces of the Phi­lip­pi­nes Central Com­mand (AFP Centcom) sa ila­lim ni Lt. Gen. Noel Cle­ment. No­tor­yus si Cle­ment bi­lang isa sa mga na­ka­ba­ba­bang upi­syal na si­na­nay noon ni Jovi­to Pal­pa­ran sa pag­sa­ga­wa ng mga kri­men ng Oplan Ban­tay La­ya 1 at 2. Saanman noon naghahasik ng lagim si Pal­pa­ran, na­ka­bun­tot sa kan­ya si Cle­ment bi­lang ma­ta­pat na ala­gad. Tulad ng kanyang idolo, bu­kam­bi­big ni Clement ang pag­ba­ban­sag na ko­mu­nis­ta sa mga tu­mu­tu­lig­sa sa reak­syu­nar­yong gub­yer­no. Matapat niyang ipi­na­­tu­pad ang mga utos ng pa­ma­mas­lang at iba pang pag­la­bag sa ka­ra­pa­tang-tao.

Na­ka­pai­la­lim si Cle­ment sa 204th Bri­ga­de nang du­ku­tin at pa­ta­yin ng naturang yunit-militar ang mga ta­ga­pag­ta­gu­yod ng ka­ra­pa­tang-tao na si­na Eden Marcel­la­na at Eddie Gu­ma­noy noong 2003 sa Min­do­ro Ori­en­tal. Pi­nu­no noon ng na­tu­rang bri­ga­da si Pal­pa­ran.

Nang mai­li­pat si Pal­pa­ran sa 7th ID sa Central Luzon noong 2005, mag­ka­sa­ma si­la ni Cle­ment sa pag­ha­ha­sik ng ka­ra­ha­san sa re­hi­yon. Noong 2006, sa loob la­mang ng Ene­ro hang­gang Peb­re­ro, 25 ka­tao ang bik­ti­ma ng pag­pa­tay, pag­du­kot, pag­tortyur, pam­bu­bug­bog, pa­na­na­kot, ma­sa­ker, in­te­ro­ga­syon at ili­gal na detensyon. Namuno na noon si Cle­ment sa 56th IB, ang nangungunang abusadong yunit-militar sa rehiyon. Isa rin si­ya sa mga nagpla­no at nag­pa­tu­pad sa pag­du­kot sa ak­ti­bis­tang si Jo­nas Bur­gos noong 2007.

Ma­la­wa­kang pin­sa­la naman ang ibi­nu­nga ng mga ope­ra­syong pi­na­mu­nu­an ni Cle­ment sa Mindanao. Bi­lang ku­man­der ng 602nd Bri­ga­de noong 2015 hang­gang 2016, na­ki­la­la si Cle­ment ng mga re­si­den­teng Mo­ro sa North Co­ta­ba­to sa kan­yang pa­nga­ngan­yon sa mga ko­mu­ni­dad.

Ilang araw la­mang ma­ta­pos idek­la­ra ni Du­ter­te ang ba­tas mi­li­tar sa Min­da­nao noong Ma­yo 2017, iti­na­la­ga ng AFP si Cle­ment bi­lang pi­nu­no ng 10th ID. Sak­law ng ope­ra­syon ni­to ang buong re­hi­yon ng Davao, at ang mga hang­ga­nan ni­to sa mga pru­bin­sya ng Su­ri­gao del Sur, Agu­san del Sur at Bu­kid­non. Na­na­la­sa si Cle­ment at ang kan­yang mga tau­han sa lugar. Sa loob la­mang ng 19 bu­wan, umaa­bot sa 50 si­bil­yan ang pi­na­tay ng mga tau­han ni Cle­ment, ka­bi­lang ang da­la­wang ba­ta. Li­bu-li­bo rin ang sa­pi­li­tang lu­mi­kas da­hil sa mga pam­bo­bom­ba at pang­ga­ga­lu­gad ng mga sun­da­lo sa mga ko­mu­ni­dad.

Isa sa ka­ru­mal-du­mal na mga kri­men ni Cle­ment bi­lang ku­man­der ng 10th ID ang pag­ma­sa­ker sa pi­tong Lu­mad noong Di­sye­mbre 3, 2017 sa La­ke Se­bu, South Co­ta­ba­to. Da­la­wang iba pa ang su­ga­tan sa na­tu­rang in­si­den­te. Pa­tung-pa­tong na ka­so ang isi­nam­pa la­ban kay Cle­ment, at ki­na Lt. Col. Ha­rold Ca­bu­noc ng 33rd IB at Lt. Col. Benja­min Lean­der ng 27th IB. Mga tau­han din ni Cle­ment ang du­mu­kot, nag­tortyur at nagtangkang sumilab sa dalawang kabataang minero noong Nobyembre 2017 sa Compostela Valley.

Pa­mu­mu­no sa CENTCOM

Ina­lis si Cle­ment sa 10th ID at ini­li­pat sa Centcom noong Nob­yembre 2018. Sak­law ng ope­ra­syon ng Centcom ang buong Vi­sa­yas. Na­sa ila­lim ni­to ang da­la­wang di­bi­syon ng Army (8th ID sa Eas­tern Vi­sa­yas at 3rd ID sa Central at Wes­tern Vi­sa­yas), ang 2nd Tactical Ope­ra­ti­ons Wing ng Air Force, at ang buong pwer­sang na­bal sa Vi­sa­yas.

Wa­la pang isang bu­wan ma­ta­pos ili­pat sa Centcom, agad ni­yang ipi­na­tu­pad ang Oplan Sau­ron sa Neg­ros alin­su­nod sa Me­mo­ran­dum Order No. 32 ni Rod­ri­go Du­ter­te. Na­ka­tu­tok nga­yon sa is­la ang to­do-ge­ra ng Centcom kung saan may li­mang ba­tal­yong pangkombat ang na­ka­pa­kat, ma­li­ban pa sa mga pwer­sa ng PNP.

Ma­li­ban sa pa­na­na­la­sa sa Central Vi­sa­yas, pag­pas­lang at pa­mi­min­sa­la rin sa mga ko­mu­ni­dad sa Eas­tern Vi­sa­yas ang man­do ni Cle­ment. Sa is­la ng Sa­mar, tu­min­di ang mga pag­pa­tay sa mga si­bil­yan mu­la Mar­so 2019. Sa bu­ngad ng taon, 545 ba­ra­ngay ang naiu­lat na mi­li­ta­ri­sa­do, kung saan 250 sa mga ito ang oku­pa­do ng mga sun­da­lo. Ma­hi­git 300 pa­mil­ya na ang na­pa­la­yas sa ka­ni­lang mga ta­ha­nan da­hil sa pag­sa­kop ng mga sun­da­lo ng 8th ID sa ka­ni­lang mga ko­mu­ni­dad.

Sa­man­ta­la, tu­mam­pok ang say­war ng Centcom sa Wes­tern Vi­sa­yas. Noong Mar­so, su­nud-su­nod na nag­pa­ka­lat ng mga ba­li­ta ng pe­keng engkwentro ang 61st IB sa Pa­nay upang pag­tak­pan ang mga ka­so ng ili­gal na pag-a­res­to sa mga mag­sa­sa­ka at ka­tu­tu­bong Tu­man­duk. Li­ban di­to, nag­pa­la­bas din ng pe­keng pagsurender ng isang menor de edad na umano’y Pulang man­di­rigma.

Ipi­nai­la­lim din ni Cle­ment ang mga pwer­sa ng Centcom upang ma­ging tau-tau­han ng mi­li­tar ng US. Sa gi­na­nap na Pacific Partnership noong Mar­so, di­na­la ng US sa Vi­sa­yas ang mga pa­pet at kaal­ya­dong huk­bo ni­to upang sa­na­yin sa ila­lim ng ku­mand ng mi­li­tar ng US ang mga pwer­sang mi­li­tar ng mga ban­sa sa Indo-Pacific.

Lt. Gen. Noel Cle­ment, ber­du­gong ani­no ni Pal­pa­ran