Subling giarangkada sa mga alipures ni Rodrigo Duterte sa Senado ug Kongreso ang pakanang charter change o pag-usab sa Konstitusyong 1987 pagsugod sa 2021.

Sa Ubos nga Balay-balaoranan, gisugdan na niadtong Enero 13 ang pagdungog sa komite alang sa pag-amyenda sa konstitusyon sa Resolution of Both Houses No. 2 (RBH2) sa duso ni House Speaker Lord Allan Velasco. Si Velasco ang awtor sa maong sugyot balaodnon nga gitawag og “one-line-cha-cha” o usa ka linyang charter change. Nahisukip dinhi ang mga pulong nga “unless otherwise provided by law” (gawas kung giabiyo sa balaod) sa mga seksyon sa Kontitusyon nga nagalimita sa langyawng pagpanag-iya sa yuta, natural nga bahandi, pangpublikong yutilidad, intitusyong pang-edukasyon, midya ug advertising. Kung mapalig-on ang ingon niining kausaban, mamahimong bag-ohon o tangtangon sa Kongreso sa umalabot ang maong mga probisyon sa pinaagi sa pagsumite og mga balaod kalabot niini. Target niini ang mga seksyon nga nagahisgot sa nasudnong patrimonya ug ekonomiya; edukasyon, siyensya ug teknolohiya, arte, kultura ug isports; ug mga pangkinatibuk-ang probisyon. Nag-unang laraw niini nga ibwelo ang liberalisasyon nga mohatag og pagtugot sa mga langyaw nga 100% nga manag-iya sa yuta ug mahinungdanong negosyo nga ginareserba karon sa mga Pilipino.

Duso ni Velasco, ipatuman ang maong cha-cha aron kuno makabangon ang nasud gikan sa pandemya pinaagi sa pagdani sa langyawang pamuhunan. Apan matud sa mga pagtuon, dili langyawng puhunan ang kinahanglan sa nasud kundili dakung alokasyon aron subsidyuhan ang nalugi nga mga empresa ug katawhan aron subling pasikaron ang ekonomiya.

Sobrang ganansya, ug dili pagpalambo sa ekonomiya ang laraw sa mga langyawng kapitalista sa Pilipinas. Matud sa Ibon Foundation, padayong ug nagkadaku ang misulod nga langyawng kapital sa nasud gikan pa dekada 1980 bisan og adunay mga restriksyon sa konstitusyon. Gikan sa abereyds nga $187 milyon niadtong dekada 1980, mokabat na kini sa $6.3 bilyon sa 2015-2019.

Gilimasan lamang sa mga langyawng kumpanya ang rekurso sa nasud ug gipahimuslan ang baratong kusog-pamuo sa mga Pilipino aron mohakop og sobrang ganansya. Wala nahimong instrumento ang langyawng kapital aron palambuon ang ekonomiya ug pauswagon kini aron makabarog sa kaugalinong tiil. Lutaw kaayo kini sa panahon sa pandemya kung asa walay katakus nga magmanupaktura sa batakang panginahanglang medikal ang nasud. Nakasandig ang mga Pilipino ug mga mamumuo niini sa suplay, pagpresyo ug kapritso sa langyawng mga kumpanya sa batakang mga kahimanang medikal ug tambal. Wala silay mahimo kundili maghulat nga makadawat og bakuna.

Sa Senado, gibutyag ni Sen. Tito Sotto nga giistorya siya ni Duterte niadtong Nobyembre 2020 nga banhawon ang charter change aron sipaon ang mga progresibong partido sa Kongreso pinaagi sa pagpabasura sa sistemang party-list ug iduso ang mga amyenda sa mga probisyon sa ekonomiya. Aduna nay gihapag ang duha niyang alipures nga senador nga sugyot balaodnon nga magtukod og constituent assembly alang sa “limitadong mga amyenda” kaniadto pang Disyembre 2020.

Gimakmak sa Partido ang economic cha-cha ug sa pagpagawas nga dili kini susama ka dautan sa milabayng mga cha-cha nga nakasentro sa mga probisyon sa pulitika. Matud niini, ang deklaradong plano nga hatagan ang mga kapitalistang langyaw og katungod nga hingpit nga manag-iya sa yuta, sa natural nga bahandi ug mga negosyo katugbang sa hingpit nga langyawng pagkontrol sa ekonomiya. Sa ingon, nagtraydor si House Speaker Velasco ug ang iyang mga kakunsabo sa pag-asdang sa hingpit nga pagkolonya sa mga multinasyunal nga korporasyon sa Pilipinas, sa pakigkunsabo sa mga lokal nga kumpanya sa dagkung burgesyang kumprador.

Wala pay nakalingkod nga rehimen nga wala nagsulay nga usabon ang Konstitusyong 1987 aron tangtangon ang nahabilin nga mga proteksyon sa ekonomiya. Batakang palisiya sa sunud-sunod nga mga burukrata-kapitalistang gubyerno, nga nagsilbing ahente sa dagkung burgesya-kumprador, ang pagdani sa mas daghang langyawng pamuhunan pinaagi sa liberalisasyon.

Ulahing giduso sa mga alipures ni Duterte ang cha-cha sa Kongreso niadtong Disyembre 2018 sa pagpanguna ni kanhing House Speaker Gloria Macapagal-Arroyo. Wala kini mipasar sa Senado.