Daghan ang nasuko sa padayon nga pagmahal sa presyo sa mga produktong pagkaon, ilabina sa karneng baboy nga nagsugod sa Luzon kaniadto pang Disyembre 2020. Sa pinakahuling taho sa Department of Agriculture (DA), gibanabana nga mikabat na sa ₱380 hangtud ₱420 kada kilo ang presyo sa liempo sa Metro Manila, samtang ₱320 hangtud ₱380 usab ang kasim. Layo kaayo kini sa gitakdang suggested retail price sa DA nga ₱290 ug ₱260 alang sa maong mga produkto.

Gikabalak-ang moabot sa ₱400 ang abereyds nga presyo sa karneng baboy sa umalabot nga mga semana tungod sa planong paghunong sa pagpadala og suplay sa baboy sa Luzon gikan Visayas. Halos katugbang na kini sa inadlawan sa usa ka mamumuo.

Daku ang epekto niini sa katawhan tungod kay kini ang nag-unang karne nga ginakonsumo sa mga Pilipino. Sa abereyds, gibanabanang mokonsumo ang matag Pilipino og 15.6 kilo nga karneng baboy matag tuig, mas taas pa sa kalibutanong abereyds nga 14.2 kilo. Samtang nagakonsumo usab ang matag Pilipino og 12.8 kilo nga karneng manok, ug 3.1 kilo nga karneng baka.

Tungod sa hilabihan ka mahal nga presyo sa karneng baboy, daghang Pilipino ang natukmod karon nga mokonsumo na lang og laing produktong karne. Nag-unang hinungdan sa pagsaka sa presyo mao ang pagkunhod sa suplay sa baboy tungod sa pagkuyanap sa pandemyang African Swine Fever (ASF) sa nasud. Ang ASF usa ka bayrus nga makatakod sa mga baboy. Wala pay bakuna alang niini. Nangamatay ang tanang baboy nga natakdan niini. Aron pugngan ang pagkuyanap, ginapatay dili lang ang mga baboy nga natakdan kundi pati usab ang mga kauban niini sa babuyan o tangkalan. Walay epekto sa tao ang ASF.

Niadto pang sayong bahin sa 2020 nahibaloan sa rehimen nga mohagba ang produksyon sa karneng baboy sa minimum nga 10%. Luyo niini, walay hinanali nga programa ang Department of Agriculture (DA) aron sumpuon ang pandemya ug proteksyunan ang lokal nga mga prodyuser. Wala usab kini naggahin og igong pondo alang sa mga apektadong mag-uuma, ilabina sa gagmayng mga mag-uuma nga nag-alima og mga baboy sa ilang mga tugkaran.

Human ang duha ka tuig nga kadaut sa bayrus, karon pa lang nagpatuman ang DA og programa alang sa pagprodyus og mga test kit alang sa ASF. Mokabat sa ₱10 milyon ang gigahin alang sa produksyon niini nga nagkantidad og ₱45 kada usa. Karon pa usab kini naggahin sa kulang kaayong ₱400 milyong pondo alang sa subling pagpadaghan sa mga baboy.

Sa kasamtangan, gibanabanang kapin 431,000 ka baboy na ang gipatay sa Pilipinas sukad nga mikuyanap ang bayrus niadtong 2019. Pinakaapektado ang mga nag-alima og baboy sa Luzon, kung asa anaa na sa 4 hangtud 5 ka milyong baboy (53%-67% sa gialimahan) ang wala na napuslan. Sa milabayng mga bulan, anaa sa 200,000 ka baboy na ang gihatud sa Luzon gikan sa Visayas (Cebu) ug Mindanao (Gen. Santos City) aron hulipan ang kanihit sa suplay.

Imbes nga ipabarog ang lokal nga produksyon, gianunsyo na hinuon sa DA niadtong Enero 8 ang plano sa rehimen nga ipadayon ang ingon niining kahimtang sa pagsuplay sa karne padulong sa Luzon. Dili niini maresolba ang kanihit sa suplay ug posibleng magresulta pa sa pagsaka sa presyo sa mga eryang tinubdan sa dagkung bolyum.

Mas grabe pa, gigamit sa ahensya ang kanihit sa suplay aron ibwelo ang importasyon dili lamang sa karneng baboy, apan lakip na usab sa karneng manok ug baka. Niadtong milabayng tuig, nag-import ang nasud og 895 milyong kilo nga karne, kadaghanan (45%) karneng manok. Kumpara sa 2019, misaka og 18% ang bolyum sa giangkat nga manok sa 2020. Misaka usab ang sa karneng baka (45%) ug karneng kabaw (10%). Kadaghan sa imported nga karne ang ginagamit sa pagprodyus sa mga giprosesong produktong karne sama sa delata, hotdog, corned beef ug uban pa nga mitaas ang demand sa panahon sa pandemya. Pinakadakung bahin sa mga giimport naggikan sa US.

Sama sa nangagi, dugang importasyon ang tubag sa DA sa kanihit sa suplay sa karneng baboy. Plano niining triplehon ang iimport nga karneng baboy sa 2021, luyo sa grabe ka mahal nga presyo niini sa pangkalibutang merkado.

Nagpasidaan na usab ang mga mangingisda ug mga negosyante sa manukan sa posibleng pagsaka sa presyo sa ilang mga produkto tungod sa pagpaling karon sa mga konsyumer sa isda ug karneng manok.