Ginsuguran na nga ilarga sang rehimeng Duterte ang pagpatuman sang Barangay Development Program (BDP) sang National Task Force to End Local Communist Armed Conflict (NTF-ELCAC). Ang mga programa nga ini mga tikang nga pangpasilaw para tugahon ang ilusyon nga may dala nga “kauswagan” ang Armed Forces of the Philippines (AFP) pero sa kamatuoran labi nga magahagmak sa masa sa kabudlayan kag kapigusan.

Pila ka semana ang nagligad, ginpabugal sang NTF-ELCAC nga ginrelis na sini ang ₱20 milyon kada isa sang 215 barangay sa Region 11 nga makabaton kuno sang BDP. Ang ₱4.3 bilyon nga gingamit diri kabahin sang ₱16.4 bilyon nga pondo sang BDP sa idalom sang 2021 nga badyet ni Duterte kon sa diin gintumod ang 822 barangay nga kuno wala na sang BHB.

Ang ₱20 milyon kada barangay bahin-bahinon sa ₱12 milyon para sa mga kalsada nga “farm-to-market”; ₱3 milyon para sa pagtukod sang eskwelahan; ₱2 milyon para sa patubig kag katinlo; ₱1.5 milyon para sa reporestasyon; kag ₱1.5 milyon para sa istasyon sa ikaayong lawas. Pangsilaw sa masa ang mga proyekto pang-imprastruktura nga ini agud pensaron nga may pagbag-o sa ila lugar.

Ano nga kaayuhan ang dal-on sa masang mangunguma sang mga kalsada nga kuno magpadali sa pagdul-ong sang produkto sa merkado kon ginakuripon man sang mga agalon nga mayduta ang ila ani; ukon ginabarat sila sang mga komersyante? Ano nga kaayuhan sang pagatukuron nga eskwelahan o klinik kon wala naman sang titser o duktor? Ano ang reporestasyon kon ang igatanom mga komersyal nga kahoy nga panginpuslan man lang sang mga daku nga kapitalista?

Pangtapal lang ang mga ini sa pang-ibabaw nga mga problema sang masa. Wala nagasabat sa basehan nga problema sang masa sa kaumhan: ang wala sang kaugalingon nga duta. Ini ang ginahalinan sang kabudlayan kag pigos nga kahimtangan. Ini ang kabangdanan sang ginaantus nila nga pagpanghimulos kag pagpamigos kag kon ngaa sila padayon nga nagasuporta kag nagapasakup sa armadong paghimakas.

Sin-o ang makabenepisyo sa mga proyekto nga ini kundi ang mga kontratista kag lokal nga burukrata kag upisyal nga amo ang magauyat sang pondo sa mga proyekto pang-imprastruktura? Wala ini sang kinatuhay sa pork barrel nga ginagamit sang mga kongresista para sa paghimo sang kalsada o mga waiting shed sa mga paborito nila nga barangay. Ang BDP amo ang pork barrel sang militar, pangsuhol sa mga lokal nga upisyal kag pangsuporta sa mga paborito nila nga upisyal. Pareho sang maanomalya nga mga proyekto sang mga kongresista, pat-ud nga tadtaron man sang anomalya ang BDP.

Ang BDP isa ka daku nga proyekto pangsaywar. Luyag sang AFP kag NTF-ELCAC nga paggwaon nga ginaasikaso sang militar ang halambalanon nga kauswagan, edukasyon, ikaayong lawas kag iban pa. Ginapaggwa sang AFP nga paagi sa BDP, makuha nila ang balatyagon kag pamensaron sang masa agud indi na sila magbalik sa pagsuporta sa BHB.

Ginatabunan sang BDP ang maduguon nga gera sang AFP batuk sa masang mangunguma kag Lumad sa kaumhan. Ginatabunan sini ang wala-untat kag wala-kaluoy nga kampanya sang pagpamatay, pag-aresto, intimidasyon kag pagpamahug, pagpang-ipit, red-tagging kag pagpamilit sa pumuluyo nga “magsurender”. Ginapatuwang sang BDP ang Retooled Community Support Program (RCSP) sang AFP kon sa diin ginadeploy ang mga suldado sang AFP sa mga komunidad nga nagapapanaog sang ala-garison nga mga pag-istrikto sa masa.

Sa paglagas nga makakuha sang pondo sa idalom sang BDP, labing magasingki ang mahigko nga gera sang AFP batuk sa masa. Magalagas ang militar nga mapadamo ang mga baryo nga paluhuron nila sa ila gahum. Labing mangin mapintas ang pasista nga pagpanalakay sa mga baryo sa desperasyon nga ihamulag ang masa sa ila hangaway, kag madeklarar nga “malimpyo” ang barangay. Labi nga magadamo ang kaso sang pagpamilit sa masa nga “magsurender” kag magpagamit sa militar. Labi subong nga mangin mapintas ang mga kaso nga ginabalusan sang militar sang ila kaakig kag pagtimalos sa masa sa baryo kada may madinalag-on nga taktikal nga opensiba ang BHB.

Pero ang labi nga makapanginpulos sa mga proyekto nga ini amo ang mga daku nga kumpanyang dumuluong kag mga daku nga burges kumprador nga nagalaway nga makasulod sa mga interyor nga lugar sa kaumhan. Kadam-an o 75.54% ( ₱12.42 bilyon) sang pondo sang BDP magakadto sa Mindanao kon sa diin nakakonsentrar ang mga malapad nga plantasyon, minahan kag mga proyekto pang-enerhiya nga nagasakup sa ginatos ka libo nga ektaryang kadutaan. Ginpalayas nila ang masang mangunguma kag masang Lumad halin sa ila ginatalauma nga duta kag ansestral nga duta. Katuyuan sang pagtalana sang pinakadaku nga pondo para sa mga kalsada amo ang pagsiguro nga mapadali ang paghakot sang mga mineral nga ginaluwas sa ibang pungsod, sang palm oil, saging, pinya kag iban pang mga tanom nga pang-eksport.

Dapat ubos-kusog nga ibuyagyag kag batuan sang masang mangunguma kag mga tumandok nga minorya ang BDP nga mga proyekto nga indi sabat sa ila tunay nga reklamo.

Dapat buligan ang masa sa kaumhan nga iduso ang ila singgit para sa tunay nga reporma sa duta kag mga demanda para panubuon ang renta, pataason ang suhol sa mga mamumugon sa uma kag matarung nga presyo sa ila mga produkto. Katuwang sang masang mangunguma, dapat paigtingon sang masang minorya ang paghimakas para pangapinan ang ila ansestral nga duta.

Dapat lubos man nga ibuyagyag ang korapsyon sang mga upisyal sang militar kahimbon ang mga lokal nga upisyal kag mga kontraktor, nga nagabulsa sang minilyon nga piso sa mga proyekto nga ini. Ganyaton ang mga lokal nga upisyal sa barangay nga pamatukan ang ginahatag nga suhol sa ila sang mga upisyal sang militar kabaylo sang pagsuporta sa mga proyekto sang BDP.

Dapat batuan ang padayon nga paggarison kag kalakasan sang militar sa ila mga baryo para tapnaon ang masa kag hatagan-dalan ang mga daku nga kapitalista nga luyag magsakup sa ila duta, dambungon ang dunang-manggad kag waskon ang kapalibutan.