Minilyong katawhan nga napugos pagbakwit aron likayan ang mga gubat, pagpanumpo, kabangis ug kaguliyang sa tagsatagsa nilang mga nasud ang nag-atubang karon sa usa ka grabeng krisis sa lain-laing bahin sa kalibutan. Nakasinati sila sa dili makitawhanong kundisyon, kawalay-kasiguruhan, nagkagrabeng kabangis ug mga paglapas sa tawhanong katungod. Mayorya kanila ang napugos nga temporaryong magpabilin sa mga kampo samtang nagpaabot sa higayon nga makaadto sa ubang nasud o permanenteng makabalhin. Dakung ihap usab sa mga nagsulay nga motabok sa ubang nasud aron mangita og luwas nga mapuy-an ang ginaabog lapas sa internasyunal nga makitawhanong balaod.

Gibanabana nga 82.4 milyon karon ang ihap sa mga napugos nga mobakwit sa tibuok kalibutan, doble kaysa gidaghanon sa milabayng dekada. Nagpasabot kini nga usa kada 95 ka indibidwal sa tibuok kalibutan ang bakwit nga gibiyaan ang tanan nilang katigayunan ug panginabuhian. Anaa sa 42% (35 milyon) kanila ang mga bata. Lakip dinhi ang 48 milyong internally displaced person (IDP o mga tawong mibakwit gikan sa ilang mga puloy-anan apan nagpabilin sulod sa ilang mga nasud) ug 26.6 milyong refugee o mga tawong nagpasangtwaryo sa ubang nasud. Sa kasamtangan, 1.4 milyong bakwit pa ang nangita og luwas nga mabalhinan.

Ginasangtwaryo sa Turkey ang pinakadaghang refugee (3.7 milyong Syrian). Anaa sa 22% usab o 6.6 milyong bakwit ang naghuut karon sa mga refugee camp sa United Nations, nga sagad adunay atrasadong sistema sa panglawas, patubig ug sanitasyon. Ang pinakadakung refugee camp nahimutang sa mga pinakakabus nga nasud sama sa Kenya, Jordan, Bangladesh ug Sudan. Dili langkub sa ayuda gikan sa UN ang dakung ihap sa mga refugee nga wala sa mga refugee camp.

Sukwahi sa internasyunal nga balaod, daghang mga nasud ang nagsirado sa ilang mga utlanan aron abugon ang mga refugee nga mitabok sakay ang bulnerable nga sakyanang pangdagat. Pinakagrabe dinhi ang pagsirado sa mga utlanan sa Mediterranean Sea sa mga nasud sa Europe. Ang maong pagpang-abog nagresulta sa pagkalunod ug pagkamatay sa 1,645 ka bakwit niadtong 2021, kadaghanan gikan sa Sudan, Egypt, Eritrea, Libya, Syria, Iraq, Palestine ug uban pa. Gikan 2014, mikabat na sa 22,930 ang namatay o di kaha nawala nga mga bakwit sa maong dagat, samtang 166 usab ang nalunod sa English Channel sa mga nagsulayng mosulod sa United Kingdom.

Niadtong Agosto 2021, nataho nga nagsirado sa mga utlanan ang kasikbit nga mga nasud sa Afghanistan. Nag-atubang karon sa peligro ang gatusan ka libong mga bakwit gikan sa Syria tungod sa pagsirado sa Iraq sa utlanan niini niadtong milabayng Disyembre 2021, ug mga bakwit gikan Africa ug Middle East nga miagi sa Belarus tungod sa pagsirado sa Poland sa utlanan niini niadtong Nobyembre 2021.

Luyo sa pandemyang Covid-19, nagpadayon ang padron sa daghang pagbakwit nga nag-unang gibunga sa padayon nga mga armadong panagbangi ug kaguliyang. Niadtong 2020, mikabat sa 11.2 milyon ang nagbakwit, mas taas lang gamay sa 11 milyong nagbakwit niadtong 2019.

Daghan sa mga nagsulay nga mosulod sa utlanan sa ubang mga nasud aron magpasangtwaryo ang ginaabog o ginapriso nga daw mga kriminal. Ginapaypayan sa mga ultra-Too nga reaksyunaryo ang kulturang kontra-refugee aron hatagag-pangatarungan ang palisiyang mapig-oton ug mapanumpuon batok sa mga refugee. Sagad nga ginarason sa mga nasud nga nagbalibad nga pasudlon ang mga refugee ang paglapaw kuno sa kapasidad niini.

Pagbakwit tungod sa imperyalistang mga atake

Naggikan lamang sa upat ka nasud ang halos 60% (15.7 milyon)sa mga refugee nga parehong nakahiagum sa gubat ug kaguliyang bunga sa pagpanghulhog ug interbensyon sa US. Pinakadaghan sa mga refugee ang naggikan sa Syria, South Sudan, Afghanistan ug Venezuela.

Sa kasamtangan, ang Syria ang nakasinati sa pinakagrabeng krisis sa pugos nga pagbakwit. Mokabat sa 11.1 milyong bakwit (6.8 milyong refugee, ug 6.7 milyong IDP) nga napugos nga mohawa dinhi tungod sa nagpadayong gubat sibil sa nasud nga miulbo niadtong 2011 bunga sa pagpanulsol sa US sa “gyera kontra-terorismo.” Nagpadala dinhi ang US og mga tigtambag militar, nagbubu og pondo ug giarmasan ang mga armadong grupo aron palagputon ang gubyerno ni Bashar al-Assad. Natukmod sila nga magbakwit tungod sa bangis nga armadong panagbangi ug paturagas nga pagpamomba sa US nga nagatarget sa mga sibilyan.

Nag-atubang ang Afghanistan sa pinakadugay ug nagpadayon nga krisis sa pugos nga pagpalayas sa tibuok kalibutan tungod sa imperyalistang mga interbensyon sa nasud sa milabayng upat ka dekada. Aduna kiniy 6 milyong bakwit sa kasamtangan, 2.6 milyon kanila ang mga refugee ug 3.5 milyon ang IDP. Resulta ang pagbakwit sa duha ka dekadang okupasyon ug pakiggubat sa US sa nasud sa ngalan sa “gyera kontra-terorismo.” Bisan og nahuman na ang direktang pag-okupa niini sa nasud niadtong Agosto 2021, dihang mabawi sa Taliban ang estado-poder, wala pa gihapon nakabalik ang mga refugee ug IDP sa ilang mga komunidad ug nagpadayon ang pagbakwit sa mga residente.

Aduna usay 4.1 milyong refugee gikan sa Venezuela, gawas sa dili maihap nga wala nadokumentong bakwit nga miikyas sa krisis dihang gipahamtang sa US ang blokeyo o sangksyon sa ekonomiya. Bunga niini, grabe ang kakulangon sa suplay sa pagkaon, mga tambal ug uban pang batakang serbisyo nga nagresulta sa pipila na ka tuig nga grabeng pagsaka sa presyo. Sa unang siyam ka bulan lamang sa 2021, 47,762 ka bakwit nga Venezuelan ang giaresto ug gidetine sa US tungod sa pagsulay nga mosulod sa mga utlanan niini nga walay nahiuyon nga mga dokumento.

Sa South Sudan, 2.3 milyong refugee ug 1.87 milyong IDP ang nagbakwit sukad nga miulbo ang gubat sibil nga gisulsulan sa US nga nagresulta sa pagkatukod sa nasud niadtong 2011. Niadtong 2003 pa gitukod ug giarmasan sa US ang grupo sa mga rebelde sa Sudan sa tinguhang siaksiakon ang nasud pinaagi sa armadong rebelyon ug ipabilin kini sa hegemonya sa US. Sa kadugayan, nabahinbahin sa 30 ka nanagbanging grupo ang mga rebelde ug miulbo ang maduguon ug nagpadayong armadong tensyon sulod sa nasud.