Bi­san ma­da­mo nga tuig na ang na­ka­li­gad ha­lin sang uli­hi nga ma­ba­li­kan sang nga kau­pod ang Nuevo sa Sout­hern Ta­ga­log (ST), in­di ini na­ngin da­ku nga ha­lam­ba­la­non sang mag-a­bot ang mga Pu­lang ha­nga­way sa lu­gar sa tu­nga sang pan­dem­ya.

Indi na bag-o sa mga re­si­den­te di­ri ang ma­kig-a­ngot kag ma­kig­bu­li­gay sa ha­nga­way sang ban­wa. Gin­ka­li­pay sang mga ha­nga­way ang mai­nit nga pag­ba­ton la­bi na ha­lin na si­la sa bag-o nga he­ne­ra­syon sang ha­nga­way, kag ang mga kau­pod nga na­ki­la­la ni­la sa lu­gar na­mar­tir na o na­du­la na an­tes pa man ang de­ka­da 1990.

Sam­tang gi­na­pa­da­lom kag gi­na­tun-an ang pang­ka­bi­lu­gan kag par­ti­ku­lar nga mga ha­lam­ba­la­non sa pa­nga­bu­hi­an sang mga ta­ga-Nuevo, upod sang ma­sa ang mga ha­nga­way sa pro­duk­syon sa mga kai­ngin. Na­ga­ser­bi si­la nga mga abu­ga­do kag ta­ga­pa­tu­nga sa mga ha­lam­ba­la­non nga in­di ma­lu­bad sang lo­kal nga ba­ra­ngay, tit­ser sang mga ba­ta nga in­di ma­hang­pan ang mod­yul sang eskwe­la­han kag frontli­ner sa pag­pa­at­hag sang Covid-19 kag im­por­tan­sya sang ba­ku­na pa­ra sa ta­nan.

Sa gab-i, li­kom nga na­ga­ti­pon ang mga gru­po sang pa­ma­tan-on, ma­ngu­ngu­ma, ma­ngi­ngis­da, ka­ba­ba­in­han kag mga Pu­lang ha­nga­way agud tu­ku­ron ang pag­hi­liu­sa sang Nuevo pa­ra sa pag­pa­us­wag sang ila pa­nga­bu­hi­an. Na­tu­kod ang mga re­bo­lu­syo­nar­yo nga aso­sa­syong ma­sa kag na­tu­kod ang sa­nga sang Par­ti­do sa lo­ka­li­dad.

Ma­ta­as ang su­por­ta sang ma­sa sa ila ha­nga­way. Indi na ki­na­hang­lan pa nga mag­ham­bal ang mga Pu­lang ha­nga­way kag aw­to­ma­ti­ko si­la nga gi­na­dal­han sang pag­ka­on kag iban pang su­por­ta.

Bi­san pa man, in­di ma­li­ka­wan nga sa ma­la­wig nga pag­ka­du­la sang pre­sen­sya sang ha­nga­way sang ban­wa sa Nuevo, na­ka­ta­nom man sang pi­la ka aset o ma­la­in nga mga ele­men­to ang AFP kag PNP di­ri.

Ang mga ini man ang may re­kord sang pag­pa­nga­wat, pag­pa­nin­di­ka­to kag pag­pang-a­gaw sang du­ta sa lu­gar. Nag­san­to ang yu­nit sang BHB sa ka­him­ta­ngan nga ini.

Isa ka gab-i, li­ma ka Pu­lang ha­nga­way ang nag­kad­to sa bar­yo pa­ra mag­hi­wat sang pu­long ma­sa kag pag­tu­on. Ma­su­nod nga ad­law, du­ha ka ko­lum sang mga sul­da­do kag pu­lis ang nag­li­bot sa bar­yo. Gin­dek­la­rar ang lockdown ba­ngud ku­no sa isa ka ka­so sang na­lat­nan sang Covid-19 nga wa­la sang ha­yag nga sin­to­mas o asympto­ma­tic. Una nga ka­so ini sang Covid-19 sa bar­yo pe­ro na­hi­bal-an sang ta­nan nga pa­gu­wa lang ini agud ha­ta­gan-ra­son ang lockdown. Sang uli­hi na­bu­yag­yag man nga ara sa May­ni­la ang ta­wo nga gi­na­tu­mod nga na­lat­nan. Ang Pu­lang ha­nga­way ang tu­nay nga tar­get sang lockdown sa bar­yo.

Nag­tu­kod ang mga sul­da­do sang mga tsek­poynt kag nag­pa­lu­pad sang dro­ne sam­tang na­gau­lua­li­hid sa ka­ba­la­yan.

Nag­pa­mi­lit si­la nga ma­ka­su­lod sa mga ba­lay. Li­kom sa ila ihi­ba­lo, isa sa mga ini gi­na­da­yu­nan sang mga ha­nga­way.

Nag-i­ni­sya­ti­ba ang ma­sa pa­ra ita­go ang mga kau­pod kag ma­li­ka­wan ang de­pen­si­ba. Ma­da­sig ang ila pa­sa­hay sang re­port. Nag­ban­tay ang mga pa­ma­tan-on sa tag­sa-tag­sa ni­la ka tam­ba­yan kag ba­lay. Gin­han­da ni­la ang sa­lak­yan pa­ra ma­ka­li­kaw ang ila mga ha­nga­way sa kaa­way.

Naat­ra­sar pa sang isa ka ad­law sa isa ka ba­lay ang mga kau­pod kag gin­su­lod na ini sang mga pu­lis kag sul­da­do. Gin­ta­go si­la sang ta­ga­bar­yo sa li­kod kag nag-in­sis­ter nga wa­la si­la sang na­hi­bal-an ba­hin sa pre­sen­sya sang ha­nga­way sang ban­wa sa lu­gar.

Nag­bu­lu­li­gay ang mga ta­ga-Nuevo pa­ra ma­ka­gu­wa ang mga kau­pod sa bar­yo nga in­di ma­mu­ti­kan sang mga sul­da­do. Pai­sa-i­sa si­la nga gin­pa­lu­sot tub­tob sa ma­ka­ba­lik ang li­ma sa ila yu­nit.

Ang lockdown nga ini sa Nuevo isa lang sa mga pa­ma­tu­od sa pag­ga­mit sang re­hi­meng Du­ter­te sa pan­dem­ya nga Covid-19 pa­ra mag­ser­be sa ge­ra si­ni nga ma­pi­gu­son. Gi­na­hi­mus­lan si­ni ang kri­sis sa ikaa­yong la­was pa­ra la­bi pa nga ma­ka­sab­wag sang te­ror sa kaum­han.

Bi­san pa man, la­bi pa nga na­pa­ma­tud-an sa na­ta­bo nga ini nga kon hu­got ang pag­hi­liu­sa sang ma­sa kag ha­nga­way, ma­lu­tos ang anu­man nga tu­so nga pa­di­hot sang mi­li­tar kag pu­lis sa pa­na­hon sang pan­dem­ya. Sa in­di na mai­sip nga ka­hi­ga­yu­nan, li­wat si­ni nga gin­pa­ki­ta sang ma­sa nga si­la kag si­la la­mang ang tu­nay nga ba­ga­ni­han. Kon in­di sa ila nga kai­sog kag pag­pa­lang­ga sa ila nga ha­nga­way, in­di ma­ngi­ba­baw kag ma­ga­su­long ang ar­ma­dong pag­ba­to. (Koresponsal halin sa Southern Tagalog)