Nanawagan ang Cordillera People’s Democratic Front (CPDF)-Kalinga sa mga nasudnong minorya ug mag-uuma nga hiniusang batukan ang operasyon sa Makilala Mines Corporation Inc (MMCI) sa lungsod sa Pasil, Kalinga. Ang maong kumpanya subsidyaryo sa Celsius Resources sa Australia.

Ang pagpamuhunan sa MMCI sa Kalinga nahitabo human ang pagsubasta ni Ferdinand Marcos Jr sa mga rekurso sa nasud sa pagbisita niya bag-o lang sa Australia. Gitanyag sa iyang rehimen ang Mineral Production Sharing Agreement (MPSA) sa kumpanya niadtong Marso. Moepekto og 25 hangtud 50 ka tuig ang gihatag nga MPSA sa kumpanya.

Ang lapad nga kayutaan nga langkuban sa MMCI kabahin sa yutang kabilin sa minoryang Balatoc. Pagakawkawon sa maong mga operasyon ang 2,500 ektarya sa yutang kabilin.

Pagaminahon sa MMCI ang Maalinao-Caigutan-Biyog (MCB) mining deposit sa bulawan ug copper nga makita sa kilid sa Pasil River. Pagabubuan sa kumpanya og ₱13 bilyon ang MCB Copper Mining Project aron sugdan ang operasyon niini karong tuiga. Ginadahum nga mokita ang minahan sa ikaduhang tuig sa operasyon niini. Ang MCB deposit katapad sa Dickson deposit nga unang namina sa Batong-Buhay Gold Mines Inc ug sa lain-laing kasosyo niini.

Subay sa MPSA, makadawat ang nasudnong gubyerno og porsyento sa produksyon lakip ang mumhong excise tax sa produktong mineral ug royalty nga 4%, ingonman sa ilang pipila ka buhis ug balayrunonn. Magabayad lamang ang MMCI og sensilyong ₱183,000 kada tuig sa lokal nga gubyerno sa Pasil. Samtang, gidahum nga makamina ang MMCI og 2.25 milyong toneladang ore o batong mineral sa pagsugod sa operasyon, ug doble niini sa mosunod nga mga tuig.

I-eksport sa ubang nasud ang produktong bulawan ug copper nga mamina sa MMCI sa Kalinga. Isuplay kini sa mga imperyalistang nasud alang sa automation ug nausong “green technology.”

Delikado ug magun-ubon

Walay laing ibunga sa katawhan sa Kalinga ang mina kundili perwisyo ug malukpanong pagguba sa yuta ug kabukiran. Pagagamiton sa MMCI ang pamaaging sub-level open stoping (SLOS) kung asa magkalot og mga tunnel nga hangtud 600 metro ang gilalumon. Gamiton ang maong mga tunnel para sa dungan-dungan nga pagkuha og ore.

Itapun-og sa maong mga tunnel ang 78% sa “mine tailings” o basura sa naprosesong ore kung mahuman na ang operasyon sa mina. Ang ubang mahabiling basura plano niining iproseso aron kuhaon kuno ang makahilong kemikal ug himuong umahan o pangtambak kontra-baha ug sa konstruksyon. Bulag usab nga tukuron ang dam nga pondohan og tubig gikan sa mga tunnel ug pagproseso sa ore nga may sulod nga copper, asido ug lain-laing makahilong kemikal.

Mosuyop sa suplay sa tubig ug kuryente ang minahan. Pagatukuron niini ang usa ka dakung dam aron pondohan og limpyong tubig gikan sa Kafacrutan Creek. Mosuyop kini og tubig gikan sa Pasil River nga nag-unang tinubdan sa tubig sa Kalinga.

Maigo usab ang suplay sa kuryente sa Cordillera tungod kay mokuha og 12 ka megawatts ang MMCI alang sa mga operasyon niini. Gawas sa pagkuha sa National Grid, mokuha ang kumpanya og kuryente sa upat pa ka ginatukod nga proyektong pangkuryente sa Kalinga.

Sa ibabaw sa yuta, 31.83 ektarya usab ang langkuban sa mga upisina, planta ug uban pang pasilidad.

Pagatukuron sa estado ang Lubuagan-Batong Buhay-Abra Road nga adunay 85.5 kilometro alang kapuslanan sa MMCI. Dinhi iagi ang naprosesong copper nga dalhon sa mga dungguanan sa Salomague, Cabugao ug San Esteban, mga lungsod sa Ilocos Sur.

Kakunsabo sa MMCI ang reaksyunaryong gubyerno sa pagpapaspas sa proseso aron maablihan na ang minahan. Kaabag ang National Commission on Indigenous Peoples (NCIP), gisiak-siak niini ug ginapa-away-away ang mga nasudnong minorya ug ginapugngan silang maghiusa batok ang minahan. Sama sa daghang kaso sa tibuok nasud, giilad sa NCIP ang mga nasudnong minorya aron likayan ang ginapangayo sa balaod nga “Free, Prior, and Informed Consent” o permiso sa komunidad ayha maka-opereyt ang mga kumpanya sa mina.

Nagsilbing gwardya sa minahan ang mga yunit sa militar ug pulis. Ginalunsad sa mga kabukiran sa Kalinga ang malukpanong operasyong kombat sa takuban sa kontra-insurhensiya aron sumpuon ang pagbatok sa katawhan sa proyekto.

Halaw sa primer ng CPDF-Kalinga hinggil sa MMCI.