Tuman ka layo sa kamatuoran kag sa adlaw-adlaw nga pag-antus sang pumuluyong Pilipino ang ginpahayag ni Ferdinand Marcos Jr sa iya nga ikatatlo nga State of the Nation Address (SONA) sadtong Hulyo 22. Gingamit lang niya ang SONA para tabunan ang krisis sa ekonomiya kag pasulit-sulit ang iya mga huni-engrande nga “kadalag-an” kag ginapadayaw nga “Bagong Pilipinas.”

Naghimo si Marcos sang isa ka peke nga laragway. Ginhungod niya nga ginpagamay ang dalagko nga mga problema pareho sang pagtimbuok sang presyo sang mga pagkaon, serbisyo kag yutilidad, tuman ka kulang nga sweldo, malala nga kawad-on sang trabaho kag kontraktwalisasyon, pagpang-agaw sang duta kag palangabuhian, kag nagadako nga isip sang mga biktima sang pampulitika nga pagpamatay kag pagpanumpo.

Ang bugtong nga nalipay sa pamulong-pulong ni Marcos amo ang dalagko nga negosyo, dumuluong nga kapitalista, kag mga burukrata-kapitalista. Tanan sila ang nakapulos sa iya nga korapsyon, todo nga liberalisasyon sa pag-import, mga proyekto nga imprastraktura nga ginpondohan sang dumuluong kag may garantiya sang gobyerno nga hugot nga ginpamatukan sang pumuluyo, kag patakaran sang barato nga pamugon, kag kumbersyon sang linibo ka ektarya nga duta agud nga maganyat ang dumuluong nga pangapital.

SONA sang banwa

Ang matuod nga kahimtangan sang pungsod ang maathag nga nabatian sa mga kadalanan sa gwa sang Kongreso, amo man sa mga probinsya, kag sa singgit sang mga migrante nga mamumugon sa iban nga pungsod. Sa pagpanguna sang Bagong Alyansang Makabayan (Bayan), linibo ka Pilipino ang nagprotesta sa adlaw sang ikatatlo nga SONA.

Bisan nga gin-ulanan, nagmartsa sa Commonwealth Avenue sa Quezon City ang mga mangunguma, mamumugon, pamatan-on, kababaenhan, mga drayber kag opereytor sang dyip, pungsodnon nga minorya, mga imol nga taga-syudad, manunudlo, mamumugon pang-ikaayong lawas, empleyado sang gobyerno kag iban pa nga mga demokratiko nga sektor.

Ginsaway sang Bayan ang paggasto sang rehimen Marcos sang ₱20 milyon para sa pagpreparar, pagkaon kag iban pa nga gasto para sa SONA. Ginkundenar man nila ang pagtalana ni Marcos sang 23,000 ka pulis sa Metro Manila para punggan ang mga hulag-protesta. Ginpunggan ang bulto sang mga pungsodnon-demokratiko nga grupo nga magmartsa padulong sa Batasan Pambansa sa may Diliman Doctors Hospital.

Nakigbahin sa protesta ang masobra 600 halin sa Southern Tagalog. Antes sang SONA, nagtigayon sila sang karaban sa pagpanguna sang pang-rehiyon nga sanga sang Bayan. Asud-asod nga protesta ang ginlunsar sang delegasyon sang rehiyon sa nagkalain-lain nga ahensya sa Metro Manila, kabahin ang rali sa embahada sang US.

Samtang, ginpadayon sang mga tiglawas sang Makabayan Bloc ang pagsuksok sang “protest outfit” ukon panapton nga may yara sang ginpinta nga mga panawagan kag imahen sang mga sektor nga ila ginatiglawasan. Nanindugan sila nga isuksok ang mga ini sa pihak sang nauna na nga pagdumili sang Kongreso kag pagpaandam nga indi sila pagpasudlon.

Ginlunsar man ang kasubong nga mga protesta kag martsa sa Baguio City sadtong Hulyo 21, kag sa Albay, Naga City, Cebu City, Bacolod City, Iloilo City, Roxas City sa Capiz, Aklan, kag Davao City sadtong Hulyo 22. Nalunsar ang mga aktibidad sa pihak sang militarisasyon sa mga barangay sa kabukiran kag mga pagpamugong kag tsekpoynt sang mga pulis sa syudad.

Nagpatigayon man ang may 200 ka bilanggong pulitikal sang isa ka adlaw nga protesta nga puasa bilang pagbatikos sa rehimen Marcos kag agud nga ibuyagyag ang kahimtangan nila sa sulod sang gutok nga mga prisohan. Masobra 100 ang nagpuasa sa isla sang Negros samtang nakig-isa man ang mga taga-Palawan, Camarines Sur kag Metro Manila.

Pila ka libo ka milya man ang kalayuon sa banwang gintubuan, naglunsar sang hublag ang mga grupo sang migranteng Pilipino sa North America, Europe, Asia kag Australia sa pagpanguna sang mga sanga sang Bayan kag Migrante sadtong Hulyo 21 tubtob Hulyo 24.

May yara sang mga aktibidad sa lima ka syudad sang Canada, sa pito ka erya sa US kon sa diin 1,100 ka Pilipino ang nakigbahin, sa Austria, Germany, Italy, Switzerland, kag United Kingdom. May yara man sang hublag sa tatlo ka lugar sa Australia samtang isa ka aktibidad ang ginlunsar sa New Zealand. Sa Asia, may yara sang mga aktibidad ang mga migranteng Pilipino sa Hong Kong, Japan, South Korea kag Taiwan.