Padayon ang pagpanghadlok ug pagpanglapas sa katungod sa mga lumad ug kabus nga katawhan sa pasistang mga pwersa sa militar, pulis ug paramilitar sa mga barangay ug komunidad sa prubinsya sa Surigao del Sur ug Agusan del Sur.

Gikan 2018, pugos nga nagtukod og dugang 15 ka detatsment ang 3rd Special Forces Battalion (SFB) ug sa ilang gipangulohang mga yunit sa CAFGU sa mga komunidad sa Andap Valley Complex (AVC) sa Surigao del Sur. Upat dinhi ang nahimutang sa mga komunidad sa Barangay Diatagon sa Lianga.

Samtang, nagtukod ang 75th IB og 11 ka detatsment—tulo sa Barangay Mahaba sa Marihatag; tag-duha sa mga barangay sa Buhisan ug Hanipaan sa San Agustin; duha sa Barangay Bolhoon ug usa sa Barangay Libas sa San Miguel; ug usa sa Barangay Caras-an sa Tago.

Upat ka detatsment ang gitukod sa 3rd SFB sa utlanan sa Surigao del Sur ug lungsod sa Prosperidad, Agusan del Sur. Duha dinhi ang anaa sa Barangay Mabuhay, ug tag-usa sa mga barangay sa Libertad ug San Lorenzo.

Taas nga listahan sa pagpang-abuso

Aduna nay mga detatsment ang 3rd SFB sa pipila ka barangay sa AVC sukad pa niadtong 2016. Sa rekord sa mga lumulupyo sa usa ka klaster sa mga baryo dinhi, adunay 361 ka biktima sa palapas sa tawhanong katungod ang batalyon. Lakip dinhi ang duha ka kaso sa pisikal nga pagpanakit, 33 ka kaso sa iligal nga pag-aresto ug detensyon, 42 ang pugos nga pagpasurender, 24 ang gipasakaan og tinumo-tumong kaso ug 106 ang pugos nga pagpalayas sa komunidad.

Gipahamtang sa maong mga baryo ang mga curfew, pagpa-logbook sa mga nagagawas-sulod sa komunidad ug paglimita sa oras sa pag-adto sa uma. Kalit nga nagamuntar og mga tsekpoynt ang mga sundalo aron piktyuran ang mga namasadang mga drayber ug ang ilang mga pasahero ug kargamento. Ginapailalum sa interogasyon ang mga tag-iya sa tindahan ug gilimitahan ang gidaghanon sa ilang ginapalit nga suplay sa pagkain. Matag magrelyebo og upisyal ang mga detatsment, nagahimo og “sensus” ang mga sundalo. Ginahulga nila ang mga gidudahan nilang padayon nga nakigkontak sa Bagong Hukbong Bayan.

Tigpasiugda usab ang mga sundalo sa dekadenteng mga aktibidad sama sa inum ug paglasong kung mahubog. “Nakigsuod” sila sa mga lumulupyo pinaagi sa pagpanguyab, bisan sa mga menyo na. Adunay kaso nga ginahadlok ang dalaga kung dili sugton. Kung ibalhin sa ubang detatsment, basta na lang ginabyaan sa mga sundalo ang ilang mga naburusan. Ginatarget nila ang mga anak sa giilang lider komunidad sa mga lumad.

Sa magkasikbit nga barangay sa lungsod sa Prosperidad, narekord ang 111 ka kaso sa mga paglapas sa tawhanong katungod sa tunga-tunga sa 2022-2023. Nag-una dinhi ang mga kaso sa pagpanghasi ug pagpanghadlok (55), pugos nga pagpabakwit ug dislokasyon (16), sarbeylans (15), paglimita sa pagkaong paliton ug itinda (7), pagpamugos (6), interogasyon (4), pag-aresto ug detensyon (2), pagpananum og ebidensya (2) ug pagpasaka og tinumo-tumong kaso (3). Nataho usab ang iligal nga pagpangutingkay sa balay sa magtiayong tigulang ug pagkulata sa ilang batan-ong anak nga may kabilinggan sa pangutok sa Barangay San Lorenzo.

Subli-subli ang pagpanghadlok ug pagpamugos sa mga sibilyan, lakip sa mga upisyal sa mga barangay nga gi-red-tag sa National Task Force-Elcac. Daghan kanila ang gipapirma sa mga papel bugti ang mga saad nga benepisyo sa E-CLIP. Sa usa ka barangay, naghikog ang usa ka residenteng adunay kabilinggan tungod sa troma nga gibunga sa balik-balik nga pagpatawag ug interogasyon sa mga sundalo sa iyang mga ginikanan.

Pinakaulahing panghitabo ang makapila ka beses nga pagpanganyon sa SAF ug 3rd SFB gikan sa Barangay Libertad, Prosperidad niadtong Agosto 2024. Nagbunga kini og kahadlok sa mga lumulupyo ilabina sa mga bata, mga inahang nagpatutoy ug tigulang. Apektado dinhi ang 1,000 ka pamilya sa magkakanit nga barangay sa San Lorenzo, Mabuhay ug Libertad. Lakip usab sa naapektuhan ang mga lumulupyo sa mga kasikbit nga barangay sa kilid sa kalsada sama sa Barangay Aspetia, Magsaysay, Los Arcos ug San Martin sa parehong lungsod.