Nagpahayag ng saloobin ang mga guro at ang Alliance of Concerned Teachers (ACT) sa kamakailang pahayag ni Ferdinand Marcos Jr na nahihirapan siya sa pamimili ng bagong itatalagang kalihim ng Department of Education (DepEd). Ayon sa ACT, hindi lamang paghahanap ng bagong kalihim ang dapat ayusin ni Marcos Jr kundi ang mismong pagbabago sa oryentasyon ng adyenda sa edukasyon ng rehimen.

“Kahit sino pa ang italagang DepEd Secretary ng pangulo, kung ang pangunahing layunin lamang niya ay mapataas ang katayuan ng bansa sa mga internasyunal na pagsusulit para maging mas mabenta ang manggagawang Pilipino sa mga dayuhang negosyo, wala tayong maaasahang pagbabago sa edukasyon,” ayon kay Vladimer Quetua, chairperson ng ACT.

Ayon sa grupo, kung hindi magbabago ang barat na pagpopondo ng administrasyong Marcos sa sektor ng edukasyon at hindi mapupunan ang napakaraming kakulangan sa paaralan, klasrum, pasilidad, guro, kawani, at kagamitan, hindi mababago ang lugmok na kalagayan ng edukasyon sa bansa.

Sa tala ng DepEd noong Agosto 2023, mayroong kakulangan na 159,000 klasrum sa buong bansa. Samantala, naitala sa parehong panahon ang masisikip na mga klasrum (50% sa senior high school, 41% ng mga klasrum sa junior high school at 32% ng mga klasrum sa elementarya ay siksikan).

Malaon na ring inirereklamo ng mga guro at kanilang mga unyon ang napakaraming mga administratibong trabaho na ipinababalikat sa kanila ng kagarawan, dagdag pa napakaraming estudyanteng tinuturuan. Higit silang pinahihirapan nito sa harap ng napakababa nang mga sweldo na tinatanggap nila.

“Dapat isaayos natin ang siglong-tagal nang baluktot na oryentasyon ng sistema ng edukasyon at tunguhin nitong maging tagasuplay ng mga nakapagsasalita ng Ingles na mura at kimi na lakas-paggawa,” ayon pa kay Quetua.

Aniya, dapat ituon ang oryentasyon ng edukasyon tungo sa paglikha ng mamamayan na mayroong matatag na patriyotikong paninindigan, mahusay sa siyentipikong pag-aaral at may kakayahan sa kritikal at malikhaing pag-iisip. Dapat din umanong maturuan ang mga kabataan na magkaroon ng malalim na kagustuhang paglingkuran ang bayan para itulak ang bansa sa tunay na pag-unlad.

Nagbitiw bilang kalihim ng DepEd si Sara Duterte noong Hunyo 19 at tuluyan niyang lilisanin ang pwesto sa Hulyo 19. Ikinalugod ng mga guro ang pag-alis ni Duterte sa kagawaran dahil sa kainutilan niyang tugunan ang krisis sa edukasyon sa nagdaang dalawang taon.