Nakuha ng grupo ni Manuel Pangilinan, isa sa pinakamalaking burges kumprador sa Pilipinas, ang kontrata para sa pagtatayo ng isang mamahaling pasilidad pang-enerhiya sa Iloilo City. Ibinalita noong Marso 1 ang pirmahan sa pagitan ng lokal na gubyerno ng Iloilo City at ng Metro Pacific Water (MPW) ng Metro Pacific Water Investments Corp. (MPWIC) para sa pagtatayo ng huli ng proyektong waste-to-energy (WTE).

Mismong ang MWPIC ang nagsumite ng panukala sa konseho ng syudad noong 2022 para itayo ang proyektong Iloilo City Integrated Solid Waste Management Facility (ISWMF). Ipinangangalandakan ito bilang solusyon hindi lamang sa problema ng basura, kundi pati sa krisis ng enerhiya ng syudad. Isinagawa ang seremonyal na pagpapalitan ng kontrata sa gitna ng paulit-ulit na brown-out sa isla ng Panay.

Nagkakahalaga nang ₱2.3 bilyon ang proyekto na itatayo sa 3-ektaryang lupa sa Barangay Ingore, La Paz. Nakapailalim ito sa programang public-private partnership ng reaksyunaryong estado. Para mabawi ng MPWIC ang ipinuhunang kapital, tiyak na abot-langit ang sisingilin nito sa magiging mga konsyumer ng pasilidad.

Ang MPWIC ay buong subsidyaryo ng Metro Pacific Investments Corporation na pag-aari ng pamilyang Salim ng Indonesia. Ang kumpanya ay pinatatakbo ni Pangilinan. Ang MPWIC ang isa sa pinakamalaking kumpanyang nakinabang sa patakaran ng pribatisasyon mula noong dekada 1990 na nagpapatakbo ng mga negosyo sa mga pampublikong yutilidad tulad ng Manila Electric Company, Maynilad Water Services, Metro Pacific Tollways at iba pa.

Ipinagmamalaki ng MPW na makabago ang itatayong pasilidad na “katulad sa mga pasilidad sa US at Europe.” Kaiba sa mga karaniwang incinerator na sinusunog ang basura, ang basura ay pabubulukin lamang sa pasilidad upang lumikha ng biogas para gawing kuryente. Ang prosesong ito ay tinawag na anaerobic digestion, o pagbubulok ng biodegrable na basura nang hindi gumagamit ng oxygen, hindi katulad ng natural na proseso ng pagpapabulok sa basurang biodegradable tirang pagkain, dumi ng hayop, mga basurang damo at iba pa) na karaniwang proseso sa paglikha ng organikong pataba.

Sustenable at sulit nga ba?

Ayon sa MPW, makalilikha ang ISWMF ng 3.5 megawatt na kuryente para sa syudad. Pero para magawa ito, kakailanganin ng pasilidad ng 450 toneladang ng nabubulok na basura kada araw. Ayon sa estadistika ng syudad noong 2022, 350 toneladang basura ang nakukulekta mula sa mga negosyo at kabahayan, at 50%-60% lamang ang nabubulok. Sa gayon, maliit ang posibilidad na malilikha ng pasilidad ang sinasabi nitong dami ng enerhiya.

Isa sa pinakamalaking problema ng mga anaerobic digestor tulad ng balak na ISWMF ay ang presyo ng pagtatayo ng mga pasilidad nito. Ayon sa International Energy Agency, kailangang nagpuproseso ang isang pasilidad nang mas mataas sa 5,000 m3 (kubiko metro) biogas para maging sulit ang operasyon. Ang 3.5 megawatt na target ng ISWMF ay katumbas lamang ng 36.925 m3. Hindi malayong ipapasa rin sa mga konsyumer ang malaking gastos na ito sa produksyon ng enerhiya.

Kailangan din ng ganitong mga pasilidad ang espesyalisadong biodegradable na basura para maabot ang target na produksyon ng biogas. Ayon sa International Energy Policy (IEP), mababa at kapos ang enerhiyang nalilikha mula sa basurang pagkain lamang, at kahit dumi ng hayop. Pinakamataas ang enerhiyang nalilikha mula sa crop o forest residue, na kailangang bilhin ng mga pasilidad. Dagdag gastos ito sa gayong mga pasilidad.

Ipinagmamalaki ng MPW at konseho ng Iloilo na makakasuplay ang pasilidad ng kuryente sa 5,000 bahay, na 5.2% lamang ng kabuuang 95,100 kabahayan sa syudad.

Nagbubuga rin ng maruming hangin (carbon dioxide) ang mga mga pasilidad tulad ng ISWMF, bagamat mas mababa kumpara sa WTE na incinerator. Naglalabas din ang mga ito ng matinding baho, na magiging salot sa malalapit na komunidad. Gayundin, palagian itong may banta ng toxic spill o pagtagas ng dumi o nakalalasong kemikal na delikado kung katabi ito ng pinagkukunan ng maiinom na tubig (katulad sa kaso ng ISWMF) at iba pang katubigan (ilog at dagat).