Sinalubong ng protesta ng mga mangingisda at mamamayan ng Laoag City ang unang araw ng Balikatan Exercises sa La Paz sand dunes sa Laoag City noong Mayo 6.

Sa umaga ng Mayo 6, isinabit sa entrada ng barangay La Paz ang isang balatengga na nakasulat ang “NO TO BALIKATAN! ATIN ANG ‘PINAS! US-CHINA LAYAS!” na gawa ng Bagong Alyansang Makabayan-Ilocos.

Ang mga mangingisda sa coastal area ng Metro La Paz, Metro Gabu at Caawacan sa Laoag City ay nagreklamo sa itinakdang No Sail Zone sa kanilang pangisdaan para sa mga live fire exercises. Ayon sa Fisherfolk Association ng Barangay Gabu Norte, umaabot sa ₱22,500-₱36,000 na ang mawawala sa isang mangingisda sa pagbabawal sa kanilang maglayag ng lima hanggang walong araw. Maaaring kumita ang isang mangingisda ng ₱4,500 sa isang araw.

Kaugnay nito, iginiit ng mga residente na maglaan ng kompensasyon ang lokal na gubyerno at palitan ang nawala nilang kita sa lima hanggang walong araw. Ayon sa mga mangingisda, malaking kawalan sa kabuhayan nila ang No Sail Zone dulot ng Balikatan. “Napakamahal ang petrolyo, kakaunti ang huli dahil sa El Nino, tapos ay pagbabawalan pang mangisda, dapat may kumpensasyon,” pahayag nila.

Kabilang din sa nagpahayag ng protesta sa unang araw ng Balikatan sa Laoag City ay ang Kaammoyo ti Kappia (KTK), samahan ng mga taong simbahan na nagtataguyod sa tunay na kapayapaan at karapatang pantao ng Ilocos Norte.

Pinasinungalingan ni Fr. Randy Manicap, tagapagsalita ng Kaammoyo ti Kappia ang pagtatakip ni Mayor Michael Marcos Keon (pinsang buo ni Presidente Marcos) gayundin ni Governor Matthew Marcos Manotoc (anak ni Senator Imee Marcos) na “walang dapat ikabahala dahil walang magaganap na gera…” Ayon kay Fr. Manicap, ang nasabing war exercises ay maliwanag na prelude o paghahanda sa gera ng dalawang imperyalistang bansang US at China.

“Hindi totoong walang dapat ipangamba. Nandito sa Pilipinas ang kaniyang mga base militar at dito nagaganap ang war exercises ng US. Kung ma-provoke ang China, saan ba siya aatake kung hindi sa Pilipinas?” ani Fr. Manicap.

“Hindi dapat nadadamay sa gera ng mga imperyalista ang mga Pilipino. Kung kaya’t wala sana silang mga base militar at mga ehersisyong militar dito at mapawalang-bisa ang mga tratadong Mutual Defense Treaty, Visiting Forces Agreement at EDCA dahil walang pakinabang ang mamamayang Pilipino dito kundi mas nagiging bulnerable lamang sila sa panganib ng gera ng mga imperyalista. Ang soberanya ng Pilipinas ay dapat na pangunahing pinahahalagahan,” aniya.

Sa unang araw ng Balikatan, ang grupo ng KTK ay nakipagtipon sa mga mangingisda’t mamamayan ng La Paz, Gabu at Caawacan upang damayan sila sa ligalig na kanilang nararanasan sa mga malalakas na putukan at pagyanig. Bago pa nito, nagigimbal na ang masa sa nagdadagsaang napakaraming mga sundalong Marines, Navy at Air Force at malalakas na armas sa kanilang lugar.

Bago pa ang pagsisimula ng Balikatan, nagpahayag na ng pagkadismaya at pagtutol ang mamamayan ng Ilocos Norte at ng mga makabayang organisasyong Bayan-Ilocos at Alyansa Dagiti Mannalon iti Ilocos Norte sa pagpayag nila Mayor Keon at Governor Manotoc sa gaganaping Balikatan Exercises.

Ang mga upisyal ng LGU ng prubinsya, ng syudad ng Laoag at barangay La Paz ay nagreklamo din dahil hindi ito nakoordina sa kanila at di rin sila pumapayag na gaganapin sa prubinsya ang mga war games, dahil sa idudulot nitong risgo sa buhay ng mamamayan at dislokasyon sa kanilang kabuhayan. Dito ay naghugas kamay sina Keon at Manotoc. Ayon kay Manotoc ay hindi siya ang negdesisyon dito.

Sa panahon ng Balikatan, asahang itutuloy ng mga makabayang grupo at masa sa rehiyong Ilocos ang mga pagkilos upang tutulan ito.