Read in: English

Misubay si Duterte sa iyang pinasulat nga pamulong aron ilikay ang UN General Assembly sa iyang kasagarang pagpamalikas atubangan sa mga Pilipinong tigpaminaw. Apan wala siya milikay sa pagpamakak ug pagyatak sa katawhang Pilipino nga biktima sa iyang palpak nga administrasyon ug pagpanglapas sa tawhanong katungod.

Daw maagnihon siyang paminawon dihang miingon siya nga dili mabalit-ad sa iyang rehimen ang hukom sa Permanent Arbitration Court kalabot sa West Philippine Sea niadtong 2016, kung asa gipaboran ang Pilipinas subay sa UN Convention of the Law of the Sea. Sa klarong pagkasulti, miyukbo lamang siya sa kusganong pagpadayag sa US ug ubang gamhanang mga gubyerno nga dili angayang ipanghingusog sa China ang walay-basehang pag-angkon niini sa sobra 90 porsyento sa South China Sea.

Apan namakak si Duterte dihang wala niya gisulti nga sa milabayng upat ka tuig sa iyang paghari, gisalikway niya ang maong hukum ug ang UNCLOS ug gitugutan ang China nga lapason ang soberanong katungod sa Pilipinas ug sa pagtukod sa pito ka base militar sa exclusive economic zone sa nasud sa iyang pag-apas sa soborno gikan sa tag-as og interes nga utang alang sa sobra kaayo nga presyo sa mga proyekto nga gipatuman sa mga Chinese nga kontraktor.

Dakung bakak usab ang giingon ni Duterte nga kanunayng ginarespeto sa iyang rehimen ang tawhanong katungod ug abli siyang makigtinabangay sa UN sa maong hisgutanan. Sa pagkatinuod, gibangga niya ang mga demanda ug paningkamot sa mga ahensya sa tawhanong katungod ubos sa UN ug sa European Union alang sa imbestigasyon sa sitwasyon sa tawhanong katungod sa Pilipinas. Pinakangil-ad sa tanan, gigamit niya ang iyang pamulong aron pasanginlan ang mga biktima sa pagpanglapas sa tawhanong katungod nga gigamit kuno nila ang tawhanong katungod isip hinagiban batok sa iyang berdugo ug malupigong rehimen.

Gipasundayag niya ang iyang balaod sa terorismo sa estado isip usa ka gikinahanglang hinagiban ug wala niya gihisgutan ang tinuod nga tumong sa pagpahamtang sa pasistang diktadurya batok sa katawhang Pilipino. Wala niya gipatin-aw nga ang Marawi siege maoy bunga sa kasabutan tali niya ug sa managsuong Maute (sumala pa sa ilang amahan) aron hawanan ang dalan sa pagpahamtang sa balaod militar sa Mindanao. Ingonman, wala niya gilakbitan ang dakung kantalita nga gipahamtang maong balaod taliwala sa iyang propaganda nga napuo na daw ang kasundaluhan sa katawhan og pila ka pilo kung itandi sa gibanabanang gidaghanon niini.

Aron tabunan ang iyang mga krimen, gisangpit ni Duterte ang pandemyang Covid-19 ug gipanghingusog niya nga angayang ilhon ang bakuna isip pangkinatibuk-ang kaayuhan ug angayan kining moabot sa tanang nasud. Apan wala siyay ni gamayng pagbasol nga gipasagdan niyang mokuyanap ang pandemya sa Pilipinas pinaagi sa pagtugot sa sobra 500,000 ka turista gikan China nga mosulod sa nasud gikan Enero hangtud Marso ug sa kapakyas niining mopatuman sa gikinahanglang lakang aron protektahan ang katawhan sa panahon sa mga lockdown sukad sa Marso.

Sayod ang kalibutan nga iyang gisakmit ang lockdown aron pagrabehon ang mapanumpuong mga lakang batok sa katawhan pinaagi sa dayag nga paggamit sa militar, kapulisan ug paramilitar, pagtugot sa ekstrahudisyal nga pagpamatay, paghikaw sa katawhan sa gisaad nga ekonomikanhong ayuda ug serbisyong medikal, pagpatuman sa balaod sa terorismo sa estado, pagkawkaw sa gatusan ka bilyong piso nga pondong publiko sa takuban sa emergency powers, ug labawng pag-unlod sa Pilipinas sa langyawng utang.

Sa iyang pamulong sa UNGA, nagpakaaron-ingon si Duterte nga aduna siyay kagustuhan sa kalinaw. Apan nahibalo ang kalibutan nga gitugutan niya ang China nga magtukod og pito ka base militar sa exclusive economic zone sa Pilipinas, nga lapas sa Konstitusyong 1987, ug giputol niya ang negosasyong pangkalinaw tali sa National Democratic Front of the Philippines sukad pa kaniadtong 2017. Nagpakaaron-ingon usab siya nga adunay pagpakabana sa krisis sa klima. Apan nahibalo ang kalibutan nga gitugutan niya ang mga langyawng monopolyong korporasyon nga kawkawon ang kinaiyahan sa Pilipinas, sa kadaut sa katawhang Pilipino, ilabina sa mga lumadnong komunidad ug kabus nga mga mag-uuma.