Ginakundena namo ang subli-subling pagyaga-yaga sa estado sa sagradong tradisyong Tampuda sa katawhang lumad. Ginamit ang mga binayran ug kontra-katawhang nagpaka-aron-ingnong “datu” ug pipila ka mga tinuod apan napugos nga mga lider, ginamaniobra sa estado nga kab-uton ang mini ug bininuang nga panaghiusa ug kalinaw tali sa mga lumad.

Niadto lamang Mayo 12, 2023, laing hugna na usab sa bininuang nga tampuda ang gipasiugdahan sa AFP, pinaagi ni MGen. Jose.Maria Cuerpo II ug sa lokal nga gobyerno sa Las Nieves, Agusan del Norte sa bag-ong nag-surrender nga si Lino “Dahon” Namatidong ug iyang asawa nga si Reyna “Miray” Namatidong tali sa mga datu sa Agusan del Sur ug Agusan del Norte. Walay ulaw nga gideklara ni Governor Ma. Angelica Rosedell Amante nga ang maong programa ang naghulagway og “kalinaw” ug “panaghiusa”.

Nahimong gatasan ug pagpa-uswag sa ranggo sa berdugong sundalo ang pagsurender sa magtiayon, kuyog ang lain pang walo, tungod sa pagbandera sa AFP nga kunuhay nag-ambak sila og siyam ka lig-ong mga pusil. Kaniadto pa lang 2021, nibiya na ang maong mga kanhing hukbo sa pormasyon sa NPA. Wala silay dala bisan unsamang armas sa ilang pagpahulay kay wala na silay katakus makig-away. Kini nga orasyon sa AFP ug sa mga lokal nga yunit sa gobyerno lakip lamang sa daghan na nilang kaso sa pagpanglingla ug korapsyon. Pinaagi sa pondo sa NTF-ELCAC, hinungog nilang ginaparada ang mga “surenderi” aron makawkaw ang gigahing kwarta alang niini.

Ang “kahiusahan” nga nakab-ot sa maong mini nga tigom nagaalagad lamang sa pabor-sa-negosyo, kontra-rebolusyonaryo ug kontra-katawhang interes sa reaksyunaryong gobyerno ug sa AFP.

Ang tampuda usa ka sagradong tradisyon sa lumad nga nagsilbing panghusay sulod sa ilang mga pundok.

Apan niining bag-o, gigamit ang tampuda aron labaw pang moluag ang pagsulod sa mga dagkong plantasyon ug mina sa mga yutang kabilin. Ginatigom nila ang mga lider sa tribu aron mahatagan og lisensya ang pagbaligya ug pugos nga pagpaabang sa mga gatusan ngadto sa liboan ka ektaryang tabunok nga yuta sa kalasangan. Inay, pinaagi sa paggamit og kabangis ug terorismo, nag-alagad lamang ang mga operasyon ug militarisasyon sa AFP alang sa paghadlok ug ngadto sa paghanyag sa mga bahandi sa katawhang lumad ngadto sa dagkong negosyo.

Ang maong tampuda usab nagapakaubos sa makasaysayanong pagsukol sa katawhang lumad tali sa nagapahimulos ug nagadaug-daog kanila. Ang mga bantugang lider sa mga lumad naila sa ilang pagbarog batok sa mga makadaot sa kinaiyahan ug kaliwatan nga mga proyekto ug dili diha sa pag-uyon sa mga pabor-sa-negosyo ug kontra-lumad nga mga kasabutan. Ang tinuod nga lider sa lumad dili nagayukbo sa iyang kaaway ug dili malingla sa unsamang ihanyag kaniya.

Tinuod nga kagawasan ug demokrasya ang ginapangandoy sa katawhang lumad. Pilaan ka tuig na kini nilang ginapakigbisugan ug dili kini kanus-a man mahunong hangtud nga makab-ot ang nasudnong kalingkawasan ug maki-angayong katilingban.