Agdadata a panangibaddek iti nailian a soberanya ken lalo a panangparangguyod iti Pilipinas iti gerra ti nagbaetan ti imperyalismo a US ken China iti nabiit a panagsarungkar da Northern Luzon Command (Nolcom) Commander Lt. Gen. Fernyl Buca idiay pinakamurdong nga isla ti Batanes idi Enero 30 tapno inspeksyunen dagiti naval detachment sadiay para iti “kadakkelan a Balikatan” a laokan ti AFP ken rinib-ribu a soldado nga Amerikano.

Saan latta a mapagpaggang ken mangikaskaso ti rehimen US-Marcos iti panangballaag ti China a “saan nga agay-ayam ti apoy” ken isardeng ti show of force iti ar-aramiden na a joint-exercises aramat dagiti fighter jet ken tropa ti US. Ti mapasamak a Balikatan exercises idiay Basco ken Mavulis Islands a 140 kilometro laeng manipud iti abagatan a Taiwan ket nalawag a probokasyon iti China ken panangdurog ti US iti Taiwan a sumina iti China, maikaniwas iti “one China policy.”

Iti masansan a panangirussuat iti Joint US-PH Balikatan Exercise iti amianan a Luzon nangruna iti Cagayan ket awan sabali a panggep nu di ket kariten ken iprobokar ti China. Adda sadiay West Philippine Sea (WPS) ti pagriririan a teritoryo a rumbeng a depensaran ken salakniban ti estado ngem ditoy met amianan ti pangigabsuonan da ti pwersa. Iti kinapudno na, kasilpo daytoy iti umir-irteng a kontrol ti US iti Pilipinas ken panangaramat iti pagilian kas pagrubuatan kadagiti irusrussuat na nga operasyon militar iti naduma-duma a paset iti Indo-Pacific, kasta met a panangirupir iti hegemonya na iti Asia-Pacific tapno palawlawan ti China segun iti “panagbaw-ing iti Asia.”

Agparparikut dagiti residente ken mangngalap idiay Palawan gapu iti kumarkaro a kinaagresibo ti China a pakpakaroen ti panangprobokar ti US ken AFP. Saan nga adayo a mapasamak ti kapada nga insidente kadagiti agnanaed ken mangngalap iti Batanes ken Cagayan. Dakkel a pangta ken buribor iti pagbiagan dagiti Cagayano ti mapasamak a Balikatan. Sagsagrapen da la ngaruden ita ti nakiddit a makalapan gapu iti El Niño ken off-shore mining, nakarkaro manen a maawanan da ti pagsapulan nu usaren manen dagiti baybay para kadagiti amphibious exercises ken show of force kadagiti kanyon, tangke ken war ship, kas iti inaramid iti naglabas idiay Claveria, Aparri, Calayan Island ken Sta. Ana, Cagayan.

Ngem malagip nga idi Balikatan 2022 ket saan a pinalubusan ni Gov. Manuel Mamba nga ag-live firing dagiti tropa ti US ken AFP ta mabalin a kunaen ti China a “panangkarit” kanyana ti live firing. Kasta met a salsaluadan ni Mamba dagiti negosyante ken investor a Chinese idiay Cagayan Economic Zone Authority (CEZA) ken iti intero nga amianan a daya iti Cagayan. Kasta met nga inyuman idi dagiti residente ken mannalon ti panagamak da kadagiti exhibition ti F21 fighter jet nangruna ta nagsasaruno ti padas da iti awan an-anawa a panagbomba manipud iti tangatang. Malagip nga idi Abril 2023 a manarimaan ti Balikatan idiay “EDCA sites” ti Lal-lo ken Sta. Ana ket nangibulos da ti kanyon a nagdissu iti kabambantayan ti Sta Teresita.

Ita ken iti kaanuman, rumbeng a naan-anay ken militante a supiaten ken tubngaren dagiti umili ti Cagayan Valley ti Balikatan exercise, ken labanan ti pannakibiang ken interbensyon militar ti US iti pagilian. Rumbeng a naalibtak a sarangeten dagitoy a gandat sakbay pay a mairareb iti gayong-gayong ken maiparangguyod iti alipugpog kadagiti gerra nga idurduron ti US. Kasta met nga ibutaktak ti kagagalad ti AFP kas adigi ken gamat iti dominasyon ti US iti Pilipinas. Aginggana’t pagbalbalinen a sadiri ti US ti pagilian, mapapaidaman ti Pilipinas a tumakder iti bukod ken agipatungpal iti nawaya a patakaran nu kasano a makilangen kadagiti dadduma a pagilian.