Daw nakibon nga hayop si Duterte sa atubang sang lapnagon nga nagabaga nga kaakig sang banwa nga ginagatungan sang makasuluka nga mga daku nga kaso sang korapsyon sa tunga sang pandemya, krisis sa ekonomya kag lapnagon nga pag-antus sang masa. Ginauyog ang trono sang nagahari-harian nga tirano sang nagahana nga krisis sa pulitika nga mahimo magawasaag sa nagahilapit nga panahon. Dapat hingalitan sang pumuluyong Pilipino ang nagaluntad nga krisis paagi sa pagbwelo sa ila mga paghimakas para sa demokrasya batuk sa garuk, terorista, kag tiranikong rehimen.

Gisigisi na ang karatula nga “anti-korapsyon” ni Duterte. Hayag na kon paano gingamit niya ini sa nagligad nga lima ka tuig para tabunan kag taguon ang sistematiko kag mga daku nga pagpangawat kag pagpandambong sa kaban sang banwa kag pagkuripon sang manggad. Sa ginpagwa nga inisyal nga report sang Commission on Audit (COA) kag imbestigasyon sang Senado, nabuyagyag ang direktang pagkaumid mismo ni Duterte kag sang iya mga alipures sa mga kagarukan.

Gin-abuso ni Duterte ang gahum sa tunga sang malapad nga krisis sa ikaayong lawas. Nabuyagyag nga ginkitaan niya ang pandemya sa paggamit sang kwarta sang banwa para ibakal sang tuman kamahal nga face mask, face shield kag personal protective equipment (PPE) halin sa ginpaburan niya nga kwestyunable nga kumpanyang Chinese. Posible nga pareho kadaku o mas daku pa ang mga kagarukan nga mabusisi sa mga ginabantayan nga imbestigasyon sang Senado kag COA.

Ang korapsyon sa idalom sang gubyerno ni Duterte isa sa mga daku nga paktor sa likod sang grabe nga kapalpakan sa pagginubyerno sa atubang sang padayon nga pagpanghalit sang pandemyang Covid-19 sa pungsod. Gin-una pa ni Duterte kag sang iya mga kahimbon ang ila mga bulsa sangsa hatagan sang prayoridad ang pagpabaskog sa ikasarang sang pungsod nga atubangon ang malala nga krisis sa ikaayong lawas. Samtang nagabuy-unan si Duterte kag mga burukrata kapitalista sa pagkurakot kag pag-usik sa kwarta sang banwa, wala tupong man ang pag-antus sang pumuluyo sa pabug-at nga mga lockdown, kakulangon sang mass testing, contact tracing kag mga ospital kag pasilidad medikal, bao-kahinay nga pagbakuna, pagpabaya sa mga nars kag iban pang mamumugon medikal, malaparan nga disempleyo, nadulaan sang trabaho kag kita kag tuman kagamay nga ayuda pang-ekonomya.

Bangud sa pagpabaya kag kapalpakan sa pagginubyerno, labi pa nga naglala ang pandemya sa pungsod. Gin-ako man mismo sang mga upisyal ni Duterte nga indi epektibo ang mga lockdown, pero indi para himuon ang dapat nga pagpabaskog sang sistemang medikal, kundi para lang maglikaw sa responsibilidad nga maghatag sang ayuda sa pumuluyo. Pat-ud nga mapaslawan ang pagahimuon kuno nga granular lockdown o lokalisadong lockdown sa atubang sang malaparan nga paglaton kag kulang kaayo nga mass testing kag contact tracing. Ang pagrehistro sa mas o menos 20,000 bag-o nga kaso sa kada adlaw nagahana nga magtimbuok pa sa maabot nga semana. Tuman ka hitad ang mga ospital kag madamo may balatian—indi lang sa Covid-19—ang indi na mahatagan sang atensyon medikal.

Kadungan sa paglala sang pandemya, nagagrabe man ang pagpamigos kag kalakasan batuk sa pumuluyo. Padayon ang kampanya sang pagpamatay sa mga lider kag mga aktibo sa mga paghimakas masa, subong man ang mga pag-aresto, pagpasaka sang kaso, pangkugmat, red-tagging kag “pagpasurender” sa mga tawo nga nagapanindugan batuk sa pasistang rehimen. Wala-untat ang pag-usik sang binilyon nga piso sa pagpanghulog sang bomba, pagpanganyon, istraping kag mga daku nga operasyon militar sa kaumhan nga nagasabwag sang terorismo sa masang mangunguma.

Sa tunga sang pandemya kag krisis, wala sang pagasudlan ang nagaindakal nga kaakig sang pumuluyong Pilipino sa rehimeng Duterte. Ang sabat ni Duterte amo ang dugang nga pagbinutig kag pagpaniplang, pagpanghikay kag pagpanglubag bilang mga pamaagi sa manipulasyon sang sentimyento kag panan-awan sang mga Pilipino. Pero indi na mag-obra ang amo nga estilo ni Duterte para makuha ang suporta sang pumuluyo bangud hayag na nga pangtabon lang ini sa ginahimo nga pagpamanggad kag pagpang-agaw sang mas daku pang gahum.

Bangud sa pag-ambisyon ni Duterte nga magpabilin sa poder lampas sa 2022 kag sementuhon sa Malacañang ang iya dinastiya, nagakaguba ang suporta lakip ang iya mga kaalyado sa mga Marcos kag Arroyo. Mansig maniobra sila subong agud ipwesto ang ila mga paksyon sa abot nga eleksyon. Pati ang kaugalingon nga partido nga PDP-Laban napihak bangud sa pagduso ni Duterte nga magdalagan nga bise-presidente, nga paningga agud makakuha sang mas daku nga pangpulitika nga ganansya.

Pangpulitika nga krisis ang nagahana nga magwasaag sa atubang sang pagkapyot ni Duterte sa poder sa atubang sang pandemya, pagkaguba sang ekonomya kag pangabuhian sang masa, kag pagkabuyagyag sang mga daku nga korapsyon sa idalom sang iya rehimen. Nagasanting ang kontradiksyon sa subong sa sulod sang nagaharing sahi kag sa tunga sang pasistang rehimen kag pumuluyo nga posible magabunga sang mga daku nga banggianay antes pa man mag-eleksyon. Sa atubang sang mga maniobra ni Duterte, nagadamo man ang mga pwersa nga nagabukas sa posibilidad sang pagtapos sa pagginahum sang tiraniya bisan antes ang eleksyon sa madason nga tuig.

Pabor ang sitwasyon nga ini para labing isulong ang mga pangmasang paghimakas kag ang pagbato para tapuson ang tiranikong rehimen ni Duterte. Labing nagalapad kag nagabakod ang malapad nga nagahiliugyong prente nga anti-Duterte sa pagdamo sang mga pwersa kag personalidad nga naganyat nga magtindog kag hayagan nga kontrahon ang korapsyon kag kapalpakan sang nagahari nga pasistang rehimen.

Dapat hingalitan sang pumuluyong Pilipino ang kahimtangan agud lubos nga isulong ang ila mga paghimakas para sa ila kaayuhan kag mga kinamatarung. Dapat hugpungon ang kusog sang pumuluyo sa mga pabrika, mga ospital kag upisina, mga kampus kag komunidad, kag pataason ang ila kamuklatan kag determinasyon nga magbato paagi sa mga pagtuon, pulong kag asembliya. Pasulugon ang mga protesta padulong sa daku nga baha sang nagakaakig nga linibo sa kalsada.

Iangot ang ang mga paghimakas sa kasyudaran sa mga paghimakas sa kaumhan kag palanugon ang singgit sang masang mangunguma para sa duta kag kinamatarung sa atubang sang hayagan nga brutal nga pagpamigos sang militar kag pulis.

Kadungan sini, dapat paigtingon sang Bagong Hukbong Bayan ang mga taktikal nga opensiba kag targeton ang pinakamasupog nga mga pasistang kriminal. Palanugon sa bug-os nga pungsod ang mga armadong kadalag-an bilang senyal sa pagpabagsak sang hayop nga si Duterte.