Ginpirmahan ni Rodrigo Duterte sang Abril 14 ang Executive Order 130 nga nagtapos sa 9-tuig moratoryum sa pagbukas sang mga bag-o nga minahan. Ginpapanaog ang moratoryum sang 2012 sang rehimeng Aquino III sa pila ka protektado nga mga lugar samtang wala pa nabag-o sang Kongreso ang tantos sa pagbuhis sa mga kumpanya sang mina. Sa panahon nga ina, may napasaka nga indi magnubo sa 291 bag-o nga aplikasyon sa pagmina. Nakabase ang mando sa Philippine Mining Act nga ginhimo nga layi sadtong 1995 pa.

Malapad nga kasamaran sa pumuluyo ang igadulot sang pagbasura sa moratoryum kag pagpadayon sa mapangwasak nga pagmina sa pungsod. Dugang sa bug-os nga ginapaggwa sang mga kumpanya sang mina ang hilaw nga materyales halin sa mga minahan (lakip ang duta), gamiton kuno ang rebenyu nga makuha diri bilang pangbayad sa binilyon ka piso nga gin-utang sang estado. Nakaangut man ini sa pagganyat sang dumuluong nga kapital nga ginalauman ni Duterte nga magapondo sa iya maanomalya kag makidumuluong nga mga proyekto nga imprastruktura sa idalom sang programa nga Build, Build, Build.

Kalakip sa nasambit nga pagapahanugutan nga mag-opereyt ang malapad nga minahan sang Sagittarius Mines Inc. (SMI), KingKing Mining Corporation kag Silangan Mindanao Mining Corporation. Tanan nga ini ara sa Mindanao kag madugay na nga ginapamatukan sang pumuluyo.

Suno sa mga upisyal sang rehimen, makatipon kuno sang ₱21 bilyon ang gubyerno kon pahanugutan nga magbukas ang 100 bag-o nga minahan. Pero suno sa Center for Environmental Concerns, ara sa 8%-10% lang ang nasukot sang gubyerno halin sa mga kontrata sa pagmina. Kabaylo sang amo nga rebenyu ginatantya nga magalab-ot sa ₱210 bilyon nga balor sang mga mineral ang ipaggwa sa pungsod sang mga kumpanya nga ini, imbes nga mapanginpuslan sang lokal nga ekonomya.

Sa aktwal, tuman ka gamay sang ginaamot sang sektor sang pagmina sa ekonomya sang pungsod. Sang 2020, ara sa 0.75% lang ini sang kabilugan nga gross domestic product sang pungsod. Suno sa Ibon Foundation, gamay lang nga ₱15.5 bilyon ang natipon sang estado halin sa industriya sa porma sang mga buhis, balayran kag royalties. Katumbas lang ini sang 0.07% sa kabilugan nga buhis nga natipon sang rehimen.

Wala man sang 1% ang ginaempleyo sang industriya. Sandig sa datos sang gubyerno, ara sa 190,000 lang nga mamumugon ang nakaempleyo sa pagmina sang 2019. Ang ginapatad nga 42,000 bag-o nga trabaho nga matuga sang bag-o nga mando wala pa sang gamay sa numero sang mga trabaho nga nadula kag padayon nga nagakadula bangud sa sobra ka lawig nga lockdown.

Sa pihak nga bahin, busog sa kita ang mga lokal kag dumuluong nga kumpanya sa pagmina bisan sa kasagsagan sang pandemya. Isa sa mga nagkuripon sang ganansya ang Nickel Asia, ang naga-opereyt sa Taganito Mining Corporation, Rio Tuba Nickel Mining Corporation, kag Cagdianao Mining Corp/ East Coast Mineral Resources Corporation. Naghabok ang netong kita sang Nickel Asia pakadto sa ₱4.07 bilyon sang 2020, 53% nga mas mataas sa ₱2.63 bilyon nga kita sini sang 2019. Nagganansya man sang husto ang Philex Mining Corporation nga naglista sang neto nga kita nga ₱1.16 bilyon, o 645% nga mas mataas kumparar sa 2019. Ang mga kumpanya nga ini ang nag-opereyt sa pila ka pinakamapanghalit nga mga minahan sa pungsod.

Wala-tuo nga pagpamatuk sang mga tagasakdag sang kapalibutan, sang simbahan nga Katoliko kag mga demokratiko nga sektor ang nagsug-alaw sa EO 130. Siling sang mga grupo, magadala lang ang mando sang dugang nga kamatayon kag halit sa pungsod. Lakip sa nagpamatuk ang diyosesis sang Marbel labi na sa pagbukas sang minahan sang SMI sa Tampakan, South Cotabato. Nagpabutyag man sang pagpamatuk sa mando nga ini ang Caraga Watch, Bayan Muna, Kalikasan Network, Panalipdan Mindanao kag madamo pa nga iban nga dinikada na nga nagabato sa mapanghalit nga mina.

Suno sa Kalikasan Network, ang pagbukas sang mga bag-o nga minahan magaresulta sa dugang nga kahalitan sa kapalibutan. Paliwat-liwat na nga napamatud-an ang malain nga epekto sang mga minahan sa suplay sang tubig kag pagkaon, amo man sa kagulangan kag biodiversity sini. Lakip sa mga epekto sini ang mas masunson kag makamamatay nga mga pagbaha nga nagdulot sang binilyon nga kahalitan sa kabuhi kag pangabuhian sang pumuluyo.