Nagpanawagan ang Cordillera People’s Democratic Front (CPDF)-Kalinga sa mga pungsodnon minorya kag mangunguma nga ululupod nga batuan ang operasyon sang Makilala Mines Corporation Inc (MMCI) sa banwa sang Pasil, Kalinga. Ang kumpanya nga ini ang subsidaryo sang Celsius Resources sang Australia.

Ang pagpamuhunan sang MMCI sa Kalinga ang kasunod sang ginhimo nga pagsubasta ni Ferdinand Marcos Jr sa mga rekurso sang pungsod sa pagbisita niya kasan-o lang sa Australia. Ginhatag sang iya rehimen ang Mineral Production Sharing Agreement (MPSA) sa kumpanya sadtong Marso. May dulot nga 25 tubtob 50 ka tuig ang ginhatag nga MPSA sa kumpanya.

Ang malapad nga kadutaan nga pagasakupon sang MMCI ang kabahin sang dutang palanublion sang tumandok nga Balatoc. Pagakawaton sang mga operasyon sini ang may 2,500 ektarya nga dutang tumandok.

Pagaminahon sang MMCI ang Maalinao-Caigutan-Biyog (MCB) mining deposit sang bulawan kag tanso nga yara sa tupad sang Pasil River. Pagabubuan sang kumpanya sang ₱13 bilyon ang MCB Copper Mining Project para sugdan ang operasyon sini subong nga tuig. Ginalauman nga magasugod nga makaganar ang minahan sa ikaduha nga tuig sang operasyon sini. Ang MCB deposit ang katambi sang Dickson deposit nga una namina sang Batong-Buhay Gold Mines Inc kag sang nagkalain-lain nga kasosyo sini.

Sandig sa MPSA, makabaton ang pungsodnon nga gubyerno sang bahin sa produksyon kabahin ang gamay nga excise tax sa produkto nga mineral kag royalty nga 4%, amo man sang pila ka buhis kag balayran. Magabayad lang ang MMCI sang sinsilyo nga ₱183,000 kada tuig sa local nga gubyerno sang Pasil. Samtang, ginalauman nga makamina ang MMCI sang 2.25 milyon tonelada nga ore ukon bato nga mineral sa sugod sang operasyon, kag doble sini sa masunod nga mga tuig.

Pagadal-on sa iban nga pungsod ang produkto nga bulawan kag copper nga ginamina sang MMCI sa Kalinga. Igasuplay ini sa mga imperyalista nga pungsod para sa automation kag nauso nga “green technology.”

Delikado kag mapangwasak

Wala iban nga tuga sa pumuluyo sang Kalinga ang pagmina kundi perwisyo kag malaparan nga pagpangwasak sa duta kag kabukiran. Pagagamiton sang MMCI ang pamaagi nga sub-level open stoping (SLOS) kung sa diin magakutkot sang mga tunnel nga may kadalumon nga tubtob sa 600 metro. Pagagamiton ang mga tunnel nga ini para sa dululungan nga pagkuha sang ore.

Igatambak sa mga tunnel nga ini ang 78% sang “mine tailings” ukon basura sang naproseso nga ore kung matapos na ang operasyon sang mina. Ang iban nga mabilin nga basura ang tuyo sini nga iproseso para kuno kakson ang makahililo nga kemikal kag himuon nga duta nga talamnan ukon pangtambak kontra-baha kag sa konstruksyon. Hamulag naman nga igatukod ang dam nga paga-imbakan sang tubig halin sa mga tunnel kag pagproseso sang ore nga maga-unod sang tanso, asido kag iban pa nga makahililo nga kemikal.

Maga-agaw sang suplay sang tubig kag kuryente ang minahan. Pagatukuron sini ang isa ka dako nga dam para tipunan sang limpyo nga tubig halin sa Kafacrutan Creek. Maga-agaw ini sang tubig halin sa Pasil River nga nagapanguna nga iligan sang tubig sa Kalinga.

Ma-igo man ang suplay sang kuryente sa Cordillera tungod magakuha sang 12 megawatts ang MMCI para sa mga operasyon sini. Magluwas sa pagkuha sang National Grid, magakuha ang kumpanya sang kuryente sa apat pa ka ginatukod nga proyekto pangkuryente sa Kalinga.

Sa babaw sang duta, 31.83 ektarya naman ang pagasakupon sang mga upisina, planta kag iban pa nga pasilidad.

Pagatukuron sang estado ang Lubuangan-Batong Buhay-Abra Road nga may kalabaon nga 85.5 kilometro para sa kapuslanan sang MMCI. Diri i-agi ang naproseso nga tanso nga pagadalhon sa mga dulungkaan sang Salomague, Cabugao kag San Esteban, mga banwa sa Ilocos Sur.

Kasabwat sang MMCI ang reaksyunaryo nga gubyerno sa pagpadasig sa proseso para mabuksan na ang minahan. Katimbang ang National Commission on Indigenous Peoples (NCIP), ginabuak sini kag ginapaaway ang mga pungsodnon minorya kag ginapunggan sila nga mag-isa para batuan ang minahan. Pareho sang madamo nga kaso sa bilog nga pungsod, ginamanipula sang NCIP ang mga tumandok agud libutan ang ginapangayo sang laye nga “Free, Prior, and Informed Consent” ukon permiso sang komunidad bag-o maka-opereyt ang mga kumpanya sa mina.

Nagaserbe nga gwardya sang minahan ang mga yunit sang militar kag pulis. Ginalunsar sa mga kabukiran sang Kalinga ang malaparan nga operasyon kombat sa tabon sang kontra-insurhensya para sumpuon ang pagpamatok sang pumuluyo sa proyekto.

Halin sa primer sang CPDF-Kalinga angot sa MMCI.