Koresponsal "Limpyo" nga enerhiya sa Batangas, mahigko nga kuluhaan sang kwarta

,
Ang artikulo nga ini may salhin sa PilipinoEnglishBisaya

Tungod sa duna nga manggad sang prubinsya sang Batangas kag bentahe nga pwesto sini sa pungsod kag rehiyon, ginalawayan ini sang dalagko nga mga negosyante kag dumuluong.

Pila ka tuig na nga ginawakal sang reaksyunaryo nga estado ang pagbuhin sang pagsandig sa fossil fuel (lana kag karbon) isip ginakuhaan sang enerhiya sang pungsod. Sa idalom sang rehimen Duterte, nagsugod nga ibukas ang pungsod sa dumuluong nga tigpamuhunan sa enerhiya nga renewable (wala nakasandig sa lana kag karbon) kag limpyo (wala nagatuga sang polusyon ukon higko). Sa idalom sang rehimen Marcos, gintugutan sini ang 100% nga dumuluong nga pagpanag-iya sang amo nga mga pasilidad.

Husto kag makatarunganon ang duso sang madamo nga sektor sang katilingban para sa limpyo nga enerhiya para matipigan ang kinaiyahan kag masalbar ang kalibutan halin sa climate change. Apang indi ini ang katuyuan sang mga dumuluong nga kumpanya kag kahimbon nila nga mga burgesya kumprador, pati na mga burukrata-kapitalista, nga madasig nakisakay sa tulod para sa enerhiya nga renewable.

Sa bilog nga pungsod, pipila ka pamilya kag kumpanya lang ang nagapanag-iya sa mga planta nga nagatuga kag nagasuplay sang kuryente, gamit ang hangin, tubig, karbon kag liquefied natural gas (LNG). Sa Batangas, may mga pasilidad ang mga Ayala kag mga Aboitiz kag mga negosyante nga sila ni Manny V. Pangilinan (MVP), Ramon Ang kag Enrique Razon Jr. Diri man nakabase ang bata ni Sen. Loren Legarda nga si Leandro Leviste nga nagapanag-iya sang Solar Philippine Power Project Holdings Inc. (SPPPHI). Pamilya Tan naman ang may uyat sang Citicore Solar Power Plant sa Tuy nga nagasuplay sang kuryente sa Emperador kag Tanduay Distillery sa Balayan kag Lian.

Sadtong 2016, ginhan-ay ni Leviste sa 160 ektarya nga dutang patag sa Calatagan ang pinakauna nga solar farm sang SPPPHI. Sadtong 2023, ginbakal nila Razon kag Leviste ang duha pa ka solar farm sa Batangas. Tuyo nila nga itukod ang pinakamalapad nga solar farm nga magasakop sa prubinsya, Nueva Ecija kag Bulacan.

Sadto man Disyembre 2023, ginbalita ni Pangilinan ang pagkapoto sang Roxaco Land Corporation sa Nasugbu. Kadungan sini, bahin nga ginsira ang Central Azucarera Don Pedro Inc (CADPI)-ang isa sa duha ka asukarera sa prubinsya kag ikaduha sa pinakadalagko sa pungsod.

Pagdangat sang tuig 2024, nalantad ang kabangdanan sa desisyon ni Pangilinan nga nagtay-og sa palangabuhian sang linibo ka Batangueño nga nagatubo. Gin-anunsyo niya sadtong Marso nga ginbakal niya ang Solar Phil New Energy Corporation (SPNEC), isa ka kumpanya sa idalom sang SPPPHI ni Leviste. Kabaylo sini, ginbaligya niya kay Leviste ang ROXACO. Paborable kay Leviste ang malapad kag patag nga katubhan sang Hacianda Roxas para sa iya nga solar farms.

Permi ginawakal sang mga burgesya nga ini ang handum nga magtuga sang barato nga kuryente para sa pungsod apang kabaliskaran ang reyalidad sini. Ilabi nga nagtaas ang presyo sang kuryente tungod monopolisado sang pipila ang merkado. Ang may control sa suplay ang amo man may control sa distribusyon.

Linibo ang mga mangunguma kag mangingisda ang mapalayas halin sa ila mga lugar para lang sa ila planta kag pasilidad. Kabahin diri ang 26,000-ektarya nga geothermal powerplant sang Aboitiz sa San Juan, Lobo, Rosario kag Taysan, ang 10,000-ektarya nga solar farm ni Leviste kag Razon sa natundan nga bahin sang Batangas.

Magasulod pa sa eksena ang plano nga wind powerplant sang Basic Energy nga magasakop sa 2,835-ektarya nga duta sa tambi sang dagat sang Balayan kag Calatagan nga ginapanag-iyahan ni Ramon Villavicencio. Amo man ini nga planta ang plano nga itukod sa tunga sang mismo dagat sang Mabini sang Philippine National Oil Company.

Sa pagpinalumbaanay sang mga kumpanya nga ini nga itukod ang tagsa nila ka pasilidad, ginalapakan nila ang kaayuhan sang tuman kadamo nga pumuluyong Batangueño nga ginapalayas sa ila mga puluy-an, duta kag palangabuhian. Dugang pa ang pagkawasak sang kinaiyahan tungod sa iresponsable nga pagbungkag sang tupad baybay kag pagkahilo sang mga manggad sa tubig sa Verde Island Passage.

"Limpyo" nga enerhiya sa Batangas, mahigko nga kuluhaan sang kwarta