Sa nagligad nga mga tinuig tubtob subong, sa pagpanguna sang batalyon sang Armed Forces of the Philippines, mga yunit sang Philippine National Police, amo man sang mga upisyal sang NTF-Elcac kag Anti-Terrorism Council, gintigayon ang wala untat nga Red-tagging, pagpang-guba kag malisyoso nga pagdalahig sa mga sibilyan kag ila mga organisasyon sa armadong kahublagan. Madugay na ini nga ginahimo sang reaksyunaryong estado apang nagbaskog kag nangin sistematiko halin sadtong nagligad nga rehimeng Duterte tubtob subong nga rehimen Marcos. Kabahin ini sang mahigko nga kontra-insurhensya nga gyera sang reaksyunaryo nga estado nga nakati-on sa mga sibilyan.

Sa panahon ni Duterte, wala sektor, industriya, organisasyon ukon indibidwal nga may bisan gamay sang pagka kritikal sa iya nga paghari, kabahin ang mga kritiko sa iya nga kriminal nga “gyera kontra-druga,” ang ginluwas sa iya pagpamahog. Sadtong 2018, sa tabon sang pagsumpo sa “Red October,” nga kuno tuyo para pabagsakon ang iya nga rehimen, ginlunsar ni Duterte ang kampanya sang malaparan nga pagdalahig sa mga pwersa kag organisasyon nga nagabato sa iya nga rehimen. Linibo ka tawong-midya, estudyante, lider kag myembro sang mga pungsodnon-demokratiko nga organisasyon, atleta kag artista ang ginpaandaman ni Duterte kag iya mga upisyal militar.

Sa nagligad nga mga tuig tubtob subong, indi maisip ang mga aktibidad, porum kag pagpalapnag sang mga pagpang-guba kag Red-tagging sang nagkalain-lain nga mga yunit militar sa midya, mga eskwelahan kag sa kabukiran. Bisan sadtong panahon sang pandemya nga Covid-19, sako ang mga yunit nga ini sa malisyoso nga pag-angot sa mga sibilyan sa armado nga kahublagan para pilit sila nga “pasungkaon” kag bungkagon ang ila nga mga organisasyon masa. Ang mga yunit militar man nga ini ang naglunsar sang nagkalain-lain nga mga “youth summit” sa mga unibersidad kag mga komunidad sang mangunguma nga masami nagakadala sa pagpang-guba sa mga progresibo nga institusyon kag mga dayag nga organisasyon masa.

Gingamit sang rehimen ang madamo nga upisyal sa lebel-baryo kag munisipalidad para ipton ang ila mga kabaryo kag ilikaw ang krimen sa AFP sa tagsa nila ka sakop.

Pinakalutaw nga nagatiglawas sang taktika nga ini ang NTF-Elcac, nga ginpugaran sang pinakabat-ulan nga Red-tagger pareho nila ni Hermogenes Esperon Jr, Colonel Harold Cabunoc, Mocha Uson, Lorraine Badoy, Jeffrey Celiz, Salvador Panelo kag madamo pa nga iban. Sa Senado, kasan-o lang, ginpangunahan ni Ronald “Bato” de la Rosa ang wala tuo nga pag-red-tag upod ang mga nagtraydor pareho nila ni Noel Legaspi, Joy Saguino, Kate Raca kag iban pa nga nagpagamit sa AFP. Nangin iligan sang pinakasagunson kag mabaskog nga pagpang-guba kag pagpaandam ang SMNI Network nga ginapanag-iyahan sang tinawo ni Duterte kag subong pugante nga si Apollo Quiboloy. Nangin patag man sang ila mapintas kag makamamatay nga pagpang-guba kag pamahog ang Facebook, Youtube kag iban pa nga plataporma sang social media.

Pamahog sa kabuhi, kahilwayan kag seguridad

Sa isa ka desisyon nga ginsulat sadto pang Hulyo 4, 2023, gindeklarar sang Korte Suprema nga ang Red-tagging ukon ang malisyoso nga pag-angot sa mga sibilyan sa armado nga kahublagan, ang pamahog sa kabuhi, kahilwayan kag seguridad sang mga biktima sini. Ang desisyon ang kasugpon sa ginpaburan nga petisyon para sa writ of amparo ni Siegfred Deduro, anay tiglawas sang Bayan Muna Party-list. Ginsapubliko ang desisyon nga ginsulat ni Associate Justice Rodil V. Zalameda sadto lang Mayo 8.

Ini ang una nga higayon nga ginhatagan sang korte sang ligal nga kahulogan ang konsepto sang Red-tagging sa Pilipinas. “Ang pagtatak sa isa ka tawo isip “Red” ukon “Pula” ang masami may kasugpon nga ma-id-id nga sarbeylans, direkta nga pagpang-ipit, kag sa pila ka higayon, sa ulihi kamatayon. Sa pag-angot sa gina-red-tag nga mga indibidwal sa mga komunista ukon terorista, nangin target sila sang mga vigilante, grupo nga paramilitary ukon bisan sang mga ahente sang estado kag tungod diri madasig mahangpan kung ngaa mahimo mahadlok ang isa ka indibidwal nga ma-red-tag nga nagabutang sa katalagman sa ila kabuhi kag seguridad,” sulat sang Korte Suprema.

Sandig sa Korte Suprema, mahimo ihatag ang writ of amparo sa mga biktima sang Red-tagging, amo man sa mga biktima sang “pagpang-guba, pagtatak, kag pagkabig nga maysala paagi sa pag-angot (guilt by association) tungod “madali lang mahangpan” ang kahadlok nga mabatyagan sang biktima tuga sini.