Hayagan, mabangis kag wala-untat ang awayan sang magkaribal nga mga reaksyunaryo nga grupong Marcos kag Duterte. Nagsugod ang ila kinagamo sa lunsay wala kabulusgan nila nga pagkasungak-sungak sa manggad kag gahum. Madasig nga nagakaluto ang mga kontradiksyon nga ini tungod sa pagpadali ni Marcos nga lubos nga dugmukon ang tanan nga ikasarang ni Duterte nga makabalik sa poder kag punggan ang karibal sa tinguha sini nga bawion ang ila interes sa pulitika kag ekonomiya.

Labi pa nga magsingki ang awayan nga ini samtang nagahilapit ang eleksyon nga midterm sa 2025. Pagalauman nga ang mga banggianay nga ini ang pasada lang sa paglupok sang mas dalagko kag mapintas pa nga bungguanay. Posible nga tay-ugon ang kapag-on sang nagahari nga rehimen Marcos, apang magapadulong man sa mas nga konsolidasyon kag monopolisasyon sini sa gahum pampulitika. Katimbang sini ang labi nga pagsangkad kag pagbaskog sang mas malapad nga demokratikong kahublagan nga magahangkat sa pasista nga paghari sang mga Marcos.

Ginbuyagyag sa mga pagtalakay sa Kongreso ang kagarukan nga nalab-ot sang nagahari nga sistema sa garapalan nga paggamit ni Duterte sa poder sa pagpangkurakot, pagpalapad sang iya manggad kag imperyo nga kriminal, magluwas pa para sa kapritso kag mga gawi nga dekadente. Ginadetalye diri ang direkta nga papel ni Duterte kag sang pinakamalapit niya nga kahimbon sa pagpatay sa puluan ka libo sa Oplan Tokhang kag peke nga “gyera kontra droga,” amo man sa maduguon nga kampanya sang pasista nga pagpanumpo. Labi nga nagabaskog ang singgit sang pumuluyo para sa katarungan, kag para pasabton, arestuhon kag lagson si Duterte kag iya mga kahimbon sa krimen kag korapsyon.

Samtang nakapokus ang atensyon sang publiko sa mga talakayan sa Kongreso nga nagaduot kay Duterte, padayon naman ang nagahari nga hubon ni Marcos sa kaugalingon sini nga burukrata-kapitalista nga pagpamanggad kag konsolidasyon sang gahum pampulitika. Sugod sang nagpungko sa Malacañang, indi magnubo sa lima ka dalagko nga kaso sang korapsyon batuk sa mga Marcos (nga katumbas sang masobra ₱202 bilyon) ang ginbasura sang mga korte (gamay lang ang kaso sang 57-ektarya nga duta nga gin-angkon sang mga Marcos sa Paoay nga ginbawi kasan-o lang sang Korte Suprema). Masako man si Marcos sa pagpangtorse sang kasaysayan agud hinabunan ang korapsyon, pasismo kag krimen sa idalom sang laye militar sang iya amay nga diktador (1972-1986).

Gin-agaw ni Marcos sa kamot sang mga Duterte (kag sang China) ang maanomalya nga kontrata sang gubyerno sa pila ka dalagko nga proyektong imprastraktura kag ginbalhin sa ginapaburan niya nga mga kumpaniya (gamit ang pautang sang US, Japan kag World Bank). Gintigana ni Marcos ang ₱550 bilyon nga pondo sang banwa sa Maharlika Investment Fund agud ibubo ini sa negosyo sang mga kroni nga burgesya komprador pareho nanday Ramon Ang, Enrique Razon, Manny Pangilinan, ang mga Aboitiz kag iban pa. Magatigana sa 2025 sang indi magnubo sa ₱10 bilyon para sa “confidential and intelligence funds” ni Marcos para sa iya nga personal kag pampulitika nga kapuslanan. Ginpabalik ni Marcos sa pungsodnon nga gubyerno ang “sobra” nga ₱20 bilyon nga pondo sang PhilHealth bisan pa sa ipit-ipit nga panginahanglan kag dalagko nga mga utang sini.

Kakunsabo ang mga sindikato, gina-uyatan subong ni Marcos, asawa nga si Liza Araneta, kag sang mga Romualdez ang suplay sang bugas kag kalamay, pati na ang bombay kag iban pa nga produktong agrikultural. Ginagamit nila ang kontrol nga ini para sa manipulasyon sang presyo kag pagkamol sang maksimum nga ganansya. Ang kontrol sa baligyaanay sang iligal nga droga sa Pilipinas ang gina-uyatan subong sang mga tinawo ni Marcos.

Wala sang huya ang pagpagusa ni Marcos gamit ang pondo sang pumuluyo, lakip ang isa ka bilyon ka piso nga gin-usikan sa asud-asod nga biyahe sa gwa sang pungsod subong nga tuig. Nabuking siya nga nagagamit sang helikopter para maglikaw sa trapiko para maglantaw sang konsyerto. Ginregalohan siya sang indi magnubo sa $1 milyon nga pribado nga konsyerto sang Duran Duran sa iya nga kaadlawan, nga indi lang lapas sa laye, kundi direkta nga pagtampalas ni Marcos sa masa nga adlaw-adlaw ang pag-antus kag pasakit.

Ginpwesto ni Marcos ang mga tampad sa iya nga upisyal sang militar kag pulis. Sa iya nga mando, wala-untat ang armado nga pagsumpo kag paglapas sa mga tawhanon nga kinamatarung sa bilog nga pungsod. Padayon ang mga pagpamatay, pagpangtortyur kag pag-abdak. Halos 800 ang mga detenidong pulitikal. Ginatos ka baryo sa kabukiran ang ginapaidalom sa paghari militar para tapnaon ang masa nga nagabato.

Ang rehimen Marcos ang subong pinakakonsentrado nga dagway sang estado nga burukrata kapitalista, pasista kag neokolonyal. Nagaserbe ini sa interes sang mga dumuluong nga monopolyo kapitalista kag nagahari nga sahi sang dalagko nga burges komprador kag dalagko nga agalon mayduta, kag sa interes sang mga nagahari nga dinastiya.

Ginapigos ang malapad nga masa sang pumuluyong Pilipino sa idalom sang burukrata-kapitalista nga estado. Ginpadayon ni Marcos ang mga neoliberal nga patakaran sang liberalisasyon, pribatisasyon kag deregulasyon. Sobra-sobra ang ginapapas-an sa ila nga buhis kag mga balayran, apang halos wala sang nakuha nga serbisyo pang-ikaayong-lawas, pang-edukasyon, pabalay kag iban pa nga mga serbisyo pampubliko nga dapat ginapasiguro nga libre sang estado. Nagasarurot ang kabuhi sang masa sa atubang sang mataas nga presyo, manubo nga sweldo, kawad-on sang trabaho kag pagpang-agaw sang duta kag palangabuhian.

Maathag nga ginapakita sang sitwasyon ang nagadalom nga krisis sang nagahari nga sistema nga ginaharian sang mga burukrata kapitalista nga nagapagusto sa korapsyon kag kriminalidad—si Duterte sadto, si Marcos subong, kag ang tanan nga reaksyunaryo nga rehimen halin sang gintukod sang imperyalismong US ang estado nga neokolonyal. Sa agaway kag sikuhanay sang magkaribal nga hubon nga wala kabulusgan sa manggad kag gahum, nagakabuyagyag ang sistema nga garuk tubtob sa kaidadalman.

Determinado ang pumuluyong Pilipino nga pangapinan ang ila mga kinamatarung kag batuan ang burukrata-kapitalista nga rehimen US-Marcos. Dapat ubos-kusog nga pukawon, organisahon kag pahulagon ang pumuluyo, kag tukuron ang pinakamalapad nga nagahiliugyon nga prente sang tanan nga pwersang kontra-pasista kag kontra-korapsyon. Sa ubod kag unahan sang masangkad nga pagbato sa pasista kag papet nga rehimen Marcos amo ang organisado nga kusog sang mga sandigan nga sahi kag sektor.

Agud nga lubos nga magsulong kag magdaog, dapat i-angot sa paghimakas para sa pungsodnon demokrasya ang pagbato sa burukrata-kapitalista nga rehimen. Lubos lang ini nga madula upod na ang mga sandigan nga palaligban sang imperyalismo kag pyudalismo paagi sa pagtapos sa sistema nga malakolonyal kag malapyudal. Para maagum ang handum nga ini, kinahanglan nga usuyon ang rebolusyonaryo nga banas, nagapanguna paagi sa pagsulong sang armado nga paghimakas agud maangkon ang estratehiko nga katuyuan nga tukuron ang matuod nga demokratikong gubyerno sang banwa.