Nagprotesta ang mga kabataang Pilipino sa harap ng Senado sa Pasay City noong Mayo 22 para ipahayag ang kanilang pagtutol sa pagraratsada sa panukalang Mandatory Reserve Officers’ Training Corps (ROTC) sa mataas na kapulungan. Noong Abril, inihayag ng ilang senador ang plano nilang pagratsada sa naturang mapanupil na panukala bago magtapos ang sesyon ng Senado.

Ang pagbabalik sa mandatory o obligadong ROTC ay kabilang sa mga programang sinuportahan ng rehimeng Marcos mula nang maluklok sa poder noong 2022. Ipinahayag niya sa unang State of the Nation Address ang pagsuporta dito at kagustuhang ibalik ang sapilitang pagsasanay militar sa senior high school.

Tinututulan ito ng iba’t ibang mga grupo ng kabataan. Ayon sa No to Mandatory ROTC Network, ang sumusunod ang na pangunahing mga dahilan: 1) Dagdag gastos at paglulustay ng pondo ng publiko; 2) Dagdag pahirap sa mga estudyante, guro at magulang; 3) Kultura ng karahasan at korapsyon; 4) Nagtataguyod ng pekeng nasyunalismo; 5) Banta sa kalayaang pang-akademiko 6) Paglabag sa lokal at internasyunal na mga batas at kumbensyon kaugnay ng karapatang-bata.

Sa harap ng muling banta na ilusot ang panukala, nagiging matingkad umano ang posibilidad na gamitin ang mandatory ROTC sa harap ng umiigting na posibilidad ng pagputok ng isang gera sa pagitan ng imperyalistang US at China.

“Sa pagpapasa ng mandatory ROTC, sapilitang isusubo ang kinabukasan ng kabataan sa gera at gagawing bala laban sa dayuhan—isang gera na hindi gusto ng kabataan ngunit itinutulak ng rehimeng Marcos sa kanyang pagpapakatuta sa US,” pahayag ng Anakbayan.

Noong Disyembre 2022 pa ipinasa ng House of Representatives ang katapat na panukala nito na National Citizens Service Training (NCST) program.

Napabasura ng mga kabataan ang mandatory ROTC noong Enero 2002 kasunod ng mga protestang sumiklab matapos ang pagkamatay ni Mark Welson Chua, 19 anyos na estudyante ng University of Sto. Tomas, noong Marso 2001 sa kamay ng kapwa upisyal sa ROTC ng pamantasan.

Isiniwalat noon ni Chua ang mga anomalya, korapsyon at pang-aabuso sa loob ng UST ROTC dahilan para pag-initan at gantihan siya ng mga upisyal nito na sinipa at inalis sa pusisyon.