Pwersahay nga napaiwas an mga kaapi han tribu han Mamanwa ha usa nga sityo ha Northern Samar kahuman himuon nga panmilitar nga hedkwarters han 8th Infantry Division an ira komunidad para ha usa nga dako nga pankombat nga operasyon ha nakapalibot nga kagugub-an, sigon ha Bagong Hukbong Bayan.

Tikang pa han temprano nga parte han Mayo, kasundaluhan na ngan diri sibilyan an naukoy ha komunidad han mga minoriya ha Kilometro 7 ha Barangay San Isidro, Las Navas, kahuman gumikan an ngatanan nga residente ha ira mga balay. Ginikan gihapon an ngatanan nga residente ha sapit nga sityo han Kilometro 6.

Gumikan an mga sibilyan kahuman magdamo ngan magsulaysukay ha kagugub-an nga lupgop han Barangay San Isidro ngan apiki nga Barangay Sag-od an porlomenos 400-500 nga pasista nga tropa, kaupod an mga tikang ha 87th Infantry Battalion nga nakabase ha apiki nga bungto han San Jose de Buan, Western Samar. Ini nga operasyon nga nagtarget ha lokal nga yunit han BHB, nakapailarum ha kumand han 8th ID ha panguna han kumander hini nga hi Major General Edgardo de Leon, sigon ha Rodante Urtal Command (RUC), an kumand han BHB ha prubinsya.

Sigon ha tagapagyakan han BHB-RUC nga hi Ka Amado Pesante, an mga komunidad han parag-uma ngan minoriya maiha na nga nahiara ha pag-ebakwet kun katsundalo ha ira lugar. “Baga hin standard operating procedure (SOP), dagmit hira nga nag-empake han gamit ngan gumikan ha ira bablay,” sering niya.

Kundi tikang han ira paggikan, waray na hira nakag-uma, nakapamanwa, o nakapanguway nga amo an ira surok hin panginabuhi, sering ni Peante. “Sugad han nakalabay, han pag-abot han mga sundalo, inundang gihap an mga parag-uma ngan minoriya ha Sais ngan Siyete ha pagtrabaho. Naukoy nala an mga parag-uma ha mga uma ngan bubkid dara han kahadlok nga igharas o igred-tag han militar.

“Sugadman, diri hira maaram tiunan-o nira papakaunon an ira mga pamilya,” sering ni Pesante.

Sugad an nahitabo hadton Enero kun diin tubtub 623 nga pasista nga tropa ilarum han 8th ID an naglansar gihapon hin usa nga pankombat nga operasyon kontra ha BHB nga naglupgop han pareho nga erya. Hini nga panahon, damo nga talapas ha tawhanon nga katungod an nahitabo. Ginrabas han kasundaluhan an umhanan han usa nga parag-uma samtang ginsunog an usa nga kalawid (balay ha uma). Gin-gapos liwat an usa nga parag-uma nga kaapi han tribu Mamanwa, ngan nagtarhug nga papatayon hiya gamit an sundang. Iligal naman nira nga gindetiner an usa nga mag-asawa ngan kahuman gintortyur an lalaki ngan ginlugos naman an babaye.

Nagsering hi Pesante nga nagmaan na an mga parag-uma ngan kinadto ha iba nga barangay ha Las Navas agud makalikay ha mga sundalo ngan han ira pwersahay nga “pagpasurender.”

“Samtang mayda presensya han militar ha komunidad, diri makakalaum an mga residente nga parag-uma hin murayaw nga kinabuhi. Diri hira murayaw nga makakag-uma, makakagbaligya han ira produkto, ngan makakapalit han ira mga panginahanglan nga diri nagbubutang ha risgo nga tahapan nga ginhihimo nira iton agud suportahan an BHB.”

Maiha na nga ginhaharas, ginrered-tag, ngan “ginpapasurender” han militar an tribu Mamanwa ha eraya ngan kagugub-an nga parte han Barangay San Isidro.

“Karuyag han militar nga gamiton hira ha mga pankombat nga operasyon ngan singabuton an ira kahibaruan ha mga bukid, mga lugar kun diin hira agsub mamanwa ngan mag-uma,” sering ni Pesante.

Ginpanawagan han tagapagyakan han BHB-RUC nga kundenaron an militar nga okupasyon han Barangay San Isidro ngan iba pa nga barangay ha Northern Samar.

Basar ha report, padayon an okupasyon han tinagdosena nga mga pasista nga tropa ha bug-os nga komunidad han mga parag-uma ha prubinsya, sugad han Las Navas, Catubig, Palapag, Mapanas, Gamay, ngan bungto han Catubig.

“An okupasyon militar ha mga komunidad han parag-uma amo an nagpupugong ha masa nga makag-uma ngan iba pa nga porma hin pakabuhi. Ha butnga han waray katupong nga ekonomiko nga krisis, tarhug an kasundaluhan ha kinabuhi ngan pakabuhi han katawhan ha kabaryuhan.

“Dugang nga kinahanglan suportahan han katawhan Pilipino an panawagan han masa nga parag-uma nga palayason an militar ha kabaryuhan,” pagtapos ni Pesante.