Read in: English

Positibo nga ginkakarawat han National Democratic Front-Eastern Visayas an desisyon han Commission on Human Rights-Region 8 nga ipursige an imbestigasyon ha ‘overkill’ nga panmomba han Armed Forces of the Philippines kontra ha usa nga yunit han Bagong Hukbong Bayan (BHB) ha Dolores, Eastern Samar.

Nananawagan kami ha CHR nga maghimo hin independente nga imbestigasyon ha mga grabe nga panalapas ha internasyunal nga makatawo nga balaud, partikular an mga probisyon hiunong ha paghimo hin ginkikinahanglan ngan tuang nga atake (rule of necessity and proportionality) ha kakontra nga pwersa, nga gintalapas han AFP ngan han 8th Infantry Division kontra ha 50 nga Pula nga mangaraway hadton Agosto 16.

An mga kadugangan nga report nga nakarawat tikang ha Demokratiko nga Gubyerno han Katawhan naglaladawan han madarahug nga pwersa nga gin-gamit han AFP ngan han 8th ID pag-atake han platun han BHB:

1. Han alas-4 han maagahon, duha nga panrekonaysans nga edro an linupad ha base han yunit han BHB ngan ginsundan pa hin duha nga FA-50 nga fighter jet nga dudrungan nga naghulog hin unom nga bomba. Ginsundan ini hin mga pan-atake nga edro nga naghulog hin duha pa nga bomba ngan nagpadayon han pangistraping tikang ha kahanginan.

2. Pag-abot han alas-8 han aga, duha nga helikopter naman an nagpinabuto han mga masinggan ngan iton nga mayda tunog nga sugad han rocket missile agud istrapingon an erya tubtub kulop. Ha kada nahuhulog nga bomba, mayda liwat nalupad nga pansarbeylans nga drone ha palibot han erya nga ginbombahan.

3. Pagkakulop, naibanan an pangistraping ngan panmomba kundi usa nga panrekonaysans nga edro ngan helikopter an naglinupad-lupad ha erya. Waray pa nakontento an AFP han ira panlasurbo ngan pira kabeses pa hira nga nanganyon ha yunit han BHB.

4. Ha usa nga pahayag ha midya han AFP ngan han 8th Infantry Division, ira mismo gin-amin nga gumamit hira hin ground assets o mga tropa ha ubos (kaupod an mga tropa han 52nd IB ngan 78th IB), pati aset ha kadagatan kontra ha usa kaplatun hin mga Pula nga mangaraway nga ha maksimum, armado la hin pira nga awtomatik nga riple ngan mga improvised nga command-denoated explosive.

5. Kaupod han mga biktima han atake an mga panmedikal nga istap nga unta mag-oopera ha mga Pula nga mangaraway nga mayda luslos. Maghihimo liwat unta hira hin iba pa nga serbisyo medikal para ha iba nga mga Pula nga mangaraway ngan han masa ha erya.

Ha amon patikang nga pagtantiya, ha kabug-usan, an AFP ngan an 8th ID gumamit hin duha nga fighter jet ngan duha nga pan-atake nga helikopter nga nagpabuto hin walo nga “smart bombs,” mga masinggan ngan rocket missiles, pito nga pansarbeylans nga drone, kanyon, ground troops tikang ha duha kabatalyon, ngan waray maihap nga aset ha kadagatan, para ha 13 kaoras nga atake kontra ha nasering nga yunit han BHB.

Gindidig-unan namon nga an AFP ngan an 8th ID gintalapas an mga protokol ha gerra pinaagi han paggamit hin lahus-ha-kinahanglan nga pwersa kontra ha yunit han BHB nga waray ha kundisyon umato, armado hin mas maluya nga mga armas ngan ginkokomponer hin mga Pula nga mangaraway nga nagrerekober pala tikang ha sakit.

Gintuyo nga paturapak an mga atake, nakadiriher ha usa nga hiluag nga perimetro ngan waray magpakita hin bisan gutiay nga kaluoy. An ira katuyuanan amo an hul-os nga puuhon an bug-os nga yunit ngan diri magdara hin priso (take no prisoners). An ira brutal nga atake nagresulta ha kamatay han 19 ngan pagkasamad han iba pa.

Gin-aaghat namon an CHR nga ha dagmit nga panahon maglansar hin independente nga imbestigasyon. Poyde liwat maglansar hin mga fact-finding mission an iba pa nga independente nga tag-undong han katawhanon nga katungod hiunong ha epekto han panmomba ngan iba pa nga panalapas ha tawhanon nga katungod nga ginhimo han mga pwersa han estado ha mga nakalibot nga komunidad. Ginsisiguro namon an ira talwas nga pagsulod ha mga teritoryo han Demokratiko nga Gubyerno han Katawhan; diri nira kinahanglan hin sundalo o pulis agud magserbe nga ira security escort.

Nananawagan gihap kahmi ha AFP ngan ha Philippine National Police nga tanggalon (pull out) an ira mga tropa ha mga komunidad han parag-uma ngan tagan lugway an mga tagpanalipod han tawhanon nga katungod nga makaglansar hin imbestigasyon hin waray pagdelatar o peligro. An ira presenya ngadto nakakagdurot hin kahadlok ha mga residente ngan may posible nga epekto ha kakagawsan han imbestigasyon.

Maghuhulat an NDF-EV ha resulta han imbestigasyon agud matagan hustisya an mga biktima ngan an ira mga pamilya para ha grabe nga krimen nga ginhimo ha ira. #