Read in: Pilipino | English | Bisaya
Download: PDF | EPUB | MOBI

Di­sye­mbre 26, 2020 na­kit-an ang pa­tay nga la­was ni Kau­pod Anto­nio Ca­ba­na­tan, 74 kag asa­wa ni­ya nga si Kau­pod Flo­ren­da Yap, 65 sa Ba­ra­ngay Bo­tong, Oton, Iloi­lo. Si Kau­pod Anto­nio nga mas ki­la­la sa re­bo­lu­syo­nar­yong ku­bay bi­lang si Kau­pod Su­sing kag Man­lim­ba­sog (Mag­pur­si­ger) kag si Kau­pod Osang lun­say pi­la ka tuig na nga re­ti­ra­do sa re­bo­lu­syo­nar­yong hi­li­ku­ton ba­ngud sa mga ka­sab­la­gan kag ka­ti­gu­la­ngon. Nag­du­gay ang pag­kum­pir­ma sa ila iden­ti­dad ba­ngud sa mga dis­lo­ka­syon sa mga lin­ya sang ko­mu­ni­ka­syo­n, ma­bas­kog nga mga ope­ra­syong mi­li­tar kag lap­na­gon nga te­ro­ris­mo sang es­ta­do sang pa­sis­ta nga ber­du­gong re­hi­meng US-Du­ter­te.

Ang pag­pa­tay sa ila isa la­mang sa la­bing uli­hi nga ka­lai­nan sang pa­sis­ta nga ber­du­gong re­hi­men nga ma­ba­ngis nga na­ga­pa­mi­gos kag na­ga­pa­ma­tay ba­ngud sa la­baw nga ka­had­lok sa in­di bas­ta ma­lu­tos nga pung­sod­non-de­mok­ra­ti­kong re­bo­lu­syon kag in­di bas­ta ma­dug­mok nga pung­sod­non-de­mok­ra­ti­kong han­dum sang ma­sang anak­bal­has kag pu­mu­lu­yong Pi­lip­no. Sa mga li­der sang Par­ti­do kag Ba­gong Huk­bong Ba­yan, tu­mod man o gi­na­sus­pet­sa­han, ang po­li­si­ya sang re­hi­men amo ang “in­di mag­da­la sang bi­hag”, pag­tam­pa­las kag wa­la ha­wid nga ka­pin­tas. Bi­san pa man, mas ma­la­ut pa sang­sa iban ang gin-ag­yan nan­day Kau­pod Man­lim­ba­sog kag Kau­pod Osang. Gin­du­kot si­la kag ta­go nga gin­hu­nong sang pi­la ka bu­lan an­tes gin­pa­tay paa­gi sa pag­ga­ro­te agud hi­mu­on nga du­gu­on nga tro­peo sang mga pa­sis­ta sa oka­syon sang ika-52 nga ani­ber­sar­yo sang Par­ti­do. Pat-ud, gin­pa­an­tos si­la kag gin­hi­mu­an sang nag­ka­la­in­la­in nga pa­ma­hug kag ka­lau­tan agud ma­pu­ga kag magtrai­dor sa iban nga kau­pod kag sa ila re­bo­lu­syo­nar­yong prin­sip­yo. Pe­ro sa ka­ta­pu­san, ang wa­la sang ka­lu­oy nga pag­pa­tay sa ila pa­ma­tu­od sang ila ka­tam­pad tub­tob sa pi­na­kau­li­hi nga gin­ha­wa kag pag­ka­pas­law sang mga ha­yop nga pa­sis­ta.

Ma­bas­kog nga gi­na­kun­de­nar sang Par­ti­do ang pag­pa­tay kag pag­tam­pa­las kan­day Kau­pod Man­lim­ba­sog kag Kau­pod Osang. Indi mag-un­tat ang Par­ti­do kag re­bo­lu­syo­nar­yong hub­lag tub­tob in­di ma­ha­ta­gan-ka­ta­ru­ngan ang ma­pin­tas nga pag­ta­pay sa ila. Ang ka­tam­pad kag sak­ri­pi­syo ni­la kag iban pa nga re­bo­lu­syo­nar­yong mar­tir hi­mu­on nga inspi­ra­syon sang Par­ti­do pa­ra la­bi pa nga pa­san­yu­gon ang mga pag­ti­ngu­ha kag pag­hi­ma­kas pa­ra pa­ngi­ba­ba­wan ang ta­nan nga hang­kat kag ka­bud­la­yan kag isu­long ang de­mok­ra­ti­kong re­bo­lu­syon sang ban­wa tub­tob sa lu­bos nga ka­da­lag-an.

Gi­na­ha­ta­gan sang Par­ti­do sang pi­na­ka­ma­ta­as nga pag­sa­lu­do ang pag­ka­mar­tir amo man ang sin­se­ri­dad kag bu­la­wa­non nga bug-os ka­bu­hi nga pag-a­la­gad ni Kau­pod Man­lim­ba­sog sa re­bo­lu­syo­n. Nag-um­pi­sa ang iya nga re­bo­lu­syo­nar­yong hi­li­ku­ton bi­lang ak­ti­bis­ta nga es­tu­d­yan­te sang mag­pa­ta­pu sa Ka­ba­ta­ang Ma­ka­ba­yan-Ce­bu sang 1967 kag Sa­ma­hang De­mok­ra­ti­ko ng Ka­ba­ta­an sang 1969. Nag­pa­ngu­na si­ya sa pag­pa­lap­nag sang pung­sod­non de­mok­ra­ti­kong hub­lag pro­pa­gan­da sa Ce­bu, Neg­ros Ori­en­tal, Bo­hol, Ley­te, Sa­mar tub­tob naa­min­han sang Min­da­nao. Nag­pa­ngu­na si­ya sa pag­tu­kod sang mga tsap­ter sang mga prog­re­si­bo nga or­ga­ni­sa­syong ma­sa sang mga pa­ma­tan-on-es­tud­yan­te, ma­mu­mu­gon, ma­ngu­ngu­ma, ma­ngi­ngis­da kag iban pang de­mok­ra­ti­kong sek­tor.

Sang 1971 na­ngin ka­ta­pu si­ya sang Par­ti­do kag ka­ta­pu sang Ko­mi­teng Re­hi­yu­nal sang Na­sid­la­ngan Bi­sa­yas (nga tem­po­rar­yo nga nag­sa­kop tub­tob naa­min­han sang Min­da­nao) kag ko­mi­te nga ta­ga­pa­tu­man kag sek­re­tar­yat si­ni. Gin­pa­mu­nu­an ni­ya ang sub­re­hi­yon sang Sa­mar-Ley­te kag nag­ha­tag-tum-ok sa pag­han­da sang mga so­nang ge­ril­ya did­to. Gin­tu­kod ni­ya ang mga sa­nga sang Par­ti­do sa Na­ka­tung­dan Sa­mar kag Na­sid­la­ngan Sa­mar nga nag-um­pi­sa sang pang­ka­ti­ling­ban nga pag­pa­na­ya­sat kag pag-a­ngut sa mga ma­ngu­ngu­ma kag ma­ngi­ngis­da sa kaum­han.

Pi­la ka ad­law an­tes ipa­pa­na­og ni Fer­di­nand Marcos ang pag­gi­na­hum mi­li­tar sang Septyembre 1972, gin­da­kop si­ya sang mga pa­sis­tang tro­pa kag gin­ku­long tub­tob 1974. Amo ina ang ikat­lo ka be­ses nga naag­yan ni­ya nga pag-a­res­to kag pag­ka­ku­long. Una, sang 1969, gin­da­kop si­ya sang mga pu­lis sa Ley­te kag gin­ku­long sang isa ka gab-i pag­ka­ta­pos sud­lon ni­ya ang as­yen­da sang da­ku nga aga­lon nga may­du­ta pa­ra mag­si­ya­sat sa ka­him­ta­ngan kag mga rek­la­mo sang mga ma­ngu­ngu­ma. Ika­du­ha, sang 1970, gin­da­kop si­ya sang mga pu­lis sam­tang na­ga­la­kat sa Quezon City kag gin­da­la sa ISAFP, gin-in­te­ro­gar kag gin­ku­long sang isa ka ad­law. Ikaa­pat nga hi­ta­bo ang pag­du­kot kag pag­pa­tay sa iya.

Sang ma­hil­way sang 1974 gi­la­yon si­ya nga nag­ba­lik sa kaum­han sang Sa­mar pa­ra pa­da­yu­non ang pag­pa­mu­no sa ar­ma­dong pag­ba­to. Na­ngin sek­re­tar­yo si­ya sang ko­mi­teng distri­to sang Par­ti­do nga nag­pa­mu­no sa una nga pren­teng ge­ril­ya kag mga una nga iskwad sang ha­nga­way sang ban­wa sa is­la. Ba­ngud sa ma­lig-on nga pa­nin­du­gan sa ka­mot sang kaa­way, gin­ba­lik si­ya nga ka­ta­pu sang Ko­mi­teng Re­hi­yu­nal kag Ko­mi­te nga Ta­ga­pa­tu­man si­ni.

Indi tub­tob san-o gin­tu­gu­tan ni Kau­pod Man­lim­ba­sog nga ma­kau­pang ang iya nga mga li­mi­ta­syon pi­si­kal pa­ra mag-a­ko sang pi­na­ka­ma­bug-at nga ka­tung­da­nan kag mag­hu­lag sa pi­na­ka­ma­bud­lay nga lu­gar. Pag­ka­ta­pos nga ma­ka­pa­mu­no sa pag­pa­bas­kog sang una nga pren­teng ge­ril­ya sa bu­lig sang po­li­si­ya nga “pi­la ka is­la anay”, nag-u­pod si­ya sa pag­pa­la­pad sa naa­min­han-na­sid­la­ngan sang Sa­mar, nag­tin­dog nga upi­syal pang­pu­li­ti­ka sang pla­tun kag sang ku­mand sa ope­ra­syon sang naa­min­han nga lu­gar sang is­la. Si­ya kag si Kau­pod Pru­dencio Ca­lu­bid maa­yo nga nag­pa­ngu­na sa pag­pa­lap­nag kag pag­pa­sing­ki sang pag­pa­kig-a­way ge­ril­ya sa naa­min­han-na­sid­la­ngan sang Sa­mar, naa­min­han sang Sa­mar kag naa­min­han-na­ka­tung­dan sang Sa­mar. Ang pag­sing­ki sang mga tak­ti­kal nga open­si­ba kag pag­la­pad sang ha­nga­way, pag­pa­lap­nag sang mga an­tip­yu­dal nga kam­pan­ya kag pang­ma­sang pag­hi­ma­kas, pag­bas­kog sang pro­pa­gan­da kag edu­ka­syon pang­pu­li­ti­ka, ma­da­sig nga pag­la­pad sang mga re­bo­lu­syo­nar­yo nga sa­ma­hang ma­sa, pag­tu­kod sang mga or­ga­no sang ga­hum pang­pu­li­ti­ka, kag ma­ka­ha­son nga pag­pa­la­pad sang ka­ta­pu­an kag mga ba­se­hang yu­nit sang Par­ti­do sa mga bar­yo sang Sa­mar ma­la­ha­lon nga mga ka­da­lag-an nga na­ngin ma­ka­ga­ga­hum nga kontri­bu­syon sa da­ku nga pag­ba­lud sa bi­log nga pung­sod sang ar­ma­do kag pang­pu­li­ti­ka nga pag­hi­ma­kas nga nag­lab-ot sa pu­tuk­pu­tu­kan sang lu­bos nga pag­ka­ha­mu­lag kag pag­bag­sak sang pa­sis­ta nga dik­ta­dur­yang US-Marcos.

Nag­pa­mu­no si­ya sa Ka­bi­sa­ya­an (sek­re­tar­yo sang Ko­mi­syon sa Bi­sa­yas, 1983-1985) kag Min­da­nao (i­ka­du­ha nga sek­re­tar­yo sang Ko­mi­syon sa Min­da­nao, 1981-1983 kag 1986-1989); sek­re­tar­yo sang Ko­mi­syon sa Min­da­nao, 1990-2012) sa pa­na­hon sang mga da­ku nga pag­su­long kag ka­da­lag-an sang ar­ma­dong pag­hi­ma­kas, pag­pa­bas­kog sang ha­nga­way, Par­ti­do, re­bo­lu­syo­nar­yo nga ka­hub­la­gang ma­sa kag na­ga­hi­li­ug­yong pren­te sa kaum­han kag ka­syu­da­ran.

Na­ngin ka­ta­po si­ya sang Ko­mi­te Sentral ha­lin 1980 kag ka­ta­pu sang Ka­wa­ni­hang Pam­pu­li­ti­ka sang Ko­mi­te Sentral ha­lin 1985 tub­tob mag­re­ti­ro sang 2017. Na­ngin ka­ta­pu man si­ya sang Ko­mi­te nga Ta­ga­pa­tu­man sang Ko­mi­te Sentral sang 1985-1986 kag 2002-2016.

Gi­na­res­pe­to si Kau­pod Man­lim­ba­sog ba­ngud sa iya per­mi kag ma­lig-on nga pag­tib-ong sang Marxis­mo-Le­ni­nis­mo-Maois­mo kag pang­ka­bi­lu­gan nga lin­ya sang de­mok­ra­ti­kong re­bo­lu­syon sang ban­wa paa­gi sa ma­la­wi­gan nga ina­way ban­wa. Tad­long si­ya nga nag­tin­dog pa­ra sa Ika­du­ha nga Dung­ga­non nga Ka­hub­la­gan Pag­pa­nad­long sang mga tuig 1990 kag nag­pa­ngu­na sa pag­ba­to kag pag­lu­tos sa pag­pang­tu­nga kag kam­pan­ya an­ti-Par­ti­do sang mga opor­tu­nis­ta nga trai­dor nga nag­ha­lin sa Ka­bi­sa­ya­an kag Min­da­nao. Si­ge-si­ge ni­ya nga gin­tib-ong ang lin­ya sang lap­na­gon kag mai­kit nga pag­pa­kig-a­way ge­ril­ya nga na­ka­ba­se sa na­ga­pa­la­pad kag na­ga­pa­da­lom nga su­por­tang ma­sa agud ma­lu­tos ang lain­la­in nga “op­lan” kag ma­la­pa­ran nga open­si­ba kag pa­sis­ta nga te­ro­ris­mo sang pa­pet nga es­ta­do kag ma­pa­ngi­ba­ba­wan ang mga in­ter­nal nga ka­hu­ya­ngan kag ka­ku­la­ngan pa­re­ho sang ten­den­sya nga pu­ro-mi­li­tar kag ad­ben­tu­ris­mong mi­li­tar, kon­ser­ba­tis­mo, bu­ruk­ra­tis­mo kag pag­pa­ba­ya sa si­ge-si­ge nga pag­su­bay­bay kag pag­pa­mu­no sa pag­pa­bas­kog sang ba­seng ma­sa sa mga bar­yo kag ban­wa.

Maa­yo si­ya nga ha­lim­ba­wa sang simple nga pag­pa­nga­bu­hi, ma­pai­nu­bu­son kag pag­sa­way sa kau­ga­li­ngon. Sa mga pag­su­lat kag pag­pa­mu­long-pu­long, par­ti­ku­lar si­ya sa ki­na­hang­la­non sang pag­ka-simple, di­ret­so sa pun­to kag ma­da­li ma­hang­pan sang or­di­nar­yo nga ma­mu­mu­gon kag ma­ngu­ngu­ma. Ba­tuk kag na­ga­sa­way si­ya per­mi sa ham­bog kag ma­li­ko nga mga pa­mu­long-pu­long. Akti­bo si­ya nga na­ga­du­so sang mga pag­tu­on kag ta­la­ka­yan sa re­bo­lu­syo­nar­yong teor­ya sa su­lod sang Par­ti­do kag pang­pu­li­ti­ka nga pro­pa­gan­da kag edu­ka­syon sa ku­bay sang ma­sa.

Bi­san wa­la na si­ya sa aton lu­yo, ang re­bo­lu­syo­nar­yong ha­lim­ba­wa kag inspi­ra­syon ni Kau­pod Man­lim­ba­sog, Kau­pod Osang kag iban pa nga re­bo­lu­syo­nar­yong mar­tir ma­ka­ga­ga­hum nga hi­nga­ni­ban sang Par­ti­do kag ka­da kau­pod sa pag­ba­to kag pag­lu­tos sa pa­sis­tang te­ro­ris­mo kag to­do ge­ra sang pa­sis­ta nga ber­du­gong re­hi­meng US-Du­ter­te. Da­pat tun-an kag ibu­tang sa ta­gi­pu­su­on sang ka­da kau­pod ang ila nga wa­la’y ka­ta­pu­san nga pag­sa­lig sa re­bo­lu­syo­nar­yo nga ku­sog sang ma­sang pu­mu­lu­yo kag pag­pa­mu­no sang re­bo­lu­syo­nar­yong pro­le­tar­ya­do. Paa­gi sa pur­si­gi­do nga hi­li­ku­ton sa ku­bay sang ma­sa kag mau­kod nga pag­hi­ma­kas, na­ga­la­um ki­ta nga ma­pa­ngi­ba­ba­wan ang ta­nan nga ka­bud­la­yan kag mga pag-a­ta­ke kag pa­di­hut sang im­per­ya­lis­mong US kag mga lo­kal nga reak­syu­nar­yo kag pa­sis­ta.

Pa­si­dung­gan ang bu­la­wa­non nga ha­lim­ba­wa ni Kau­pod Man­lim­ba­sog, Kau­pod Osang 
kag iban pa nga rebolusyonar­yong mar­tir!

Pa­ba­ya­ron ang pa­sis­ta nga ber­du­gong re­hi­meng US-Du­ter­te kag mga kri­mi­nal nga ga­way kag ma­nug­pa­tay-ta­wo!

Mag­pur­si­ger sa da­lan sang ina­way ban­wa tub­tob sa lu­bos nga ka­da­lag-an!