Kami’y walang tribo at lahat nang lipi ay sa amin.
Kami’y walang bayan at lahat nang tahanan ay amin.
Kami’y walang pangalan at lahat nang taguri ay amin.
Sa mga pasista kami ang walang-mukha nilang kaaway
Nanunubok gaya ng magnanakaw sa gabi, anghel ni kamatayan:
Ang walang-patid, nakakasilaw, lihim na mata ng unos.
Ang kalsadang hindi tinatahak ang aming binagtas –
At ito ang lumikha ng malaking pagkakaiba:
Ang yapak na hukbo ng kagubatan
Marapat na kami sa takdang oras. Napukaw, ang masa ang tagapagligtas
Dito kasama ng manggagawa’t magsasaka ng ating nawawalang
henerasyon ay nasumpungan ang kanyang tunay, natatanging, tahanan.

Mula sa Open Letters to Filipino Artists
Ni Emman Lacaba
Salin ni V. Sanggangbayan
________________

Pinakamataas na parangal ang iginagawad ng Partido Komunista ng Pilipinas at ng rebolusyunaryong kilusan sa mga larangan ng Quezon kina Kasamang Zoe at Kasamang Isko na namartir sa pag-aalay ng kanilang buhay sa naganap na labanan noong Marso 28, 2024 sa bayan ng Guinayangan.

Ano pa nga ba ang pinakamagandang ialay sa bisperas ng anibersaryo ng pinakamamahal na Bagong Hukbong Bayan kundi ang ating mga napakahirap na pagsasakripisyo at kaisa-isang buhay alang-alang sa pagpapalaya ng bayang inaapi. Hindi nasayang ang mga buhay nina Ka Zoe at Ka Isko. Kung gayon ay may dahilan tayo ngayong ika-55 taong pagkakatatag ng Bagong Hukbong Bayan na gunitain at ipagdiwang ang buhat-at-kamatayang pakikibaka ng dalawang bayani ng sambayanan.

Nakatanghal ang mga sandata, sumasaludo at kuyom ang mga kamao ng bawat pulang mandirigma at kumander ng Hukbong Bayan at lahat ng rebolusyunaryong mamamayan sa kadakilaan nina Ka Zoe at Ka Isko.

Si Ka Zoe

Si Kasamang Zoe ay si Divine Sureta sa kanyang mga magulang, anak, kapatid at katribung Manide. Ipinanganak siya sa noong Mayo 14, 1990 sa Paracale, Camarines Norte. Kabilang siya sa tribung Manide, isang pamayanan ng katutubong mamamayan na matatagpuan sa Camarines Norte at ilang bayan ng Quezon.

Iginuhit ni Ka Zoe ang isa sa mga natatanging kuwento ng buhay ng mga katutubo. Nakatuntong siya ng kolehiyo sa Camarines Norte State College at kumuha ng kursong A.B. History. Sa kabila ng mga oportunidad na bumukas sa kanya kagaya ng pagiging lider at opisyal ng mga samahang Manide, makapagtrabaho sa mga institusyong kagaya National Commission for Indigenous People at maging guro sa mga paaralan, noong 2016 natagpuan ni Ka Zoe ang tunay na kahulugan ng paglilingkod sa kapwa niya katutubo at buong sambayanan.

Naging pultaym na mandirigma ng New People’s Army si Ka Zoe at mula noon ay tinahak na niya ang pulang landas ng pambansa demokratikong pakikibaka. Nakalahok si Ka Zoe sa pagpapasigla ng mga kampanyang masa para sa pagpapataas ng presyo ng kopra at buong niyog sa mga bayan ng Sta. Elena at Capalonga ng Camarines Norte. Nakilala rin siyang Ka Joy sa Quezon-Bicol Zone at Ka Jervin sa Quezon.

Taong 2020, sa kasagsagan ng lockdown dahil sa pandemyang Covid-19, isa si Ka Zoe sa pinadalo ng larangan para sa pagsasanay medikal. Mula noon, natuklasan niya ang panibagong propesyon bilang rebolusyunaryong medik. Kukulangin ang mga pahina at salita para ilarawan ang pagiging Doktor ng Bayan at naging mahalagang ambag ni Ka Zoe sa pagtitiyak ng serbisyong medikal sa mamamayan ng South Quezon-Bondoc Peninsula at Quezon-Bicol Zone.

Naging malaking karangalan ng tribung Manide si Ka Zoe. Ipinagmamalaki nila ang kanilang kapwa katutubo na kanila ring mahal na titser sa pag-aaral magsulat, magbasa at magbilang. Isa pang nakahiligan ni Ka Zoe ang gawaing pangkultura kagaya ng pag-awit, pag-arte at pagtula. Sa kanyang pagkamartir, maisisiwalat ang talinghagang ang kanyang mga pangalan ay walang kamatayang Divine at buhay na Zoe.

Si Ka Isko

Napakamakabuluhan ang ginugol ni Ka Isko na mahigit isang taon sa mga larangan ng Apolonio Mendoza Command. Una siyang pumasok sa isang larangan sa South Quezon noong September 2020. Siya si Ka Eli noon, na naging saksi sa mabangis na pananalasa ng focused military operations ng 85IBPA sa panahong iyon. Kahit napakabago sa pakikidigmang gerilya, magiting na lumahok si Ka Isko sa tinaguriang “limang unos ng Nobyembre” – ito ang limang labanan na naganap sa loob ng 18-araw ng Nobyembre, 2020.

Tinupad ni Ka Eli ang kanyang pangakong muling magbabalik para buong panahong kumilos sa kanayunan at larangan ng Bagong Hukbong Bayan. Noong December 2022, nagbalik siya bilang si Ka Isko.

Hindi naging madali kay Ka Isko ang kinakailangang pag-angkop ng isang kabataang lumaki sa lungsod sa buhay gerilya. Pero mataas ang determinasyon niya kaya kasabay ng kanyang papel bilang isa sa mga opisyal pampulitika ng Apolonio Mendoza Command, nagpanibagong-hubog siya kapiling ang kapwa-mandirigmang magsasaka at iba pang inaaping mamamayan.

Mahaba ang kalsadang pinagmartsahan ng kadreng lungsod bago siya nakarating sa mga larangan ng Quezon at Bicol. Siya muna si Kasamang Tere sa mga kabataan at manggagawang bukid sa tubuhan ng rehiyong Central Luzon. Siya si Ka Pau sa maralitang komunidad ng Camanava area. Siya si Ka Drew sa mga manggagawa ng Quezon City. Tiyak na paparangalan siya ng napakaraming manggagawa, kabataan at mga maralita sa komunidad sa kanyang pagkamartir. Tiyak na marami sa kanila ang susunod sa tinahak na landas ng kanilang butihing organisador at kasama.

Siya si Paul Cruz sa kanyang pamilya, asawa at kapatid. Ipinanganak siya noong July 5, 1994 sa probinsya ng Bataan. Kasalukuyang kagawad ng Komiteng Probinsya ng Partido si Ka Isko nang siya ay mamartir.

Walang nasayang na buhay

Kagaya ng tinuran sa tula, ang mga yapak na Hukbong Bayan at ang sambayanan ay iisa. Taliwas sa nais ipilit ng kaaway, isang may saysay at puno ng kabuluhan ang maging rebolusyunaryo. Nagkamali ang kaaway sa kanilang panukat – hindi ang pagkamartir ng mga rebolusyunaryo ang nagtatakda ng paghina ng isang kilusan. Sa halip ito ang pamantayan para sa isang kaganapan ng sinumpaang paglingkuran ang sambayanan – kung gayo’y nagpapakita ng katapatan at lakas na tiyak magiging inspirasyon ng iba pang inaaping mamamayan para tumahak sa landas ng pagrerebolusyon.

Sa bawat hininga, sa bawat buhay na inialay sa bayan, ito ay dagdag na kabawasan sa hininga at buhay ng naghihingalong malakolonyal at malapyudal na bansang Pilipinas. Ito ay bisperas ng kamatayan sa imperyalismong US at pasismo ng estado. Ito ay huling hihip sa malaganap na apoy na tutupok sa pyudalismong bumabalot sa kanayunan.

Dakilain ang buhay nina Ka Zoe at Isko! Tiyak ang tagumpay ng demokratikong rebolusyon bayan! Hindi ito magagapi!

Pag-apuyin ang rebolusyonaryong armadong pakikibaka para sa pambansang demokrasya!
Mag-aral! Magwasto! Mag-opensiba! Kamtin ang Opensiba!
Mabuhay ang Bagong Hukbong Bayan!
Mabuhay ang Partido Komunista ng Pilipinas!
Mabuhay ang Sambayanang Pilipino!