Nainget a konkondenaren ti Partido Komunista ti Pilipinas (PKP) ti rehimen nga US-Marcos gapu iti awan-ressat a panangdurog na iti gerra a nagresulta iti umir-irteng a tensyon iti China. Konkondenaren ti Partido dagiti nabiit pay a pahayag ni Marcos mainaig iti China kas pangta iti wayawaya ti pagilian, ken panagpatta-patta kadagiti posible a kasasaad nga ibilang na kas “akto iti gerra” wenno pananggerra. Iti baon ti US, maag nga irusrussuat ni Marcos ti pannakirisiris-militar iti China, sitatalek iti presensya ken pannakibiang militar ti imperyalista nga US idiay South China Sea.

Babaen ti panangisungsong ti US, mangar-aramid iti panangkarit a pangtaaw ken nabal a maniobra ti gobyerno a Marcos, Armed Forces of the Philippines, ken Philippine Coast Guard sipud pay napalabas a tawen, a nagresulta iti umad-adu a bilang dagiti insidente idiay West Philippine Sea, a pakairamanan ti kinnamat idi Mayo 19 idiay Ayungin Shoal, a mangpadakkel iti peggad iti panagirteng ken panaggil-ayab iti maysa nga armado a panagririri.

Immirteng dagiti tensyon idiay West Philippine Sea sipud idi Marso 2023 kadagiti makunkuna a supply missions nga inaramid ti Philippine Coast Guard ken Armed Forces of the Philippines (AFP). Naiplano dagitoy a kadua ti militar ti US ken naaramidan babaen ti suporta a pangtangatang iti militar ti US (usar ti unmanned surveillance plane a P-8 Poseidon). Dagiti napalalo a pinadakkel a waragawag a mangitugot kadagiti pangkonstruksyon a suplay iti BRP Sierra Madre para iti ibagbaga a “superficial repairs” ket inggagara a pananggandat a durugan ti China, nga ammo na a panangsalungasing kadagiti sigud a katulagan a binukel iti sidong ti gobyerno da Estrada, Arroyo ken Aquino.[1]

Karaman kadagiti desisyon ti International Arbitral Tribunal idi 2016 ti panangbigbig a paset ti Ayungin Shoal ti exclusive economic zone ken continental shelf ti Pilipinas, ken inlaksid ti panangtagikua ti China kadagiti teritoryo ken kadanuman iti dayta a lugar. Nangted koma daytoy iti Pilipinas ti bentahe tapno itandudo dagiti diplomatiko ken ligal a pamuspusan tapno irupir ti karbengan na idiay West Philippine Sea.

Nupaykasta, iti tarigagay a sumipsip iti China, pinalagda laeng ni Duterte ti immuna a katulagan a saan a mangitugot ti Pilipinas kadagiti materyales iti konstruksyon idiay Ayungin Shoal, ken nailaksid ti nakuna a ligal a balligi, maysa a panangtraydor iti nailian a pagimbagan iti pagilian.

Kas kenni Duterte, awan ti inaramid ni Marcos tapno iduron ti desisyon ti IAT idi 2016 ken dagiti pagimbagan ti pagilian babaen kadagiti natalinaay a pamuspusan. Ti panangilibak ni Marcos nga adda sigud a katulagan iti China nga ammo met iti publiko ket nalawag a kinaulbod ken maysa a nakaro a panangtukkol iti diplomasya. Dagiti opisyal iti diplomasya ti Pilipinas ita ket parasusog laeng kadagiti sinanay ti US a binulusan nga aso iti sektor iti depensa ken seguridad, AFP ken ti nagballa a Philippine Coast Guard. Iti suporta ti US, nalawag a pagpungpungtoten ken durdurogan ti rehimen Marcos ti China, tapno pagil-ayaben dagiti insidente a mabalin nga irason tapno usaren ti Mutual Defense Treaty ti Pilipinas ken US.

Kas iti maysa nga imperyalista a bully, sinungbatan ti China dagiti panangprobokar babaen iti panangbomba iti danum ken dagiti panagsada. Inaramat na ti kadakkel na tapno bangbangir nga ipatungpal ti maysa a siguden a katulagan, nga iti basaran na ket nalawagen nga winaswas iti desisyon ti IAT idi 2016. Tangken-ulo nga agkedkedked iti China a bigbigen daytoy a desisyon, iti laksid a maysa daytoy kadagiti nagpirma iti UNCLOS. Iti sango iti umir-irteng nga heyopolitikal nga estratehiya ti US tapno ikahon ken palawlawan daytoy, agbalbalin nga agresibo unay ken maag ti imperyalista a China iti panangdepensa kadagiti interes na, a badbaddekan nan dagiti karbengan iti ekonomya ken pangtaaw ti Pilipinas idiay West Philippine Sea.

Rumbeng nga agpada a pasungbaten ti China ken Pilipinas iti sidong ti rehimen nga US-Marcos kadagiti prinsipyo iti 2002 Code of Conduct. Daytoy a deklarasyon a pinirmaan ti China karaman ti 10 pagilian iti ASEAN, ket mangitantandudo iti “natalinaay a panangrisut kadagiti risiris babaen kadagiti mannakigayyem a konsultasyon ken negosasyon dagiti soberano nga estado a direkta a maseknan.”

Adda iti pagimbagan ti umili a Pilipino nga irupir a sigida nga ibaba dagiti tensyon idiay West Philippine Sea, ken iduron dagiti gobyerno iti China ken Pilipinas nga aktibo nga agpatang tapno natalinaay a risuten dagiti nagbabaetan ken riri segun kadagiti internasyunal a linteg. Kas panangipakita iti kinaimbag ken panangrespeto kadagiti umili a Pilipino, rumbeng nga isanud ti China ti nabiit a mandar na a tiliwen na dagiti mangngalap iti taaw a saklaw iti Philippine exclusive economic zone.

Rumbeng a kondenaren iti umili ti rehimen a Marcos iti panangiduron na iti gerra kas gamat ti nailian a patakaran. Rumbeng a supiaten da dagiti patakaran ti rehimen Marcos nga agserserbi iti heyopolitikal nga estratehiya ti imperyalista nga US tapno agserbi kas pambar iti panangpaadu ti presensya militar ti US ken umir-irteng a pannakibiang militar iti Pilipinas ken iti rehiyon.

Rumbeng nga irupir da ti panagduprak iti amin a base militar ti US ken panangikkat iti amin nga armas ti US iti Pilipinas a dadakkel a lapped iti panggep a makagun-od iti kappia iti Pilipinas ken iti intero a rehiyon.

______

[1] Idi 2013, linaon dagiti damag ti kalihim iti depensa ni Aquino a ni Voltaire Gazmin a mangibagbaga a “Saan mi a labsingen ti katulagan a saan a mangitakder kadagiti barbaro a pasdek. Imbaga mi kadakuada a mangipan kami laeng kadagiti suplay para kadagiti tropa mi idiay, kas iti danum, makan.”