Nagasingki ang ginatawag nga mga hate crime batuk sa mga Asian-American sa United States (US). Ang hate crime nagatumod sa krimen nga nakabase ukon pagkagil-ad sa partikular nga kolor, linahi, relihiyon, pungsodnon ukon etniko nga ginhalinan, edad, kag seks. Lakip diri ang kaso sang isa ka 65-tuig nga Pilipina nga ginpangsipa sa ulo sa New York. Sa pareho nga adlaw, isa ka lalaki nga Asian-American ang nakit-an nga nalipong sa subway (sistema sang tren) sa pareho nga syudad. Suno sa pulis sang New York, nagtaas halin sa duha sang 2019 pakadto 28 ang nareport nga mga hate crime sa syudad sang 2020. Sa una nga mga bulan pa lang sang 2021, naglab-ot na ini sa 30.

Sa bilog nga US, may nalista nga 3,800 hate incident ang Stop AAPI Hate, isa ka non-governmental organization, batuk sa mga Asian-American sang 2020. Isa sa pinakatampok ang pagpangluthang sang Marso 17 sa tatlo ka negosyo nga ginapanag-iyahan sang mga Asian-American. Sa walo nga napatay sa pagpangluthang, anom ang kababainhan nga Asian-American.

Mahimo nga mas mataas ang matuod nga numero sang mga hate incident bangud kadam-an sang mga ini, pareho sang mga pagdupla, pagmulay nga rasista kag diskriminasyon, wala na ginareport sang mga Asian-American. Madamo man ang wala ginabilang nga hate crime sang mga pulis kag arbitraryo nga ginakategorisa bilang mga ordinaryo nga krimen lang.

Ginabasol sang kadam-an ang rasista nga mga pahayag sang anay presidente sang pungsod nga si Donald Trump sa pagtaas sang hate crime batuk sa mga Asian-American. Sang una nga naglapta ang pandemya, gintawag ni Trump ang Covid-19 nga “China virus,” “Wuhan virus,” kag pati “Kung flu”. Gindabukan sini ang daan na nga xenophobia (indi rasyunal nga kahadlok sa mga estranghero) sang pila ka seksyon sang mga Amerikano batuk sa mga Asian-American.

Nakaugat ang xenophobia sa mga Asian-American sa dinekada na nga diskriminasyon sang sistema sa ikaayong lawas batuk sa mga Asian, partikular sa mga Chinese. Sa tunga sang 1910-1940, hayagan nga gindumili sang US ang pagsulod sang mga mamumugon nga Chinese gamit ang rason nga nagadala sila sang mga balatian. Dugang diri ang paglantaw nga “ginaagaw” sang mga dumuluong nga mamumugon ang mga trabaho sa pungsod. Sa masunod nga mga tuig, labi ini nga ginapalain sang paglantaw nga ang mga Asian-American “mapisan, masinulundon kag maalam ukon maayo sa matematiks” kag sa sini seryoso nga kakumpitensya sa pagpangita sang limitado nga trabaho.

Sa subong, ginatantya nga ara sa 20 milyon ang Asian-American sa US. Pinakadamo sa ila ang may linahi nga Chinese, masunod ang mga linahi nga Pilipino kag Indian. Ang iban pang daku nga grupo amo ang mga Vietnamese, Korean kag Japanese.