Nagasulog sang nagligad nga mga semana ang malaparan nga mga protesta sa tatlo ka pungsod para iduso ang nasyunalisasyon sang mga yabi nga industriya kag batuan ang polisiya sang pribatisasyon. Pinakadaku diri ang pag-alsa sang pumuluyo sa Kazakhstan para pamatukan ang pagtimbuok sang presyo sang langis kag iduso ang pag-uyat sang pungsod sa dumuluong nga mga kumpanya sa langis. Ang mga protesta sa Chile kag India nagatum-ok man sa pribatisasyon sang mga minahan kag mga bangko.

Natural gas, langis sa Kazakhstan

Naglupok sang Enero 2 kag nagapadayon ang mga protesta sang linibo ka pumuluyo sa Kazakhstan para pamatukan ang pagtimbuok sang presyo sang langis masunod sa pagkuha ni Pres. Kassym-Jomart Tokayev sang kontrol sa presyo sang liquefied petroleum gas. Panawagan sang mga raliyista ang nasyunalisasyon sang mga minahan sang langis kag natural gas nga dominado subong sang multinasyunal nga mga kumpanya, pangunahon sang US.

Ang paghulag nga ginsuguran sang mga mamumugon sa minahan sang langis naglapnag sa halos tanan nga sentrong syudad kag banwa sang pungsod. Indi lang pagpanubo sa presyo sang natural gas ang ila panawagan, kundi pati na ang pagresayn sang mga upisyal sang gubyerno. Ginaduso man nila ang pagkuha sa pulitikal nga gahum sang daan nga diktador nga si Nursultan Nazarbayev, nga siling nila padayon nga nagaalagwa sa pungsod sa pihak sang pagpanaog niya sa pwesto sang 2019 pagkatapos sang halos tatlo ka dekada nga diktadurya. Si Nazarbayev ang nagduso sang pribatisasyon sang mga kumpanya sang langis sang dekada 1990.

Sa bilog nga kalibutan, ang Kazakhstan ang ika-12 may pinakadaku nga reserba sang langis (30 bilyong bariles), kag ika-15 sa natural gas (85 trilyong cubic feet). May kapasidad ini nga magprodyus sang 1.8 milyon bariles kada adlaw kag 1.5 milyong cubic feet sang natural gas kada tuig. Nagasalig sa pagmina sang langis kag natural gas ang ekonomya sang pungsod, pero wala ini lubos nga napanginpuslan sang pumuluyo. Tuman kagamay lang sang sapi sang KazMunaiGas, kumpanya nga ginapanag-iyahan sang estado, nagapanguna nga mga kumpanya nga nagamina sang natural nga resorsa sang pungsod. Ang pinakadaku nga kumpanya sa langis sa pungsod nga Tengizchevroil 70% kontrolado sang multinasyunal nga kumpanyang US nga Chevron (50%) kag ExxoMobil (25%), samtang 10% lang ang sapi diri sang Kazakhstan. Amo man, 10% lang ang sapi sini sa Karachaganak Petroleum Operating.

Pagmina sa Chile

Nagbaha sa kalsada sang Santiago, kabisera sang Chile, ang pumuluyo sang Enero 7 para pakamalauton ang pagratsada ni Pres. Sebastian Piñera sa mga kontrata para itodo ang pribatisasyon sang pagmina sang lithium sa pungsod, duha ka bulan antes siya magpanaog sa poder. Ginbatuan nila ang paghatag ni Piñera sa duha ka pribadong kumpanyang Chinese kag Chilean sang 20-tuig kontrata sa pagmina sa 160,000 tonelada sang lithium. Ang lithium isa sa mga pangunahon nga mineral nga resorsa sang pungsod, kag ginagamit sa paghimo sang baterya, lakip na ang mga de-kuryente nga mga salakyan kag mga gadyet.

Lakip sa mga panawagan sang mga Chilean ang nasyunalisasyon sang pagmina sang lithium. Ginaduso nila nga dapat paserbihon ini sa pungsodnon nga industriyalisasyon imbes nga i-eksport. Sa bilog nga kalibutan, ang Chile ang may pinakadaku nga reserba sang lithium nga katumbas sang 51% (9.2 milyon metriko-tonelada) sang pangkalibutanon nga reserba. Daan na nga ginapatuman ang nasyunalisasyon sang pagmina sa Chile, apang ginbaliskad ini sang diktador nga si Augusto Pinochet nga nagtulod sa pribatisasyon sang industriya sang dekada 1980.

Lakip sa mga nagasuporta sa panawagan sang nasyunalisasyon si Gabriel Boric, nga nagdaog sang sini lang sa pungsodnon nga eleksyon sa pagkapresidente kag natalana nga mapungko sa Marso. Plano niya nga inasyunalisa ang pagmina sang lithium kag magtukod sang isa ka pungsodnon nga kumpanya nga direkta nga magdumala diri.

Pangpubliko nga bangko sa India

Naglab-ot sa 900,000 empleyado sang mga pangpubliko nga bangko sa India ang nagwelga sang Disyembre 16 kag 17, 2021 para batuan ang Banking Laws (Amendment) Bill ni Prime Minister Narendra Modi. Nagprotesta ang mga empleyado sa gwa sang mga sanga sang mga bangko sa Mumbai, para pakamalauton ang plano nga pribatisasyon sang mga bangko nga ginapanag-iyahan sang estado. Sa kabilugan, plano sang rehimeng Modi nga isapribado ang lima sa 12 pangpubliko nga bangko sa pungsod.

Sa kasaysayan sang India, ginpatuman ang nasyunalisasyon sang mga bangko sang 1969 tubtob 1980 bilang tikang para sa pagpauswag sang lokal nga ekonomya. Ang mga bangko nga ini nagaserbisyo sa pumuluyo sa kaumhan. Nagaserbe nga pokus sini ang sektor sang agrikultura kag magagmay nga industriya kag negosyo. Lakip sa mga programa sini ang paghatag sang masarangan nga pautang.