Daw puwitis ang labing ulihi nga pagtimbuok sang presyo sang mga produktong petrolyo sang Marso 15. Nagalab-ot sa ₱13.15 ang gindugang sa kada litro sang diesel, ₱7.10 sa gasolina kag ₱10.50 sa gaas. Ini ang ika-12 kag pinakadaku nga patong sa presyo umpisa 2022.

Bangud diri, naglab-ot na sa halos ₱31 ang kabilugan nga taas-presyo sang mga produkto nga petrolyo umpisa Enero. Halos doble na ini sang bilog nga tuig nga pagdugang sang 2021. Mas daku pa ang patong sa presyo sang mga produktong petrolyo sa mga prubinsya.

Ang rason sang mga kumpanya sa langis, maputo kuno sila kon indi magpataas sang presyo bangud sa nagataas nga presyo sang imported nga krudo. Amo gani nga sa pumuluyo nila ginapapas-an ang pagtaas sang presyo. Bangud sa amo nga kaasab sa ganansya nga nagkuripon ang Petron sang ₱6.41 bilyon sang nagligad nga tuig. Daku nga tinunto, kon usisaon ang semanal nga pagtaas sang presyo bangud permi nga may pila ka bulan nga istak ang mga kumpanya nga indi apektado sang pagbag-o-pagbag-o sang mga presyo. May higante nga mga istakan sang krudo ang China, Japan, South Korea, Singapore kag iban pang pungsod kon sa diin nagabakal ang Pilipinas sang mga produktong petrolyo.

Lakip sa labing nagaantus sa pagtaas sang presyo sang langis amo ang mga drayber sang pangpubliko nga transportasyon. Suno sa Pinag-isang Samahan ng mga Tsuper at Opereytor Nationwide (Piston), nagalab-ot sang ₱363 kada adlaw ang madula nga kita sang mga drayber. Bangud man diri mabuhinan pa sang halos ₱145 ang ginakita nga ₱300-₱400 sang mga mangingisda.

Pareho kadasig man sang pagsumpit-presyo ang pag-anunsyo naman sang Meralco nga magapataas ini sang sukot nga ₱0.063 kada kilowatt hour o katumbas sang₱13 kada bulan para sa isa ka puluy-an nga nagakonsumo sang 200 kilowatt hour kada bulan. Indi pa kuno sakup sini ang pagtaas sang presyo sang petrolyo.

Sa mga merkado naman, nagtaas man sang masobra ₱1 ang mga de-lata nga karne kag ₱3.75 ang gatas nga kondensada. Ang mga pagtaas nga ini epekto pa lang sang nagligad nga mga semanal nga pagtimbuok sang presyo sang langis. Suno sa Philippine Amalgamated Supermarkets Association, nagtaas na sang 3% tubtob 6% ang presyo sang mga basehang produkto halin una nga semana sang Marso. Ang mga imported nga pagkaon, pareho sang gatas sang bata, mahimo nga magtaas sang tubtob 15%. Ginakabalak-an man ang posible nga pagtaas sang presyo sang bugas sang tubtob ₱3 kada kilo bangud sa pagtaas sang presyo indi lang sang langis, kundi lakip sang abono.

Problemado man bisan ang mga gamay nga negosyante bangud sa gasto nila sa transportasyon. Sa Benguet, ang mga trucker nga nagadeliber sang utanon sa mga merkado sa Maynila nagagasto na sang dugang nga ₱7,000 subong nga Marso kumparar sa gasto nila sang Enero.

Sa tanan nga ini, ang sabat sang rehimeng Duterte amo nga hatagan sang gamay nga ₱200 kada bulan o ₱6 kada adlaw ang kada pamilya nga nalakip sa 50% nga pinakaimol (sa mga benepisyaryo lamang sang 4Ps, suno sa ulihi nga paathag sang Malacañang). May gamay man nga subsidyo nga gintalana para sa mga tsuper (₱6,500) kag mga gagmay nga mangingisda. Luwas sa madali lang man ini nga maubos, indi tanan nahatagan bangud sa mabudlay nga proseso sang pagkuha kag kahinayon sang ahensya nga ipagwa ang pondo (sa pila ka bahin sang Northern Mindanao, ₱6,000 lang ang nabaton sang mga tsuper, kag depende kon ano ang duag sa pulitika).

Ang gilayon nga ginapangayo sang mga tsuper kag konsyumer, irolbak ang presyo sang langis sa lebel antes ang 2022. Pamilit nila nga suspendihon man lang ang buhis sa langis. Ginbalibaran ini sang rehimeng Duterte bisan pa nga nakakolekta na ini sang masobra ₱75 bilyon halin sa mga buhis sa langis nga ginabayaran sang pumuluyo.

Pila sa mga panawagan nga ini ang ginatambol sang mga demokratikong grupo sa pila ka adlaw nga protesta halin sang Marso 15-18 batuk sa pagtaas sang presyo sang langis. May koordinado nga mga paghulag sa nagkalainlain nga bahin sang Metro Manila, Negros, Iloilo, Davao City kag Legazpi City. Naglunsar man sang untat-palawod ang Pamalakaya sa Laguna de Bay kag Manila Bay.

Nagabaskog man ang singgit sang mga drayber sang dyip para pataason tubtob ₱10 ang pamasahe. Kalakip sini ang panawagan para sa dugang nga sweldo, pagpanubo sang presyo sang pagkaon kag balaklon, pagpauntat sa pagtinambak sang imported nga produktong agrikultural, pagtaas sa presyo sang mga produkto sang mangunguma, kag iban pang gilayon nga demanda.