Binuksan ng Pilipinas at United States noong nakaraang linggo ang bagong kumpuning paliparan sa Basa Air Base sa Floridablanca, Pampanga. Ang Basa Air Base ay isa sa siyam na kampong militar ng Armed Forces of the Philippines (AFP) kung saan may mga pasilidad ang militar ng US sa ilalim ng Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA).

Pinalapad at pinatatag ang naturang paliparan para magamit ng mas malalaki at mas malalakas na eroplanong militar ng US. Ang $25 milyong (₱1.3 bilyon) paliparan, pinakamalaking proyekto sa ilalim ng EDCA, ay “hindi lamang paliparan kundi pundasyon ng power projection (pagpapamalas ng lakas),” ayon kay Lt. Gen. Scott Pleus, kumander ng 7th Air Force ng US Pacific Air Force.

Para sa US, ang “power projection” ay ang mabilis na pagdedeploy ng mga tropa at kagamitan mula sa mga “forward operating base” o mga base militar na nakapwesto malapit sa target nito. Estratehiko para sa US ang pwesto ng Pilipinas laban sa karibal nitong imperyalistang China.

“Ang paliparang ito ng US sa Pampanga ay bahagi ng patuloy na papalaking presensyang militar sa Pilipinas,” ani Marco Valbuena, pinunong upisyal sa impormasyon ng Partido Komunista ng Pilipinas. Walang pakinabang, bagkus kapahamakan lamang, ang ihahatid nito sa sambayanang Pilipino, aniya.

“Kasuklam-suklam kung papaanong pinagmamadali ng US ang mga upisyal ng gubyerno ni Marcos sa pagtatayo ng mga base militar na ito ng US” ani Valbuena. “Pero ang lalong nakasusuklam ay kung papaanong hilong-talilong ang mga upisyal ni Marcos sa pagsunod sa kanilang imperyalistang amo.”

Sadyang pinahaba at pinalawak ang ngayo’y 3-kilometrong paliparan para magamit ng mabibigat na aircraft ng US Air Force tulad ng Lockheed C-5 Galaxy at Boeing C-17A Globemaster III. Kaya na rin nito ang Boeing C-17A Globemaster III ng Royal Australian Air Force at Kawasaki C-2 aircraft ng Japan Air Self Defense Force, mga pwersang militar at bansa na mayroong kasunduang nagpapahintulot ng pagpasok at war game nito sa Pilipinas.

Liban sa Basa Air Base, matatagpuan ang iba pang pasilidad militar ng US sa ilalim ng EDCA sa Fort Magsaysay sa Nueva Ecija, Antonio Bautista Air Base sa Palawan, Lumbia Airport sa Cagayan de Oro at Benito Ebuen Air Base sa Mactan, Cebu. Nagbukas ngayong taon ng apat pang bagong “napagkasunduang lokasyon” kabilang dito ang Naval Base Camilo Osias sa Sta. Ana, Cagayan; Lal-lo Airport sa Lal-lo, Cagayan; Camp Melchor de la Cruz sa Gamu, Isabela; at Balabac Island sa Palawan. Liban pa sa mga upisyal na base militar na ito, mayroong mga sikretong base militar ang US sa bansa.

Alinsunod sa mga probisyon ng EDCA, ang mga pasilidad na ito ay papailalim sa ekstra-teritoryal na kontrol ng US, kung saan maaari lamang pumasok o inspeksyunin ito ng mga Pilipino kung may “pagsang-ayon” ang nauna.

Nasa kabuuang 15 proyekto ang target itayo ng US sa siyam na base militar. Iniulat ng embahada ng US sa Pilipinas noong Marso na $11.4 milyon ang nakalaan para sa EDCA site sa Fort Magsaysay, $1.8 milyon sa Antonio Bautista, $2.7 milyon sa Benito Ebuen at $3.7 milyon para sa Lumbia Air Base. Bahagi ito ng noo’y $82 milyong pondo para sa EDCA, na ngayo’y higit $100 milyon na, para sa mga imprastrukturang EDCA ng US sa lupa ng Pilipinas.

Liban pa dito ang gastos ng Pilipinas sa naiulat na konstruksyon at upgrade ng paliparan at iba pang pasilidad pangmilitar sa Balabac Island sa Palawan mula pa Marso 2023. Bagamat pasilidad na pangunahing gagamitin ng US, ang ₱174.62 milyong pondong ginagamit para sa Balabac Military Runway ay mula sa Department of Public Works and Highways (DPWH) sa ilalim ng TIKAS (Tatag Imprastaktura para sa Kapayapaan at Seguridad) Convergence Program nito.

Pinondohan din ng TIKAS Convergence Program ang iba pang mga pasilidad militar na gagamitin ng US sa Mactan-Benito Ebuen Air Base sa Cebu at mga hangar at samutsaring gusali at pasilidad sa Fort Magsaysay sa Nueva Ecija na isa ring “EDCA site.”

“Dapat tuligsain ang rehimeng Marcos dahil ipinagagamit nito ang Pilipinas bilang base at imbakan ng kagamitang pandigma ng among imperyalistang US,” dagdag ni Valbuena. “Nagagamit ng US ang Pilipinas na piyesa sa estratehiya ng pagpapataw ng imperyalistang hegemonya sa Asia, kabilang ang mga hakbang para pigilan ang paglakas ng China o udyukin ito sa gera.”