Read in: English

Iti daytoy nga okasyon ti maika-37 nga Aldaw Cordillera, Abril 24, 2021, ti Cordillera People’s Democratic Front (CPDF) ket rambakan na ti agtultuloy a pannakidangadang para iti pannakabigbig ti kalintegan tayo iti bukod a pangngeddeng a kakuyog ti intero nga umili ti Cordillera ken dagiti amin a mangitantanduo iti daytoy manipud iti lokal, nasyunal ken sangalubongan. Padayawan ti CPDF dagiti umili tayo iti nadumaduma a paset ti rehiyon, nga iti laksid ti pasista a panangikuspil, kinarigat ti biag ken ti pandemya a Covid-19, ket mangaramid iti amin a kabaelan da iti managparnuay a panangrambak iti daytoy nga okasyon iti nadumaduma a porma. Itatta nga aldaw, ipangato tayo ti panagkaykaysa tayo babaen iti panangpairut ti pangngeddeng, panangpalawa ken panangpatibker iti intar tayo iti panangiyabante ti pannakilaban para iti bukod a pangngeddeng ken demokrasya.

Sidadayaw a rambakan tayo dagiti saan a marukod a balligi a napinget nga inlaban tayo iti naglabas a tawen iti uneg ti karirigatan a kasasaad.

Ti pannakilaban tayo tapno salakniban ti ansestral a daga ket agtultuloy a pumigpigsa ken lumawlawa. Umuna kadagitoy ti dumurdur-as a kampanya dagiti Isnag iti Kabugao, Calanasan ken Pudtol, Apayao kontra iti pannakaibangon ti Gened Hydropower Dams nga itakder ti Pan Pacific Renewable Power Corporation a manglayus kadagiti komunidad da. Iti awanan-buteng a panangsupyat iti rehimen a Duterte a nangilako iti porbinsya kadagiti gangannaet a kapitalista, dagiti umili iti Apayao ket nakasagana a mangiyabante iti laban da. Iti Kalinga, ti panangkontra iti proyekto a geothermal dagiti umili ti Pasil, Lubuagan ken Tinglayan ket agtultuloy iti laksid ti napartak nga explorasyon ken konstruksyon ti Chevron a kakuyog ti Aragorn Power and Energy Coporation – Guide Management Corporation (APEC-GMC), iti duron ti gubyerno ni Duterte. Kasta met, iti nasurok a maysa a dekadan, dagiti umili iti Upper Tabuk ket saan a mabannog a mangsupsupyat iti pannakaipatungpal ti Upper Tabuk Hydro Project (UTHP). Kadagiti probinsya ti Cordillera, dagiti umili ket nagipatungpal kadagiti nadumaduma a wagas tapno labanan dagiti gandat a manggamgam ti daga babaen iti programa ti DENR a National Greeening Program (NGP) iti linged ti reforestation. Iti pannakaiduron a padakkelen ti produksyon da iti taraon iti tengnga ti pandemya a Covid-19, dagiti mannalon ket naparang a lablabsingen da dagiti restriksyon nga ipakpakat ti DENR a mangipaidam a sukayen da ti bukod da a daga.

Gapu ta opisyal nga inikkaten ti rehimen a Duterte iti temporaryo a panangpasardeng (moratorium) iti panagminas, masapul a nakasagana tayo nga ipangato ti pannakilaban kontra iti nakarkaro a pananggamgam dagiti kompanya ti minas iti ansestral a daga tayo. Babaen iti daytoy nga executive order, dagiti bantay ken baybay iti Northern Luzon ken ti sibubukel a pagilian ket mailukat ken mailako kadagiti gangannaet ken lokal a kompanya.

Ti saan a maikuspil a nagkaykaysa a pangngeddeng tayo nga itandudo ti dayaw da Ama Lumbaya, Macliing Dulag, Pedro Dungoc Sr. ken adu pay a bannuar iti dangadang iti Cordillera ket naipakita idi Abril 9, Araw ng Kagitingan, idi intakder manen dagiti umili iti isu met laeng a lugar ti Monumento dagiti Bannuar ti Cordillera (Cordillera Heroes Marker) nga iti napalabas ket dinadael dagiti Tropa ti PNP iti mandar ni Pagkalinawan idi Enero. Kas mangay-aywan iti monumento, padayawan tayo ti tribu a Butbut iti awanan-buteng a pangngeddeng da a labanan ti nalawag a saan a panangrespeto ti PNP iti negosasyon para iti pannakagun-od ti kappia iti nagbaetan ti tribu a Butbut ken Betwagan, ken panaglabsing iti karbengan da. Kabayatan a dagiti LGU iti intero a Cordillera ket pilpiliten ti DILG ken ti AFP-PNP a mangideklara iti CPP-NPA ken dagiti ligal-demokratiko nga organisasyon a ‘persona-non-grata’ kadagiti sakop da, ti tribu a Butbut iti bukod da a takder, indeklara da ni Brig. Gen. Pagkalinawan, Kalinga Police Provincial Office (KPPO) Director Col. Davy Limmong, Plt. Col. Armando Lorrete Jr. ti KPPO, ken PMaj. Daniel Fakat ti Kalinga Provincial Mobile Force Company kas ‘persona non grata’ idi Pebrero 24. Iti daytoy, makita a ti kinaranggas ti pasista a rehimen nga US-Duterte ket saan na a naparukma ti tribu ti Butbut ken amin a tribu ken komunidad iti Cordillera.

Kontra iti pasismo a panangikuspil ken persekusyon dagiti lider masa, aktibista ken agiwarwarnak, dagiti umili tayo ket nakagun-od ti balligi kadagiti ligal a pannakilaban. Naikkat ti kaso a pammapatay kontra iti panglakayen ti Sagada a ni John ‘Tasnglaw’ Lipato idi Nobyembre 2020 a mangpaneknek a ti panangiyuli ti darum basar iti parbo a kaso kadagiti aktibista ket addang laeng a mangpagbalin a kriminal ken mangpaulimek iti ligal-demokratiko a tignayan. Idi Oktubre 2020, dagiti elemento ti pulis ken militar a bukbuklen dagiti puersa ti Criminal Investigation and Detection Group, Philippine Army ken PNP ket nagturong iti tallo a barangay ti tribu nga Uma iti ala-SEMPO a panagarestar kadagiti lider masa ken kameng dagiti organisasyon ti umili nga adda iti sanguanan ti pananglaban ti Kalinga Geothermal Project. Ti pannakatiliw ken panangikulong iti lider ti Innabuyog a ni Beatrice Belen babaen ti parbo a pammabasol a panagikut ti pasabog ket na-dismiss gapu ta ti kaso ken ti naimula nga ebidensya ket saan a makatakder iti korte, isu a nawayawayaan daytoy idi Pebrero 12. Kasta met, ti lider ti Cordillera a ni Windel Bolinget, babaen iti panangirupir iti kalintegan na, ket natured a sinango na ti kaso na iti korte a parbo a pammapatay a inpabasol da kanya na ken nakagun-od iti desisyon ti korte a temporaryo a nangpasardeng iti mandamyento de aresto (arrest warrant) na ken naibilin ti panangimbestiga manen ti kaso na. Mainaig ditoy, ni Brig. Gen. Pagkalinawan ket naobliga a mangikkat iti shoot to kill a mandar na kontra kenni Windel. Adu dagiti lokal, nasyunal ken internasyunal a suporta a naited iti ligal a laban ni Windel. Maysa pay a mabigbig ti balligi dagiti tignayan ti agtutubo a nakaala ti pammilin ti korte kontra iti Red-tagging nga iyar-aramid ti opisina ti PRO-COR regional director ken dagiti yunit iti baba na, kas resulta ti petisyon da para iti writ of amparo. Dagiti agiwarwarnak a naidarum iti kaso a libel ket linabanan ken nangabak iti pannaka-dismiss ti kaso da. Kakuyog dagiti dadduma a kameng ti midya, kidkiddawen da ti pannakairuar ti listaan dagiti naipauneg a target ti Tokhang 300 ken ti pannakaisardeng ti Red-tagging. Ti pannaka-dismiss dagitoy a parbo a kaso ket nalawag a paneknekan na a dagitoy ket awanan ti ligal a basaran ken agserbi laeng a mangbutbuteng ken mangikuspil kadagiti lider masa ken kadagiti umili a natured a tumakder tapno ilaban ti kalintegan da.

Ti pannakilaban dagiti naduma-duma a sektor ket dumurdur-as met. Kadagiti syudad ken sentro ti ili, dagiti tignay masa kontra iti pibatisasyon ket agtultuloy a dumakdakkel. Dagiti aglaklako, organisasyon dagiti marigrigat iti syudad, mannalon, babassit a negosyante ket timmakder tapno labanan ti pribatisasyon ti merkado publiko iti syudad ti Tabuk ken Baguio, a mangpabor kadagiti higante nga agtagikua ti mall a kas ti Robinsons ken SM Prime Holdings. Agresulta daytoy iti pannakaipaidam kadagiti babassit nga aglaklako ken lokal a babassit a negosyante. Nairussuat met ti laban kontra iti diskriminasyon. Manipud iti nadumaduma tukad ti panagbiag, inpukkaw tayo babaen iti kolektibo a boses ti unget ken saan nga iyaannugot kadagiti mananglalais a linaon ti sumagmamano a module dagiti estudyante iti kamali a panangiladawan kadagiti Igorot ken kiddaw tapno dagus a mailinteg dagitoy.

Ti naikarintar a kontruksyon ti Chico River Pump Irrigation Project ket kongkreto a pakakitaan iti kinatraydor ti rehimen a Duterte ken panangilako iti nailian a patrimonya a kasukat ti nadagsen nga utang a napnuan korapsyon. Ti nasao a proyekto, naipatungpal babaen iti tulagan ti utang iti baet ti China ken Pilipinas, ket naipatungpal tapno marisut ti krisis ti China iti sobra a produksyon kadagiti materyal a para iti konstruksyon ken mangted iti trabaho kadagiti mangmangged da. Ti madi nga epekto daytoy ket adayo a nadagdagsen ngem ti naikari a panagdur-as. Dagiti i-Cordillera a mangmangged ket magungundawayan ken matagtagibassit, makaawat da iti nababa a tangdan a ₱300.00/aldaw, no maiyarig kadagiti Chinese a mangmangged nga umawat ti ₱3,000.00 tunggal aldaw.

Kadagiti larangan a gerilya iti Cordillera, umab-abante dagiti kampanya iti produksyon ken salun-at. Dagiti sistema ti tinnulong kas ti alluyon wenno panagsisinnukat ti pigsa’t tegged ket parparegtaen na ti kampanya para iti panagpaadu ti taraon kangrunaan na ti panangisimpa ken panangpalawa kadagiti talon ken irigasyon. Para iti kampanya ti salun-at, ti panangipasaknap ti kaammuan maipanggep iti pandemya ti Covid-19, dagiti klinika ti umili ken panagsanay, kinadalus, nutrisyon ken panagusar ken panagpaadu ti mulmula nga agas ken acupucture ket naiyaramid. Uray iti panawen ti lockdown idi napan a tawen, dagiti umili ket inyuna da ti panangimaton kadagiti checkpoint kadagiti baryo ken pinaritan da a sumrek nga agoperasyon dagiti militar.

Iti dangadang para iti pannakabigbig ti kalintegan iti bukod a pangngeddeng ken demokrasya, ti New People’s Army ken ti CPDF ket nagpursige ken inyabante da ti armado a pannakidangadang a kakuyog ti umili. Pinaneknekan ti NPA iti adun a tawen nga isu laeng ti pudno a soldado ti umili. Iti napalabas a tawen, nagisayangkat ti NPA kadagiti taktikal nga opensiba a nangbira kadagiti reaksyonaryo a yunit ti militar ken paramilitar a nalatak a mangab-abuso ken manglablabsing iti makatao a karbengan kadagiti komunidad, kas ti naballigi nga ambush kontra ti 24th IB ken 72nd DRC idiay Malibcong, Abra idi Enero 4, ken ti ambush iti 73rd DRC iti AMPIS COMPLEX idi Enero 21. Iti laksid ti naranggas a kontra-rebolusyonaryo a kampanya ti rehimen a mangpadpadas a manggibus iti rebolusyonaryo a tignayan, kas ti panangiparada ti NTF-ELCAC kadagiti peke a surrenderee, nakapokus nga operasyon militar, deklarasyon ti persona non grata, Red-tagging, panangpatay kadagiti saanen a makabael a lumaban, pammapatay, panaglabsing iti Sangalubongan a Makatao a Linteg (International Humanitarian Law) ti gubat, panagbomba ken panagusar ti drone ken dadduma a moderno nga armas, natibker nga agtultuloy ti armado a pannakidangadang. Masapul a nakasagana tayo iti narangranggas a panangikuspil ti rehimen, ken panangbaklay iti nadadagsen a responsibilidad ken sakripisyo.

“Daga tayo daytoy, saan tayo a panawan, saan tayo a mabuteng a mangsalaknib ken matay para iti daytoy.” Dagitoy ti nalatak a balikas ti nagmartir a lider ti Kalinga a ni Macliing Dulag. Dasgiti napalabas a kapadasan ket nangisuro iti napapateg nga adal ken nakagun-odan tayo iti sumagmamano a balligi a mangnayon iti naurnong a taktika tayo iti panangiyabante ti pannakidangadang. Kas inpakita ti kapadasan tayo, uray kasano ti kinarigat gapu iti pandemya ti Covid-19, krisis iti panagbiag ken panangikuspil ti rehimen a Duterte, managparnuay nga inyabante tayo ti pannakidangadang. Kasapulan a pairutan pay ti panangpetpet kadagiti armas tayo ken patibkeren ti intar tayo iti pananglaban iti pasista ken aso-aso a rehimen ken dagiti sumaruno a manangikuspil a rehimen. Ti kinaranggas ken kinarigat nga it-ited ti rehimen nga US-Duterte ket iduron na ti ad-adu nga umili a tumipon iti armado a rebolusyon. Awisen tayo amin a natured ken napinget nga annak ti Cordillera a tumipon iti pudno a soldado ti umili, ti New People’s Army ken iyabante ti pannakilaban tapno salakniban ti ansestral a daga ken kinabaknang, aginggana a magun-od ti pudno a wayawaya, demokrasyoa ken sosyalismo. Amin tayo ket managparnuay nga irussuat ti pannakidangadang iti amin a porma ken umabante inggana ti balligi.

Labanan ti tiranya ken pasismo ti rehimen a Duterte!
Iyabante ti nailian-demokratiko a rebolusyon inggana’t balligi!