Patung-patong nga pagpahimulos sa mga maglulubi

,

Sukwahi sa pag-antus sa mga maglulubi ang pagpakatagbaw sa mga agalong yutaan, komersyante ug monopolyong mga korporasyon. Atol sa pandemya, labaw pang mitataw ang paghuthot sa bahandi sa koprang minugna sa masang maglulubi.

Niadtong Disyembre 2020 sa usa ka baryo sa Camarines Sur, mikita lamang og ₱4,900 ang usa ka pamilyang tenante sa upat ka ektaryang kalubihan. Sa naaning 661 ka kilong kopra, 20% (o nagkantidad og ₱3,960 sa presyong ₱30 kada kilo) ang wala ginabayaran sa komersyante. Unsaman ka maayo ang pagkaluto sa kopra, arbitraryo pa gihapon kining ginakaltasan sa resiko.

Nagtinabangay na lamang ang pamilya sa produksyon aron dili na manuhol. Human ikighang ang gasto sa transportasyon, mihagba ngadto sa ₱14,700 gikan sa ₱15,870 ang kantidad sa nahabiling 529 kilo. Sa tersyong bahinay, duha ka bahin sa maong kantidad ang napadulong sa agalong yutaan. Ang 1/3 nga bahin sa maglulubi (₱4,900) katugbang na lang sa ₱109 matag adlaw nga paggaigoan sa mosunod nga 45 ka adlaw sa walo-katawong pamilya.

Tungod sa sunod-sunod nga bagyong milabay niadtong katapusan sa 2020, labaw nga migamay ang kita sa mga maglulubi sa maong baryo. Nakaabag kanila ang pagpananum og mga lagutmon ug utan, ug pagduso nga iuswag ang pagbayad sa abang sa yuta sulod sa duha ka pagkopra.

Samtang naglunang sa kagutom ang mga mag-uuma sa kalubihan, patung-patong nga ganansya ang ginahakop sa agalong yutaan ug mga komersyante sa bahanding kopra nga ilang gimugna. Matud sa Philippine Coconut Authority, daku ang gikunhod sa presyo sa palitanan og kopra gikan ₱54 kada kilo niadtong Enero 2017 ngadto sa ₱13.39 kada kilo niadtong Enero 2019. Adunay mga lugar nga mikabat kini sa ₱12 kada kilo. Niadtong 2020, nagkantidad lamang sa abereyds nga ₱18.75 kada kilo ang palit sa mga komersyante sa matag kilo sa kopra sa nag-unang mga rehiyon nga prodyuser niini. Pinakaubos sa Eastern Visayas (₱14 kada kilo). Sa Bicol, bisan og misaka ang presyo ngadto ₱30 kada kilo, kulang pa gihapon ang napadulong sa maglulubi tungod sa taas nga kaltas sa resikada. Moginansya gikan sa baratong palit sa kopra ang mga komersyante og ₱8.45 kada kilo kung ibaligya na sa mga planta, na mopatong usab sa mas taas pang presyo sa pangkalibutang merkado.

Ang maong mga planta ang nag-unang nagasuplay sa dagkung langyawng kumpanya sa pagkaon ug konsumo. Lakip dinhi ang mga nakapailalum sa Coconut Industry Investment Fund-Oil Mills Group na gipondohan niadtong panahon sa diktaduryang Marcos gamit ang buhis nga gihuthot gikan sa mga maglulubi. Pasiunang ginaproseso sa maong mga planta ang kopra aron magmugna og lana ug uban pang produkto.

Gikan Enero-Oktubre 2020, kinatibuk-ang 1.4 milyong metriko toneladang kopra ang ginaeksport sa Pilipinas. Tungod sa pandemya, mikunhod kini og 21% gikan sa halos 1.8 milyong metriko tonelada nga eksport sa parehong panahon niadtong 2019. Ang Pilipinas ang numero unong taga-eksport sa kopra (64%) sa tibuok kalibutan.

Sa panahon sa lockdown, lakip sa mga pamatigayon nga nahimong mabenta ang mga giprosesong pagkaon ug gamit pangsanitasyon. Mayor nga sangkap sa produksyon niini ang lana gikan sa kopra. Ang Nestlé ug Cargill (mga monopolyo sa produksyon sa pagkaon), ug Procter and Gamble (P&G) nagakuha og bulto sa ilang hilaw nga materyales sa Pilipinas ug duha ka lain pang nasud sa Asia.

Midaku ang kita sa Nestlé, Cargill ug P&G samtang adunay pandemya. Sa tanang monopolyo sa produksyon sa pagkaon, pinakadaku ang kita sa Nestlé niadtong 2020 nga mikabat sa $13 bilyon. Katugbang kini sa 2.8% nga pagsaka gikan 2019. Pinakadakung nag-ambag sa kita sa korporasyon ang mga baligya gikan sa Purina (pagkaon sa hayop), nga nagagamit sa salin-salin sa produktong kopra human mapugaan.

Ang kita usab sa Cargill sa parehong panahon mikabat sa $3 bilyon gikan sa $2.56 bilyon ayha ang pandemya. Ang P&G, nga pinakadakung nagaprodyus og mga gamit pangsanitasyon (sabon, shampoo, toothpaste) nagdeklara sa $12.76 bilyong kita niadtong 2020 gikan sa $3.63 bilyon sa milabayng tuig.

Minilyong dolyar usab ang gihakop nga tubo sa mga plantang nagaprodyus og lana gikan sa lubi nga nakabase sa Pilipinas. Ang Peter Paul Philippines Corporation ug Primex Coco Products, nga lakip sa pinakadakung nagaproseso ug nagaeksport sa mga produktong lubi, nagtaho sa kinatibuk-ang nabaligya nga mikabat sa $13.8 milyon niadtong 2020.

Patung-patong nga pagpahimulos sa mga maglulubi