Miulbo niadtong milabayng mga semana ang malukpanong mga protesta sa tulo ka nasud aron iduso ang nasyunalisasyon sa mga yaweng industriya ug batukan ang palisiya sa pribatisasyon. Pinakadaku dinhi ang pag-alsa sa katawhan sa Kazakhstan aron babagan ang pagsirit sa presyo sa lana ug iduso ang pagnasyunalisa sa langyawng mga kumpanya sa lana. Ang mga protesta sa Chile ug India nakapunting usab batok sa pribatisasyon sa mga minahan ug mga bangko.

Natural gas, lana sa Kazakhstan

Miulbo niadtong Enero 2 ug nagapadayon ang mga protesta sa napuloan ka libong katawhan sa Kazakhstan aron babagan ang pagsirit sa presyo sa lana human sa pagtangtang ni Pres. Kassym-Jomart Tokayev sa kontrol sa presyo sa liquefied petroleum gas. Panawagan sa mga raliyista ang nasyunalisasyon sa mga minahan sa lana ug natural gas nga dominado karon sa mga multinasyunal nga mga kumpanya, nag-una sa US.

Ang protesta nga gisugdan sa mga mamumuo sa mga minahan sa lana mikaylap sa halos tanang sentrong syudad ug lungsod sa nasud. Dili na lamang pagpaubos sa presyo sa natural gas ang ilang panawagan, apan lakip na ang pagpalagpot sa mga upisyal sa gubyerno. Giduso usab nila ang pagtangtang sa pulitikanhong gahum sa kanhing diktador nga si Nursultan Nursultan Nazarbayev, nga matud nila padayon nga nagdomina sa nasud luyo sa pagkanaog niya sa pwesto niadtong 2019 human ang halos tulo ka dekada sa iyang diktadurya. Si Nazarbayev ang nagduso sa pribatisasyon sa mga kumpanya sa lana niadtong dekada 1990.

Sa tibuok kalibutan, ang Kazakhstan ang ika-12 nga adunay pinakadakung reserba sa lana (30 bilyong bariles), ug ika-15 sa natural gas (85 trilyong cubic feet). Aduna kini kapasidad nga magprodyus og 1.8 milyong bariles kada adlaw ug 1.5 milyong cubic feet sa natural gas kada tuig. Nagsalig sa pagmina sa lana ug natural gas ang ekonomiya sa nasud, apan dili kini tibuok nga napahimuslan sa katawhan. Gamay na lang kaayo ang bahin sa KazMunaiGas, kumpanyang gipanag-iyahan sa estado, sa nag-unang mga kumpanyang nagmina sa maong rekurso sa nasud. Ang pinakadakung kumpanya sa lana sa nasud nga Tengizchevroil 70% nga kontrolado sa multinasyunal nga mga kumpanyang US nga Chevron (50%) ug ExxonMobil (25%), samtang 10% lamang ang bahin dinhi sa Kazakhstan. Ingonman, 10% lamang ang bahin niini sa Karachaganak Petroleum Operating.

Mina sa Chile

Midagsang sa kadalanan sa Santiago, sentrong syudad sa Chile, ang katawhan niadtong Enero 7 aron makmakon ang pagratsada ni Pres. Sebastián Piñera sa mga kontrata aron itodo ang pribatisasyon sa pagmina sa lithium sa nasud, duha ka bulan ayha siya mikanaog sa poder. Gisuklan nila ang paghatag ni Piñera sa duha ka pribadong kumpanyang Chinese ug Chilean og 20 ka tuig nga kontrata sa pagmina sa 160,000 ka toneladang lithium. Ang lithium ang usa sa mga nag-unang rekursong mineral sa nasud, ug ginagamit sa paghimo og baterya, lakip na sa mga de-kuryenteng mga sakyanan ug mga gadyet.

Lakip sa mga panawagan sa mga Chilean ang nasyunalisasyon sa pagmina sa lithium. Ginaduso nila nga kinahanglang mapuslan kini sa nasudnong industriyalisasyon imbes nga ieksport. Sa tibuok kalibutan, ang Chile ang adunay pinakadakung reserba sa lithium nga katugbang sa 51% (9.2 milyong metriko-tonelada) sa pangkalibutang reserba. Kanhi nang gipatuman ang nasyunalisasyon sa mina sa Chile, apan gisimang kini sa diktador nga si Augusto Pinochet nga nagtukmod sa pribatisasyon sa industriya niadtong dekada 1980.

Lakip sa mga misuporta sa panawagan sa nayunalisasyon si Gabriel Boric, nga midaug bag-o lang sa nasudnong eleksyon sa pagkapresidente ug nakatakdang molingkod sa Marso. Plano niyang inasyunalisa ang pagmina sa lithium ug magtukod og usa ka nasudnong kumpanya nga direktang magdumala niini.

Pangpublikong mga bangko sa India

Mikabat sa 900,000 empleyado sa mga pangpublikong bangko sa India ang nagwelga niadtong Disyembre 16 ug 17, 2021 aron batukan ang Banking Laws (Amendment) Bill 2021 ni Prime Minister Narendra Modi. Nagprotesta ang mga empleyado sa gawas sa sanga sa mga bangko sa Mumbai, aron makmakon ang planong pribatisasyon sa mga bangko nga gipanag-iyahan sa estado. Sa kinatibuk-an, plano sa rehimeng Modi nga himuong pribado ang lima sa 12 ka pangpublikong bangko sa nasud.

Sa kasaysayan sa India, gipatuman ang nasyunalisasyon sa mga bangko niadtong 1969 hangtud 1980 isip lakang alang sa pagpalambo sa lokal nga ekonomiya. Kini nga mga bangko nag-unang nagserbisyo sa katawhan sa kabanikanhan. Nagsilbing pokus niini ang sektor sa agrikultura ug gagmayng industriya ug negosyo. Lakip sa mga programa niini ang paghatag og baratong pautang.