Manggaranon sa inagihan sang paghatag sang serbisyo medikal ang mga hangaway nga medik sang Bagong Hukbong Bayan (BHB). Bangud nga nagaatubang sa tanan nga klase sang sitwasyon, kabisado sang mga medik sang Hangaway, nga kadam-an halin sa masa nga mangunguma, ang pagsanto sa nagkalainlain nga tipo sang pang-emerhensya medikal.

Isa ka halimbawa ang kaso ni Ison, 9-tuig ang edad nga batang Dumagat nga nakadanlog sa kabatuhan kag nabali ang kamot. Naagyan siya kag iya amay sang mga Pulang Hangaway sa pangpang-suba sang natabo ang aksidente. Ara sa baryo sadto ang isa ka yunit sang BHB gani madasig nga nakatabang ang upisyal medikal sini.

“Halos nadulaan sang animo ang bata kag grabe nga hibi sa sakit,” panaysayon ni Nonoy, isa sa mga hangaway nga nagtabang sa mag-amay. Bangud hanas sa madasigan nga paghulag, gilayon nga nakatipon sang betadine, gasa, plaster, elastic bandage kag pain reliever ang tim sang mga hangaway. Bitbit ang first aid bag kag pistola, gilayon nga ginkadtuan sang ila nga medik nga si Ka Aida ang bata kag gindapatan sang first aid. Ginbutangan man siya sang laki-laki kag saklay. Nagakaigo nga nasabat ang emerhensya kag napadayon sang yunit ang pagmiting sang masa sa baryo, upod ang iloy ni Ison nga sadto tuman ang kabalaka sa iya nga anak.

Makaligad ang kulang isa ka bulan, naagyan liwat sang mga kaupod si Ison kag ang iban pa nga bata sa higad-suba. Nag-ayo na ang iya nga pilas kag kamot halin sa sobra isa ka simana nga pagbalik-balik sa pagbulong kag paghilot sang mga kaupod sa iya nga kamot. Sang kamustahon, lubos kapagsik nga sabat ni Ison nga nag-ayo na siya. “Nakasaka na gani liwat ako sa paho kag nakapanguha na sang bunga para kanday Tatay,” dungan wagayway sang iya nga tuo nga kamot. Naghatag siya sang lima ka bilog nga bunga para sa mga kaupod. “Salamat gid sa inyo. Nag-ayo na ang kamot ko. Pramis, maghalong na ako sa sunod!”

Nagtanyag ang mga bata nga magbulig sa mga hangaway para itabok ang ila nga mga gamit sa suba. Si Ison, upod sa iban pa nga mga bata nga Dumagat, “drayber sang mga kaupod.” Nagabulig sila para luwas nga matabok ang mga gamit sang mga kaupod ilabi na kon nagadaku ang suba kag madanlog ang kabatuhan.

Ginasakay nila ang mga bag sa daku nila nga salbabida kag ginalangoy sa tabok sang pangpang.

Kinaandan na ang amo sini nga mga maabtan sa mga lugar nga ginahulagan sang hangaway sang banwa. Bangud kulang sa atensyon medikal ang madamo nga baryo sa kabukiran, nagasalig sila sa serbisyo sang BHB. Amo gani nga pila ka beses nila nga ginabalik ang pagtatap sa mga kaupod. Amo sini ang inagihan sang medik nga si Ka Primo, nga kis-a naigo sang bala sa tiil sang nakaengkwentro ang iya nga yunit. Sa una tantya niya “makamang” niya ang iya kaugalingon pero indi niya ini masarangan sang ulihi. Ginkarga siya sang mga kaupod sa duyan labi pa nga wala pa sila nakapalayo ginpalukpan sila sang mortar sang kaaway.

Nagmaniobra sila palayo sa operasyon sang mga suldado sang masobra duha ka simana. Sa tagsa ka komunidad nga ila nga maagyan, madasig sila nga ginasug-alaw sang masa. Sa kada isa sa ila, may dala nga suplay sang pagkaon ang masa kag report sa kahimtangan sang seguridad sa ila nga ginaagyan nga ruta. Daku ang bulig nila sa pagkarga kay Ka Primo.

“Nagsaylo-saylo ang ini nga sistema sa kada sityo nga ginaagyan namon,” panaysayon ni Ka Primo. Sa tunga sang panglakaton, nag-abot si Gimo, isa ka mangunguma nga kis-a niya nga ginbulong. Nalampusan sadto sa ulo si Gimo kag nadulaan sang animo. Si Ka Primo ang nagdapat sang first aid sa iya kag nagbantay tubtob maumpawan. Ginsiguro man niya nga maayo ang kahimtangan sang pasyente antes siya maghalin sa lugar.

“Sang nahibal-an ko nga ikaw ang napilasan, siling ko, maupod gid ako kag makabulig! Para makabalos ako sa imo,” sug-alaw ni Gimo kay Ka Primo. Tuman ini nga ginkalipay sang pilason nga hangaway kag labi nga nakapabakod sa iya nga panindugan nga magserbe sa rebolusyon. Indi mahapos ang mga dalan nga ginbagtas nila—makitid, mataas, takilid kag masiok. Ululupod nga nagbulig ang Pulang hangaway kag masa tubtob makaguwa kag makapabulong si Ka Primo.

Nag-ayo si Ka Primo pagkatapos ang pila ka bulan nga pagpabulong. Sang makabalik siya, upod na niya sa Pulang hangaway si Gimo.